İzmir Büyükşehir Belediyesi ne bağlı İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresinin (İZSU) 2002’de yayımladığı İzmir’de Su ve Kanalizasyon isimli kitapta, çevre sorunlarının çözümünde temel olarak “bir çevre sorununu çö-zerken, başka bir yerde çevre sorunu yaratmamak” ilkesinin kabul edildiği bildiriliyor. İlk anda olumlu gözüken bu uygulama, Gediz Deltasının sonunu hazırlıyor. Çiğli’deki tesis, deltanın güneyindeki tuzlu düzlüklerin ortasına konduruldu. Güven Eken, 1997 yılında ...

Gediz’in çilesi bitmiyor. Deltanın ortasına haciz memuru gibi oturan beton yığınları yetmezmiş gibi, ikinci bir cephe açılıyor. Arıtma tesisinin atık çamurları burada biriktiriliyor. Yavruları çamurun altına gömülen kuşların çığlıkları bir tek, onları korumakla yükümlü bakanlıklara ve yerel yönetimlere ulaşmıyor.

GÜNEŞ TUTULMASI Tutulma sırasında güneşi kölü ruhlardan kurtarmak için tarih boyunca insanlar ok attılar, kurban verdiler. Güneş tutulmasının kozmik büyüsü bugün de sürüyor. Ağızlarında üflemeli çalgılarıyla Zulular tutulmayı sembolize eden daireler çiziyor. Sırtlarında altı aylık bebekleriyle Vendalı kadınlar davul çalıp şarkı söylüyor. Atlas, 4 Aralık 2002’de bir dakika süren tam tutulmayı izlemek için Güney Afrika’daydı. Birazdan kozmik bir gösteri başlayacaktı. ...

Güneşin görülebilen üç katmanı var: Işıkküre, renkküre ve taçkatman. Hakkında çok az şey bilinen taçkatman sadece Ay’ın, Güneş’in yüzünü tümüyle kapattığı tam tutulma sırasında görülebiliyor. Güneş ışıma yoluyla her saniye 4 milyon ton kütle kaybediyor. Ondan ayrılan parçacıklar rüzgârlar meydana getiriyor ve bu rüzgârlar da taçkatmanı şekillendiriyor. Güneş rüzgârları atmosferimizin dışından saniyede 400 kilometre hızla geçip giderken Dünya’nın etrafındaki gazları ...

ŞANS, KISMET, RİSK En küçük ve sıradan bir şans oyunu bile derin bir tarihten besleniyor. Kutsallık ve paylaşmayı farklı görünümlerde günümüze taşıyor. Kaderin Altı Yûzıı Talih, şans, kader, kısmet beş kuruuş! Boş yok, boş vook! Kardeşimle sokak sokak dolaşarak bağır çağır kısmet satardık. Müşterilerimiz de çocuklar olurdu. Boş yoktu ama büyük hediye kolay çıkmazdı. Ardında koskoca bir tarih yattığım; şansm, ...

SURİYE Kafkas Süvarileri Göç dalgası on binlerce Çerkeş’i Ortadoğu’nun kızgın topraklarına sürükledi. Bu topraklarda tutunma mücadelesi, onları kimi zaman Fransızların, kimi zaman Arapların yanında savaşmaya itti. Yumuşak deri çizmeleri vardı. Siyah kalpak takarlardı, ‘‘Kapta!” denilen, kışları siyah yazları da beyaz olan dik yakalı bir gömlek giyerlerdi. Bu gömleğin üzerinde “tsey” denilen “v” yakalı, gümüş ve tahta, fildişi ya da kemikten yapılmış ...

  A nadolu’daki Kafkasya, tek bir topluluktan oluşmuyor. Kafda-\ğı’mn renklerini Türkiye’ye taşıyanlardan biri de Abazalar ya da Abhazlar. Türkiye’de ve Ortadoğu ülkelerinde, genel olarak “Çerkez” tanımına dahil ediliyorlar. Abazalar kendilerine Apsuva, ülkelerine de Apsnı, yani “Canlar Ülkesi’“ adını veriyor. Türkiye’de Abaza adıyla bilinmelerine karşılık, Kafkasya’da bu halkın iki grubu ayrı ayrı Abhaz ve Aba/a olarak adlandırılıyor. Bu aynmın kökeni 14. ...

