Arandalar

Arandalar, a r u n t a l a r olarak da bilinir,
Avustralya’nın orta kesiminde, yukan Finke
Irmağı ile kolları boyunca, geçmişte
65.000 km2’lik bir alanda yaşamış Yerli
kabile.
Arandalar, besin toplamak için her yıl
birkaç ay boyunca birbirinden ayrı yaşayan
beş boya bölünmüştü. Kuraklık dönemlerinde
bu süre daha da uzardı. Boylar,
lehçeleriyle olduğu kadar, toplumsal örgütlenmeleri,
dinsel törenleri ve inançlanyla da
birbirinden ayrılırdı. Boylardan dördü sekizer,
biri ise dört gruba bölünmüştü. Kimin
kimle evlenebileceği, değişik durumlarda
hangi soy ya da kan bağı kuralının uygulanacağı
gibi sorunlar, herkesin bağlı bulunduğu
gruba göre belirlenirdi.
İnsanın doğumdan önce de yaşadığı ve
ruhgöçümü gibi inançlar, Aranda dininin
temelini oluştururdu. Ama atalannın, öteki
canlı türleri ve doğa olayları ile bir tür
totem ilişkisi olduğu inancı da yaygındı.
Eriştirme öncesinde katı bir eğitim ve
sınama uygulanırdı. Bunlar arasında, erkekler
için sünnet ve idrar yolunun kesilmesi
gibi çetin sınavlar da vardı. Büyücülüğün
hastalık ve ölüm nedeni olduğuna, buna
karşılık çeşitli vahiy törenleri ile eğitimden
geçirilen “hekim”lerin, insanları koruyup
onlara şifa verdiğine ve genel olarak ruhsal
bir güç taşıdığına inanılırdı.
Ağırlıklı olarak geometrik ve simgesel
nitelik taşıyan Aranda sanatı, genellikle
geçici ürünler verirdi. Dinsel törenlere katılanlar
vücutlannı kan ve aşıboyasıyla boyar,
tören bitince süslemeler de silinirdi. Ama
çağdaş Aranda gruplanndan biri, özellikle
manzara resminde başanlı suluboya örnekleri
vermişti.
Öteki Avustralya yerlileri gibi Arandalar
da, AvrupalIlarla karşılaşmalannı izleyen
ilk 70 yıl içinde sayıca çok azaldılar. Ama
son dönemlerde, yeniden uyum sağlama
çalışmaları, sağlık hizmetlerindeki gelişme
ve yaşam koşullannın büyük ölçüde iyileştirilmesi
sonucunda bu azalmanın durduğu,
hatta bir nüfus artışı olduğu görülmektedir.
Kuzey Topraklan’nda Hermannsburg’da
yaşayan Arandalara, 1982’de kendi topraklannda
mülkiyet hakkı tanınmıştır.