BARO

BARO; Alm. Rechtsarmaltskammer (f), Fr. Barreau
(m), İng. Bar. Avukatlık mesleğine mensûb
olanların, müşterek ihtiyâçlarını karşılamak, meslekî
faâliyetlerini kolaylaştırmak, avukatlık mesleğinin
genel menfâatlere uygun olarak gelişmesini
sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve iş sahipleri
ile olan münâsebetlerinde dürüstlüğü ve
güveni hâkim kılmak üzere, meslek disiplini ve ahlâkını
korumak maksadı ile kurulan, tüzel kişiliğe
sâhip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu.
Türkiye’de Tanzimâttan önce avukatlık bir
meslek olarak gelişmemiştir. Dâvâ vekili adı verilen
kişiler devlet tarafından hiçbir denetime tâbi
tutulmayıp, serbestçe mahkemelerde iş gördüklerinden
bir baro da söz konusu değildi.
Tanzimât sonrası baro kurulmasına doğru bir
gelişme olmuştur. İlk Osmanlı barosu 16 Zilhicce
1292 (1876) târihli “Mehakim-i Nizâmiye ve Dâvâ
Vekilleri Hakkındaki Nizamnâme”ye dayanılarak
1878 yılında kurulmuştur. Bu târihlerdeki dâvâ
vekilleri bir hukuk mektebi mezunu değillerdi.
Basit bir imtihanla başarı gösterenlere dâvâ vekilliği
ruhsatnâmesi veriliyordu. Baro tarihçesinde
önemli bir merhale 3 Nisan 1924 tarihli ve 460
sayılı Muhâkemât Kânunu’dur. Bu kânunla avukatlığın
bağımsız bir kamu hizmeti ve avukatın,hâkimin yardımcısı olduğu kesin olarak kabûl edilmiştir.
Bu kânunda avukatlara; himâye ve yardım
eden, kendisine başvuranlara sığınak olan kişi mânâsında
“muhâmî” denildi. Bu kânuna göre Tefrik
Encümenince düzenlenen levhada, İstanbul barosuna
kayıtlı mehâmîlerin sayısı 431’dir. Bu kânunun
adı, 1926 yılında çıkan bir kânunla Avukatlık Kânunu,
Muhâmi ismi de “Avukat” olarak değiştirilmiştir.
Avukatlık ve barolar hakkında şu anda yürürlükte
bulunan kânun, 1969 târihli ve 1İ36 sayılı
Avukatlık Kânunu’dur. Bu kânunda yapılan değişiklikler
ve 2652 sayılı kânunla “Baroların siyâsî
parti, sendika ve demeklerle her türlü ilişkisi yasaktır.
Barolar mâlî ve idâri açıdan denetime tâbidir.
Görevi dışında siyâset ve benzeri işlerle uğra-.
şan baro sorumlu organlarının görevlerine son ve- ^
rilmesine ve yerlerine yenilerinin seçilmesine,
Adâlet Bakanlığının isteği uyarınca, bulundukları İl
Cumhûriyet Savcılığının açacağı dâvâ üzerine, o
yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesince karar verilir.
Türk Devletinin varlık ve bağımsızlığını, millî
bütünlüğünü tehlikeye sokucu faâliyette bulunan
baro organlarının görevde kalmalarında mahzur (sakınca)
bulunan hâllerde vâliler bunları görevden
uzaklaştırabilir. Bu karar en geç üç gün içinde Asliye
Hukuk Mahkemesine gerekçeli olarak bildirilir.
Görevli mahkeme en geç 10 gün içinde karar verir.
Barolar, 1136 Sayılı Avukatlık Kânunu’nda 76-
133. maddelerinde belirtildiği şekilde düzenlenmiştir.
Bölgesi içinde en az 15 avukat bulunan her il merkezinde
bir baro kurulur. Baro kurulmayan yerlerin
en yakın baroya bağlanmasına veya bunların birleştirilerek
bir baro kurulmasına ve merkezlerinin bildirilmesine
Türkiye Barolar Birliği karar verir. Ba-
* rolar, kuruluşlarını Türkiye Barolar Birliğine bildirirler.
Birlik de keyfiyeti Adâlet Bakanlığına bildirir
ve barolar bu bildirme ile tüzel kişilik kazanır.