Kafkasya’nın renklerini Anadolu’ya Çerkesler ve Abazalar taşıdı. Kültürleri, dilleri, giyim kuşamlarıyla Anadolu’nun zenginliğine onlar da katıldı. S/vos £arfa$/cr’nın Abaza köyü Yeniyapan’da yaşayan Arif Hartoka (sağda), Pınarbaşı’na bağlı Orenşehir beldesindeki Kabardey kızı Sinem Gök (altta, soldan birinci), Uzunyayla’nın Taşoluk köyünde yaşayan 75 yaşındaki Mücahit Kıyak (altta, soldan ikinci), Kayseri Kayapınar köyünden Zehra Tuman (altta, soldan üçüncü], Pınarbaşı’na bağlı Örenşenir kasabasından Ahmet ...

Adığey Cumhuriyeti Adığey Cumhuriyeti, Kafkas sıradağlarının kuzey eğiminde, Kubaıı Nehri Havzasinda. Oldukça gelişmiş bir endüstri ve tarım cumhuriyeti. Riiyük miktarda petrol ve doğalgaz, alim ve gümüş rezervleri var. Çerkesler 123 bin kişilik nüfuslarıyla cumhuriyct nüfusunun yaklaşık yüzde 25’ini oluşturuyorlar. Rusların oram yüzde 68. Adığcy’in Çerkeş nüfusunu, 1864 sürgününden sonra burada kalan Bjeduğ, Çemguy, Şapsığ, Natuhay, Abzeh, Bcsleney ve diğer boyların ...

Çerkesler ve Abazalar sadece anayurtlarını değil, dillerini kaybetme tehlikesini de yaşadılar. Rivayete göre padişah, Kafkasya’ya birini göndermiş. Adam döndükten sonra huzura çıkıp gördüklerini, öğrendiklerini anlatmış. Padişah “Çerkeslerm dili nasıldır” diye sorunca, adam çakıl taşıyla dolu bir torba çıkarmış ve sallayarak “işte bu sese benzer bir dildir” demiş. Çerkcslerin “kuş dili” konuştukları da Anadolu’da halk arasında inanılan bir başka rivayet. Bu ...

Çerkeslerin efsanevi yoldaşıydı at. Atçılık da binlerce yıllık geçmişten süzülerek gelen bir uğraş. Ancak, yüz yıldan fazla süren yıkıcı Kafkas-Rus Savaşı ve sürgün zamanlarında Çerkeş at cinslerinin hemen tamamı kayboldu. Bu eşsiz atlardan geriye sadece tek bir cins kaldı. Her Çerkeş, ata özel bir bağlılık, sınırsız bir sevgi duyar. Onu kardeşi sayar, özenle korur. Ata duydukları bu yakınlık ona verdikleri ...

Çerkesler yılın dönemlerini, Vağoba (Yunus) Takımyıldızının konumuna göre belirliyorlardı. Onların takvimi, doğa olaylarını, iş dönemlerini ve kültürlerini yansıtıyordu. Son yüzyıllarda Çerkesler halk takvimi, hicri lakvim, Julyen vc Gregoryen takvimleri gibi çeşitli yıl sayma sistemleri ya da takvimler kullandılar. Halk takviminin kökleri kuşkusuz daha derinlere uzanıyor ve doğa olaylarını, iş dönemlerinin bölümlenme s ini. halkın kültürünü ve yaşam tarzını yansıtıyor. Yılın ...

Çerkeslerin kendi ataları olarak kabul ettikleri mitolojik derinliklerine uzanan bir destan… Nart Destanı, Çerkeslerin ve diğer birçok Kafkas halkının kökü tarihin derinliklerine kadar uzanan ortak destanı. Destan, Sosruko, Badınoko, Aşemez, Bataraz. Şujey ve diğer Nartlann kahramanlık öykülerinden oluşur. Nartlar, Çerkeslerin kendi ataları olarak kabul ettikleri mitolojik kahramanlardır. Güçlü, savaşçı yiğitlerdir ama günlük işlerle, çiftçilikle de uğraşırlar. Destanın baş kahramanı Sosruko mucizevi şekilde ...

