Bilgisayarlar neler yapar 
Bilgisayarın özü hesaplan yapan aritmetik birimiyle, sayıların saklandığı elektronik bellek biriminden oluşmaktadır. Program uygulanırken bilgisayar, hem izlenecek programın ayrıntılarım, hem de ara sonuçları belleğinde saklayarak her problemi basit adımlar biçiminde çözer. Genel olarak iki tür problem vardır: bîrinde bilgisayarın karmaşık hesaplan hızla yapma gücü önde gelir; ötekinde ise çok büyük ölçüde bilgi saklama yeteneği daha önemlidir. Bunların her ikisinin de çözülebilmesi için insanla makina arasında haberleşmeyi sağlayacak bir aracın bulunması gerekir.
Bilgisayara bilgi, genellikle dak tiloya benzeyen bir aygıt aracılığıyla yüklenir, ayrıca bu aygıtla bilgisayara yüklenen verileri denetlemeye yarayan bir kopya da elde edilir. Aygıtın başlıca amacı bilgisayarın okuyabileceği elektronik sinyalleri (her harf ve sayı için ikili sistemden bir sayı) üretmektir, Böylece delikli şerit yada kartlar meydana çıkar. Bunlar daha sonra bir okuyucuya yüklenir ve burada istenilen elektronik ikili sa yılar üretilir. Bir kayıt aygıtıyla operatör veri ve komutları bilgisayara yükleyebilir. Burada bilgisa-
yarın anlayabileceği önceden saptanmış kodlar kullanılır.
Bilgisayarla bağlantıyı sağlayan başka aygıtlar da vardır. Bunlar, arasında nıagnetik olarak basılmış karakterler (5); normal basılmış bilgiyi inceleyerek harfleri ve sa yıları kendi dili olan ikili sayıya dönüştürülebilecek biçimde prog ramlanmış bilgisayara aktaran bir «optik okuyucu»; ve operatörün katot ışınlı tüpün ekranına bir şema çizmesini sağlayan bir -ışık kalemi- vardır (bilgisayar şemayı istenilen biçimde işlemek üzere programlanmıştır) (1).
Çıktı Aygıtları
Yaygın biçimde kullanılan uç çıktı aygıtı vardır. Bunlardan biri çok hızlı baskı yapan satır basma makinasıdır. Bu makina doğrudan bilgisayar tarafından çalıştırılan çok hızlı bir daktilo makinesidir. Satırları ayrı ayrı karakter ler yerine bütün halinde basar. Modern bir satır yazıcı her biri lOti yada daha fazla karakterli olmak üzere saniyede 10 ■ 15 satır basabilmektedir.
Çizici, bilgisayar denetimi al
tında çalışan bir çizgi aygıtıdır. Hesaplamalardan elde edilen çıktılar eğer bir eğri biçiminde alınmak istenirse, yoğun bir program denetimi altında mürekkep dolu bir ka lem bu aygıta bağlı olarak kağıt üzerinde eğriyi çizer (61,
Ekran, katot ışınları tüpünün bir biçimidir (televizyon ekranına benzer), Bilgisayar bu ekranda ya yazılı bir takım mesajlar yada eğriler gösterir. Bu tür çıktı, operatörün sürekli yeni bilgi edinmek is tediği, ama devamlı bir tutanağa gerek duymadığı hallerde kullanı lir. Ekranların sayısız özel kullanım alanı vardır. Havaalanlarını denetleme, mühendislik tasarımları (1) ye öğretim aygıtları (7) bunlara örnek gösterilebilir.
Bilgisayarın çok hızlı biçimde hesaplama ve sayısız denebilecek bilgiyi saklama yeteneği, ona giderek genişleyen kullanım alanları açmaktadır. Hava tahmininde en önemli sorun, sürekli olarak değişen sıcaklığı, nem ve basıncı gösteren gözlemleri saptamak ve buna ilişkin eğriyi çizmektir. Bu işi elle, hava tahminini etkileyecek yeni faktörler belirmeden yapabilmek çok zordur. Uygun bir biçim de programlanan bilgisayar, yeni verileri çok hızlı bir biçimde değer-
2) Günümüzde bilgisayarla çeşitli muhasebe işlemleri yapılmaktadır. Banko hesapları, hisse senedi piyasasın daki mübadeleler, ücret kontrol lan ve ver-q indirim hesapları bilgisayar aracılığıyla hızlı ve doğru bir biçimde yapılabilmektedir.
