astronot
Yer atmosferi dışında uçuşlar için hazırlanmış pilot ya da yolcu. (Terimin Rusça karşılığı kozmonottur.) İlk 7 ABD’li astronotun Washington D.C.’de bir basın konferansında tanıtıldıkları 9 Nisan 1959’dan başlayarak, uzay mekiği öncesi dönemde Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi (NASA) tarafından 73 astronot seçilmiş, bunlardan 43’ü Mercury, Cemini, Apollo ve Skylab programlarında uçmuştur. Uzay mekiği programı içinde 1978’de 6 ‘sı kadın 35 veni aday seçilmiş, o tarihten sonra, astronotların adaylar arasından seçimi her yıl yapılmaya başlanmıştır. SSCB kozmonotları benzertemellerle ve aşağı yukarı aynı tarihlerde seçilmiş, ama Sovyet programına kadınlar daha önce katılmışlardır. 1970’te kozmonotların toplam sayısı kabaca astronotlarınkine eşitlenmiş, o tarihten sonra da sürekli artmış ve aralarına başka uluslardan kozmonotlar da alınmıştır.
İlk Sovyet kozmonot birliği’, Mayıs 1961 ‘de Sovyet Uzay Programı’nın tasarım yöneticisi Sergey Korolev’in (ön sıranın ortasında, eşi ve kızıyla) yazlık evinde poz verirlerken. Korolev’in sağındakifotoğrafın çekilmesinden bir ay önce uzaya giden ilk insan olan Yuri Gagarin’dir.
Mercury projesi için ilk yedi ABD’li astronot, 1959’da açıklandılar (ön sırada soldan sağa); Walter M. Schirra Jr., Scott Carpenter ve (arka sıra) Alan B. Shepard Jr., Virgil B. “Gus” Grissom ve L. Gordon Copper’dan oluşan bu gruptan, Shepard, Mayıs 1961 ‘de ABD’nin kabinde uzaya giden ilk astronotu, Glenn de 1962’de ABD’nin ilk yörüngeli uçuşunu gerçekleştiren astronot oldu.
Fotoğrafta, Haziran 1983’te, uzay mekiği Ch al lenger üstünde çalışırken görülen Sally Ride, ABD’de astronot programında uzaya çıkan ilk kadın olmuştur. Ama ondan önce iki Sovyet kadın kozmonotu uzay görevlerinde uçmuşlardır.
Ayrıca Bk: UZAY HAVACILIĞI; astronot ve kozmonotların maddeleri.