Çerkeslerin yaşamında en önemli toplumsal olaylardan biri cenaze töreni. Geleneksel cenaze töreni son yıllara kadar uygulanıyordu. Serkeşlerde cenaze, ölüm haberinin duyurulmasından başsağlığı dileklerine kadar, baştan sona törensel bir havada geçer. Gele-erin belirlediği bu törensel hava, daha ölmek üzere olan hastanın yanında başlar. Hastanın yanında mutlaka akraba veya komşulardan birileri bekler; erkekse erkekler, kadınsa kadınlar. Çevre köylere, akraba ve tanıdıklara haber ...

Çerkeslerde evlilik, uyulması zorunlu bin türlü kuralın eşlik ettiği bir törenle gerçekleşir.   Bir Çerkeş genci evlenmek mı istiyor? Yuvayı geçindirecek maddi gücü olacak, büyük kardeşi bekârsa onun evlenmesini bekleyecek, uzak ya da yakın akrabadan eş adayı seçmeyecek, mümkünse aynı köyden birini tercih etmeyccek, ama evleneceği kişinin mutlaka Çerkeş olmasını gözetecek… Bütün bu şartlara bir de “zor beğenir” olmaları eklenince ...

Halk dansları Çerkeslerin geleneksel pastoral yaşantısının izlerini taşıyor. Çerkeş halkının cesareti, zarafeti, misafirperverliği, savaşçılığı ve dayanışmacı duyguları halk danslarının koreografilerinde en çok vurgulanan Özeliikier. Sahne arkasında kostüm değiştiren Ruslan Abdoko’ya çalışma arkadaşı yardim ediyor. Kostümünün bir parçası dar, hançeri, başlığım sıkıştırmakta kullanıyor (solda). Çerkesya’da Çerkeş kültürüne dönük ilgi her geçen gün artıyor. Türkiye’deki Çerkeslerle bağlantıların yeniden kurulmasından bu yana, unutulan ...

İşgal İstanbul’unda zarif bir Çerkeş hanımefendi Seza Hanım Eminönü nde son derece perişan halde birkaç kişiyle karşılaşır. Dil bilmedikleri için dertlerini anlatmakla çaresizdirler. Seza fanını, giysilerinden Çerkeş olduklarını anlar. Yanlarına yaklaşıp dertlerini sorar. Perişan Çerkesler Boğazda demirli İngiliz gemisiyle Kafkasya’dan alındıklarını, buraya kadar geldiklerini ve şimdi de gemiden bırakılmadıklarım söylerler. Gemide açlık çekildiğini, kendilerinin yiyccek bulmak amacıyla kıyıya gönderildiklerini anlatırlar. ...

Çoruh’ta Bir Serüven İnsanın doğayla yaptığı centilmence bir yarışla, rafting sporuyla ünlendi Çoruh. Şimdilerde bu ikisi yeniden karşı karşıya geliyor. Ama bu kez hiç de centilmence olmayan bir biçimde. Bu başlık yapım ve yönetmenliğini İsmail Çoruh’un yaptığı bir belgesel filmin adi. Film 1995’te Japonya’da düzenlenen Uluslararası Macera, Spor ve Kültür Festivali JI-VAS’ta ilk on beşe girdi, Çarpıcı görüntüleri izleyici üzerinde ...

Ruslar, hiç zulüm yapmamışlar, tek bir kadina kıza göz kovmamışlar.’’hir bakım görme- miş şarap küpleri, ladin ağacından şarap teknesi çocuk-îm-ii.u ,-,k olr.v.;;, crürnruk b’nasmın. Gim  – veıern -gimı ğın her köşesine sinen, hâlâ soluk alıp veren yaşanmışlığın nasıl belgeleneceği ise belirsiz. Hatta, Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 26.10.2001 tarihli raporunun altındaki imzalara bakılacak olursa “gereksiz”, Tıpkı 10. yüzyıl yapımı Ferhath ...

mevcut. Her evin zemin katma bir şarapların damacana veya fıçılar mahzen yapılmış. Son birkaç yıl– az olmuş, alet edevat çürümeye terk gümbürtülerle kayalar paLİatılmaya • hayat değişmiş Zeytinlikle. Kimse : ” vTie/ olmuş. “Tuhaf işler oluyor” di-senedir gece yarısı sokak lambaları Elektrikleri kesiyorlar, uzaktan gören sa-. ..-‘san vaşamıvor. Psikolojik baskıdır bu, _ roplayıp göçenler olmuşsa da kalanlar ,.r.n niyeti tepedeki ...