Av (3 aort)
li Bilgisayar bir pers
pektifı taklit edecek biçimde programlanabilir. Programcı herhangi bir nesnenin anahatlannı bir ısık kalemle ciier. Bilgi-soyar, nesnenin uzamsal ilişkilerini belleğinde saklar
Av (1 guni
Av Í2 aún]
Av (0. gtiny ,
4) Uçak rezervasyonu
için başvurulduğunda bilgisayar, yalnızca yer durumunu kontrol etmez, aynı zamanda baş ka uçuş
yollarını da bildirecek biçimde programlanabilir. Önce geçici rezervasyon yapar. daha sonra fiyatı hesaplar
ve ödenmesini İster. Havayollar muhasebesine gere girişleri yaptıktan i bileti oyrıntılı bir b de hazırlar.
ndirebilir ve birkaç dakika için-î en yeni hava tahmin raporları •taya koyabilir.
ühendislikte Kullanılan ilgisayarlar
Büyük çelik köprülerin tasarımda yapılması gereken matema-k işlemler çok karmaşıktır. Gerini ve malzeme hesaplarının hesap îtvelleriyle yapılması, çok sayıda ühendisle ancak birkaç ayda ta-amlanabilir. Günümüzde iki ya-a üç mühendis tarafından sağla-an verilerle, bir bilgisayar, bu işi irkaç dakika içinde yapabilir. Böy-;ce hem zaman tasarrufu hem de zman kişilerin daha başka işlerde ılışmasına olanak sağlar. Danış-lan mühendislik firmasının bilgi-iyarı, karmaşık betonarme hesap-ırının yapılmasını kolaylaştırır, ynı zamanda yapımcı mühendissin kullanacağı çeliğin özelliğini elirtecek ve gerekli ayrıntıları österecek şekilde programlanabi-r.
Roketsavarlarda radarlar, ro-3ti hedefine varmadan birkaç da-ika önce saptarlar. Hedefine git-lekte olan roketi yoketmek için, >ketin görüş mesafesine girmeden
önce yerinin saptanıp önünün kesilmesi gerekir. Radar verilerinden roketin yörüngesinin hesaplanması ve bunun önünü kesecek roketin doğru yön ve yüksekliğe ateşlenmesi birkaç saniye içinde tamamlanmalıdır. Bu da ancak bilgisayar kullanmakla olanaklı olur. Aynı biçimde, bilgisayarların çok hızlı hesap yapma yeteneklerinden uzay yolculuklarında da yararlanılmaktadır (3).
Bellekli Bilgisayar Uygu lamaları
Bellekli bilgisayarların da çok savıda uygulama alanı vardır. Bun lar arasında, ehliyetli sürücülerin ve araçların kayıtlarını tutmak; uçak rezervasyonu yapmak (4); banka hesaplarını mıknatıslı şeritlerde saklayıp istenildiği zaman hesap durumu hakkında çok kısa bir süre içinde bilgi almak; elektrik, gaz ve telefon abonelerinin aylık faturalarının kolay ve hızlı bir biçimde hazırlanması; fabrikalarda mal sayımı yapılması sayılabilir. Fabrikada üretim bantının düzgün çalışması için ham maddenin ve uygun sayıda gerekli parçaların istenilen dakikada hazır olması önemlidir.
ayrıca hak: ■,T—-■—-r 90 Bilgisayarlar
nasıl çalışır
88 Otomatik denetim
78 Fabrika ve mon-
taj zinciri
140 Uzay araçları
200 Bilgi edinme
de kolaylaştırır. Müste- tarım tuşlar aracılığıyla ri banka kartını ma- bilgisayara bildirir, kinaya sokar ve kendi Merkezi bir bilgisavar kod numarasıyla çek- ödemeden önce müste-mek istediği para mik- rinin hesabını denetler
Bankadan para çekmede bilgisayarların kullanılması, banka personeliyle müşterilerin isini büyük ölçü
6) Burada, bir derslik-6
teki, eşit yoğunluktaki ısık hatları görülmektedir. Bunlar, bilgisayar tarafından yönetilen otomatik bir çizici aracılığıyla elde edilmiştir. Mimarın yerleştirmeyi düşündüğü lambaların gücüyle dağılımını gösteren veriler yardımıyla prograrrflanmış olan bilgisaydV, eşit yoğunluktaki ışık hatlarını hesaplar. Şekilde daha fazla lamba konulması gereken yerler açıkça görülmektedir
yada daha fazla kare doldurulmuşsa bir vuruş gönderir, üç yada daha az kare doldurulmuşsa vuruş göndermez. Böylece her magnetik numara, B çizgisinde gösterilen ikili sayılara dönüştürülür.
yedi birim, yüksekliği de dokuz birim olarak tasarımlanılmıstır. A’daki numaralar dikey sütundaki magnetik mürekkeple doldurulmuş kare sayısını göstermektedir. Elektronik okuyucu, dört
Çeklerde kullanılan
tuhaf görünümlü maralar magnetik irekkeple basılmış-ve hem bilgisayar m de insanlar tara-dan rahatlıkla okur. Burada görülen maraların genişliği
063336 0933424 0031624 4933394 0422269 010001 0100101 0000101 1100011 0100011
The essence of a computer is an arithmetic unit that performs calculations and an electronic “memory” that stores numbers. The computer solves every problem as a series of extremely simple steps, using the memory to store both the details of the program to be followed and the results of each intermediate step while the program is being carried out. In practical terms there are two kinds of problems: those in which the power of the computer to carry out complex calculations at high speed is paramount and those in which its capacity to store immense quantities of information is more important. To solve either kind there must be a means of communication between man and machine.
