Arden, John

Arden, John (d. 26 Ekim 1930, Barnsley,
Yorkshire, İngiltere), 20. yüzyıl ortalarında
ürün vermeye başlayan İngiliz oyun yazarlannın
en önemlilerindendir. Oyunlan şiir
ve şarkılarla konuşma dilini çarpıcı biçimde
bir araya getirir ve özellikle çözümsüz
bırakılmış şiddetli çelişkiler içerir.
Cambridge Üniversitesi’nde ve Edinburg
College of A rt’ta mimarlık öğrenimi gördü.
Edinburg’da okurken, bir tren yolunun
yapımını konu alan Ali Fail Dowrı (1955)
adlı komedisi okul arkadaşlan tarafından
sahnelendi. 1955-57 arasında bir mimarın
yardımcısı olarak çalışırken, bir yandan da
oyun yazmayı sürdürdü. Profesyonel olarak
canlandırılan ilk yapıtı, bir delinin kumanda
ettiği geminin talihsiz yolculuğunu anlatan
The Life o f Man (1956; İnsanın Yaşamı)
adlı radyo oyunu oldu. Waters o f Babylon
(1957; Babil Suları) adlı oyunu, dürüst
olmayan ancak üzerinde hiçbir yargıya da
vanlmayan başkişisiyle, sonraki oyunlannda
da eleştirmenleri ve izleyicileri tedirgin
eden ahlaksal belirsizliği ortaya koyuyordu.
Bunu izleyen Live Like Pi’gs (1958; Domuzlar
Gibi Yaşayın) ve Serjeant Musgrave’s
Dance (1959; Çavuş Musgrave’in Dansı)
adlı oyunları da tartışmalara yol açtı.
Arden 1957’de evlendiği oyuncu ve oyun
yazan Margaretta D’Arcy ile birlikte, amatörler
ve öğrenci oyuncular için birçok oyun
ve doğaçlamaya açık yapıt verdi. Bunlardan
1960’ta Londra’da sahnelenen The Happy
Haven (Mutlu Sığınak), yaşlı bir ailenin
evini anlatan acı bir farsdır. 1963 tarihli The
Workhouse Donkey (Fabrikanın Eşeği),
kalabalık kadrolu, coşkulu bir komedidir.
Doğup büyüdüğü sanayi kenti Barnsley’nin
havasını olduğu gibi yansıttığı bu oyununda
Arden, yerel yönetimi alaya alır. Orta
İskoçya konuşma diliyle yazılmış olan
Armstrong’s Last Goodnight (1964;
Armstrong’un Son “İyi Geceler”i) bir saraylıyla
bir haydut arasındaki mücadeleyi verirken
16. yüzyıl İskoçyası ile çağdaş Kongo
arasındaki benzerliklere dikkat çeker. Magna
Carta’nın imzalanışının 750. yıldönümü
nedeniyle yazdığı Left-Handed Liberty
(1965; Beceriksiz Özgürlük) belgenin özgürlük
sağlamada yetersiz kalışı üzerinde
durur. The True History o f Squire Jonathan
and His Unfortunate Treasure (1968; Silahtar
Jonathan ve Talihsiz Hâzinesinin Gerçek
Öyküsü), o sıralar yaygın olan sahnede
çıplaklık merakına göre uyarlanmış iki kişilik
erotik bir oyundu. Margaretta D’Arcy
ile birlikte yazdığı The Island of the Mighty
(1972; Güçlüler Adası) ise Kral Arthur
üzerine romantik olmayan bir danslı oyundur.
Sonraki oyunlanndan bazıları The
Non-Stop Connolly Cycle (1975; Aralıksız
Connolly Döngüsü), Vandaleur’s Folly
(1978; Vandaleur’un Budalalığı) ve The
Little Gray Home in the Wesf tir (1978;
Batıdaki Küçük Gri Ev).