Baro organları şunlardır:
1. Baro Genel Kurulu: Baroların en yüksek
organı olup, baroya yazılı bütün avukatlardan
meydana gelir. Yönetim, disiplin ve denetleme
kurulları üyeleri ile baro başkanını ve Türkiye
Boralar Birliği delegelerini seçmek, baro bütçesini
onaylamak gibi görevleri vardır. Aralık ayının
ilk haftası içinde olağan ve yönetim kurulu gibi
yetkili organların gerekli görmesiyle de olağanüstü
olarak toplanır. Denetleme kurulu, baro başkanı
ve Türkiye Barolar Birliği de Genel Kurulu
olağan üstü toplantıya çağırmaya yetkilidir.
2. Baro Yönetim Kurulu: Genel Kurul tara^
fmdan seçilen Baro Başkanı ile en az dört üyeden
kurulur: Yönetim Kurulu üyeleri beş yılını doldurmuş
avukatlardan seçilir. Üye sayısı baroya kayıtlı
avukat sayısına göre değişir. Üyelerin görev süresi
iki yıldır. YönetimKurulu baro başkanı tarafından
toplantıya çağrılır. Avukatlık mesleğinin şerefinin korunması, stajyer avukatların baroya kabûl
edilmesi, baro mallarının idâre edilmesi, Genel Kurul
gündeminin düzenlenmesi gibi, baroya âit bütün
idâre işlerinin görülmesiyle görevlidir.
3. Baro Başkanı: İki yıllık bir görev süresi
için genel kurul tarafından seçilir. Baro Başkanı,
levhada yazılı ve avukatlıkta en az 15 yıl kıdemli
olan avukatlar arasından gizli oyla seçilir. Yeniden
seçilmek mümkündür. Baroyu temsil ve yönetim
kuruluna başkanlık etmek, Genel Kurul, Yönetim
Kurulu ve Disiplin Kurulu kararlarını yerine getirmek
ve günlük işleri yürütmek gibi kânunda
belirtilen çeşitli görevleri vardır.
4. Baro Başkanlık Dîvânı: Baro Başkanı, baro
başkan yardımcısı, baro genel sekreteri ve baro
saymanından teşekkül eder. Başkanlık Dîvânı,
50’den fazla üyesi bulunan barolar için mecburdur.
Başkan dışındaki üyeleri, yönetim kurulu tarafından,
kendi üyeleri arasından gizli oyla seçilir. Dîvân baro
mallarının yönetimi hakkında gerekli kararlan alır
ve aynı konuda yönetim kurulunun isteğine göre, bu
kurula yazılı ve sözlü bilgi verir. Baro başkan yardımcısı,
başkan bulunmadığı zaman başkana âit yetkileri
kullanır ve görevleri yerine getirir.
5. Baro Disiplin Kurulu: Avukat sayısı 250’ye
kadar olan barolarda üç; 250’den fazla olan barolarda
beş üyeden kurulur ve üyeleri genel kurulca seçilir.
Görevi, Baro Yönetim Kurulunun disiplin kovuşturması
açılmasına dâir karan üzerine, avukatlar
hakkında disiplin kovuşturması yaparak, disiplinle
ilgili kararlan ve cezâlan vermek ve kânunla
verilen diğer yetkileri kullanmaktır.
6. Baro Denetleme Kurulu: Genel Kurul,
baronun mâlî işlerini denetlemek üzere en çok üç
kişiyi denetleyici olarak seçer.
Türkiye Barolar Birliği: Türkiye’deki bütün
baroların katıldığı, tüzel kişiliğe sâhip ve kamu
kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşu. Birliğin
merkezi Ankara’dadır. Baroların çalışmalanm
ortak gâyeye ulaşacak şekilde tasarlayıp, mesleğin
gelişmesini sağlamak, uyulması mecbûrî
meslek kurallarını tesbit ve tavsiye etmek gibi
avukatlık mesleğinin menfaatine olan ve kânunda
belirtilen görevleri vardır.
Birliğin organları şunlardır: 1. Genel Kurul, 2.
Yönetim Kurulu, 3* Başkanlık, 4. Başkanlık Dîvânı,
5. Disiplin Kurulu, 6. Denetleme Kurulu.
6 Eylül 1983 târihli ve 79 sayılı kânun hükmünde
kararname ile 1136 sayılı Avukatlık Kânunu’na şu
madde eklenmiştir; “Ek Madde-4* Adâlet Bakanlığı,
Barolar ve Türkiye Barolar Birliği organlannm görevlerini
kânun hükümlerine uygun olarak yapıp
yapmadıklanm Ve mâİî işlemlerini yönetmelikte belirlenecek
esaslara göre denetlemeğe yetkilidir. Bu
İdâıîv-^âİî denetim mahallî Cumhûriyet Savcıla- „
n ve Adâlet Müfettişlerince yapılır.”