BERNOULLI İLKESİ

BERNOULLI İLKESİ; enerjinin korunumu
ilkesinin sıvılara uygulanmasından elde edilen
prensip. Kararlı durumda bulunan bir sıvının enerjisi,
genel olarak, yerçekiminden doğan potansiyel
enerji ve kendi üzerinde bulunan sıvının aşağı itmesinden
doğan potansiyel enerjiden meydana
gelmektedir. Eğer sıvı hareket hâlindeyse, potansiyel
enerjiye ilâveten hızından doğan kinetik
enerji de mevcuttur. Bernoulli ilkesine göre, akım
çizgilerine sâhip turbulent ve viskoz olmayan bir
akımda bu enerjilerin toplamı değişmez. Bu ilke ilk
defâ 1700’lerde İsviçreli Matematikçi Daniel Bernoulli
tarafından ortaya konulmuştur. Daniel Bernoulli
(1700-1702) hidrodinamik ilmine, gazların
kinetik teorisine, diferansiyel ve integral hesâba,
ihtimaller hesâbına katkılarda bulunmuştur,
1733’te Basel Üniversitesinde, 1725-1732 arasısonra, anatomi profesörü oldu. 1750’de fizik profesörü
oldu. Esas eseri, 1738’de yayınlanan
Hydrodynamica olmuştur.
Bemoulli ilkesi, hava deniz araçlarının tasarımında
kullanılır. Buna göre eğer bir sıvının hızı
çoğalıyorsa, orada basmcı düşer. Meselâ bir uçak kanadı,
üstünden geçen akımın daha hızlı, altından geçen
akımın daha yavaş olacak şekilde düzenlenir. Bu
sûretle üst tarafta basınç düşük, alt tarafta basınç
yüksek olur ve sonuç olarak yukarı doğru bir kaldırma
kuvveti ortaya çıkar. Buna benzer olarak dönerek
atılan bir topun üzerinden geçen havanın hızı,
dönmeden dolayı bir tarafta fazla, bir tarafta az
olur. Bunun tersine olarak bir basmç farkı ortaya çıkar.
Bunun sonucu olarak, dönerek ileri atılan top,
eğrisel bir yörünge üzerinde hareket eder.