Information is commonly fed into a computer using a device that resembles a typewriter, which produces a typed record of the fed-in data as a check. Its main purpose is to produce electronic signals – a binary number for each letter and numeral – that the computer can “read”. Alternatively it produces either a punched paper tape or a series of punched cards. These are subsequently fed info a “reader” that generates the required electronic binary numbers. By means of the teletypewriter the operator can feed data and instructions into the computer using a predetermined “code” that the computer is programmed to understand.
There are other means of communicating with a computer These include the use of magnetic printed characters (5); an optical “reader” that scans ordinary printed type, passing the information to the computer which is programmed to “recognize” characters and numerals and convert them into its own language of binary numbers; and a “light pen”, with which the operator can trace over a diagram on the screen of a cathode ray tube, with the computer programmed to process the diagram as required (I ].
76 AIMBR2 1AIMBR2
The essence of a computer is an arithmetic unit that performs calculations and an electronii -memory” that stores nunieis The comouter solves every problem as a series of extremely si^>le steps, usinq the memory to store both the details at the proqram to be followed and the results of each intermediate step while the proqram is beino carried out.
In oractical terms there are two kinds of problems: those in which the power of the comouter to carry out conrlex calculations at hiah speed is paramount .ind those in which its caoacity to store immense quantities of information is more important . 1b solve either Kind there nust be a means of caamiinication between man and machine.
formation is commonly fed into a computer usinq a device that resembles a typewriter, which oroduces a typed record of the fed-in data as a check. Its main purpose is to produce electronic signals – a binary number for each letter and numera I – that the comouter can read*. Alternatively it produces either a punched paper tape or a series of punched cards, these are subsequently fed into a “reader” that qenet ate* the required electronic binary nuabers. By means of the teletypewriter the operator can feed data and instructions into the computer usinq a predetermined “code” that the computer is oroqrammed to understand.
There are other means of communicatinq with a computer. These inlude the use of maqnetic printed characters |SI: an optical -reader” that scans ordinary printed tyoe. passinq the information to the comouter which is oroqramned to recoanize characters and numerals and convert them into its own lanquaqe of.binary numbers; and a “liqht pen , with which the operator can trace over a diaqram on the screen of a cathode ray tube, with the computer proqrammed to process the diaqram as required |l|r
) öğretme makinaları,
er öğrencinin bir son-3ki adıma geçmeye azır olup olmadığını aptar. Eskiden maki-alar öğrenciye yalnıza cevaplarının yanlış ada doğru olduğu ko-
nusunda bilgi verirdi. Daha sonra yapılan makinalar, öğrenci yanlış bir cevap verdiğinde, devam etmeden
Günümüzdeki makinalar bu konuda daha da ileri gitmiştir. Bunlar öğrencinin basa-
önce ne yapması gerek rısını değerlendirip tiğini açıklayacak bi- dersi ona göre ayarla-cimde düzenlenmiştir, maktadır.
1011
93 1 62) ‘ 113 )
1«
1111
]«3 1121
111 1131
112 1211 113 122]
121 1231
122 1 311
123 1321
131 1331
132 1411
133 1 421
141 1431
142 İSli
143 1521 1 Sİ 1 S31 15299999 1
kodlanmış bir kopya üretir.
Yapılan düzeltmeler bu okuyucu aracılığıyla yeniden bilgisayara yüklenir ve dizgi son durumuna gelir. A kodlanmış kopyayı B de son baskıyı göstermektedir.
8) Kitap baskıya verilmeden önce her sütunun genişliğini ve uzunluğunu belirleyen önceden saptanmış formalar halinde dizilir. Modern dizgi ma-kinaları operatörlere bu konuda yardımcı olur ve sözcükler ara-
sındaki boşlukları otomatik olarak ayarlar. Operatör yalnızca kuralları belirler. Bu kurallar, paragraf, noktalama. büyük harf, italik ve tire kullanma sistemini içerir. Bilgisayarlı dizgi makinala-rı. düşünce gerektiren
işlerin birçoğunu ortadan kaldırır. Operatörün metni doğru olarak vazması yeterlidlr. Önceden programlanmış olan bilgisayar bu yazıyı otomatik olarak dizer. Daha sonra başka bir okuyucuda kont-roledilmek üzere