AVRUPA NÜKLEER ARAŞTIRMA KONSEYİ (CERN)

AVRUPA NÜKLEER ARAŞTIRMA KONSEYİ
(CERN); 12 Avrupa devletinin 1952’de
kurduğu bilimsel araştırma merkezi. CERN, İsviçre-
Fransa sınınnda kurulmuştur. CERN’de yüzlerce
binâ, 3000 kişilik destek personeli ve nöbetleşe
kısa süreler için çalışan 2500 kadar fizikçi
vardır. Bunlardan 100 kadarı teorik fizikçilerdir.
Diğerleri ise, teorisyenlerin fikirlerinin tecrübe
edildiği deney düzeneklerinin (mekanizmalarının)
projelerini-hazırlayan, yapımını sağlayan ve
deneyleri yürüten tatbikatçılardır.CERN’in en önemli yeri, yeraltındaki parçacık
hızlandırıcılarının, yâni akseleratörlerin olduğu
bölgedir. Tarım arâzisinin altında millerce uzanan
dev makinalarda atom parçacıkları ya birbirleriyle,
yâhut atom çekirdeği ile korkunç hızlarda
çarpıştırılırlar. 1956’da kurulan 28. GeV’lik eşzamanlı
proton hızlandırıcısından sonra 1976’da da
450 GeV’lik bir başka hızlandırıcı daha kullanıma
girdi. 1981’de geliştirilerek çarpışma halkası olarak
kullanılabilecek duruma getirilen bu cihazdan
bugün, dönüşümlü olarak parçacık hızlandırıcısı
ve çarpıştırıcı olarak faydalanılmaktadır.
Çarpışmalar ile bâzı kısa ömürlü garip madde biçimleri
bu arada parçacık fizikçilerinin ilgilendiği
W ve Z parçacıkları ortaya çıkarılmıştır. CERN,
Avrupa’nın fizik alanında Amerika ve Rusya ile yarışa
girmesini sağlamıştır.