Birleşmiş’Milletler örgütü
Birleşmiş’Milletler örgütü. — Yeni katılan devletler: Grenada (17.9.1974), Kabo Verde (16.9.1975), Mozambik (16.9.1975), Sao Tome ve Principe (16.9.1975), Papua -Yeni Gine . (10.10.1975), Komorlar (12.11.
1975), Surinam (5.12.1975), Seyşeller (21.9.
1976), Angola (1.12.1976), Samoa (15.12.
1976), Viefnam (20.9.1977), Cibuti (20.9.
1977), Saılomonlar (19.9.1978), Dominika (18. 12.1978), Santa Lucia (18.9.1979), Zimbabve (25.8.1980), Saint – Vincent (16.9.1980), Vanuatu (15.9.1981). Belize (25.9.1981), Antigua (11.11.1981). v Merkezi New York’ta bulunan Birleşmiş Milletler örgütü, 1975 aralığında siyonizmi ırkçı bir anlayış olarak niteledi. 1976 eylülünde ABD, vetosunu kullanarak Vietnam’ın örgüte alınmasını engelledi. 1976 e-kiminde Fransa’nın Mayotte politikası 102 oyla mahkum edildi. Aynı yılın aralık başında BM genel kurulu fransız birliklerinin Cibuti’den çekilmesi yolunda bir kararı 19 çekimsere karşı 117 oyla kabul etti. Bir hafta sonra Güvenlik Konseyi, BM genel sekreteri Kürt Waldheim’in beş yıl daha görevde kalmasını kararlaştırdı (7 aralık). BM, bilimsel bazı konularda da etkinlik gösterdi. Nükleer, sanayinin gelişmesi vç radyoaktif kirlenme olgusunun büyük’ boyutlara varması üzerine dünyanın her yanında seslerini yükselten çevrebilimci hareket-. lere paralel olarak, BM de 25 – 27 nisan ’ 1977’de Paris’te toplanan IV. Uluslararası Radyasyondan Korunma Kongresi’nin düzenleyicilerinden biri oldu. Yine, Afrika’ da kuraklık olaylarının büyük boyutlara varması üzerine, BM, 29 ağustos – 9 eylül 1977 tarihlerinde «çölleşme» konulu bir konferans düzenledi,
1977 kasımında.
Lazar Mojsov (1977, Yugoslavya)
ti’ndeki ırkçı baskıların sürmesi nedeniyle,
‘ BM Güvenlik Konseyi, bu ülkeye bir ti-fcaret ambargosu uygulama kararı aldı. A-‘ ralık ayında da Şili’de Pinochet yönetimi-nin insan haklarına yönelik baskıları sürdürmesini kınayan bir karar metni kabul edildi. 1978 martında İsrail’in karadan ve denizden 30 000 askerle Güney Lübnan’a girmesi ve Filistin kamplanna saldırarak 700 kadar filistinlinin ölümüne, 200 – 300 bininin de başka yerlere göç etmesine neden olması üzerine BM Güvenlik Konseyi, bölgeye bir «barış gücü» birliği gönderdi. Ancak bu birlik, çatışmaların kesil-BM genel kuruluna meşini sağlamakta yetersiz. kaldı. BM?nin başkan seçilenlerden Güney Afrika Cumhuriyeti’ne , karşı’ giri-bazıları şimleri 1978 yılında da devam etti. Pretoria hükümeti Namibya kurtuluş’ örgütü SWAPO’ya karşı uzlaşmaz ve saldırgan tutumunu sürdürdü. BM’in Afrika’daki barış gücü, batılı beş büyük devletin Pretoria hükümetiyle uzlaşmacı bir siyaset izlemelerini defalarca kınadı. BM, Namibya’ nın bağımsızlığından yana tutumunu açıkr ça ortaya koydu; genel sekreter Kurt Waldheim, bu yörede bağımsızlık öncesi geçici döneminde düzeni sağlamak için 7 500 kişilik bir barış gücü gönderme önerisinde bulundu. 1979 mayısında BM genel kurulu Namibya sorununu yeniden ele a-. larak, Güney Afrika delegasyonunu görüşmelerin dışında tutma kararı aldı. BM,
1978 yılı içinde aynı biçimde Rodezya beyaz azınlık hükümetine karşı da ekonomik yaptırım uygulamayı kararlaştırdı. Giderek lan Smith yönetiminin kendisini meşrulaştırmak için 1979 başında düzenlediği bir anayasa referandumunu geçersiz saydığını açıkladı. Washington ve Londra da BM kararını desteklediler.
BM’iri Şili’de insan haklarına karşı uygulamaları araştırmakla görevli kurulu, 1978 güzünde açıkladığı bir raporunda, bu ülkede siyasal nedenler ya da «ulusal güvenlik» gerekçeleriyle tutuklanan insan sayısının 1976’da 552, 1977’de. 346, 1978 ocağından ekim sonuna dek de 378 olduğunu, ayrıca-600 kişinin «kayıp» durumda bulunduğunu belirtti.
1979’da Kamboçya’nın SSCB desteğindeki Vietnam güçlerince işgali üzerine de BM bünyesindeki bağlantısız ülkeler, «yabancı askerlerin Kamboçya’dan geri çekilmesini isteyen bir karar tasarısı hazırladılar. Ancak, tasarı Güvenlik Konseyi’nde SSCB’ nin vetosuyla Karşılaşıp karar halini alamadı. Çin ve batılı ülkelerse bağlantısızların tasarısına olumlu oy verdiler.
BM, 1979’da deniz dibi zenginliklerinin paylaşım sorunu üzerine üçüncü bir deniz hukuku konferansı daha düzenledi. Bu toplantıda sanayileşmiş ülkelerle (özellikle ABD) gelişme yolundaki 120 ülkenin oluşturduğu grup arasında (eski 77’ler grubu) başlıca anlaşmazlık konusu, denizdibi maden zenginlikleri oldu. Konferans 1980 yılında da çeşitli oturumlarla devam etti.
– 1979 temmuzunda BM; insanın gelecekte dünyamızın dışındaki etkinliklerini düzene sokma konusunu da görüştü. BM’nin Atmosfer ötesi Uzayın Barışçı Kullanımı Ko-Salim A. Salim mitesi, Ay’da vç öbür gök cisimlerinde as-(197?, Tanzanya) kerileştirmeyi ve doğal kaynaklan işletmeyi yasaklayan bir anlaşma tasarısını tartışmaya açtı* ‘ •
1979 temmuzunda BM’i siyasal alanda uğraştıran bir konu da Hindiçini göçmenleri oldu. 1979 yazında erkek-kadın, çoluk-ço-cuk yüz binlerce güneydoğu asyalı, savaş, açlık ve yeni siyasal yönetimler nedeniyle çağımızda daha önce görülmemiş biçimde, ülkelerini (Vietnam, Laos ve Kamboçya) terkettiler. Tayland, Malaysia, İndonezya vc Filipinler’de, iltica istemleri maddi ya da siyasal nedenlerle geri çevrilen 200 000 VietnamlI bulunuyordu. Hindiçini göçmenlerine yardım amacıyla 20 temmuzda Cenevre’de, ÖM mülteci bürosunun girişip miyle 62 ülkenin katıldığı bir toplantı yapıldı. Sonuçta başta ABD ve Çin olmak üzere birçok ülke (Fransa, Kanada, Avustralya, B. Almanya, vb.) Hindiçini göçmenlerine sığınma hakkı tanıdılar. 1980 şubatında ABD’ye 329 189, Çin’e 250 000, Fransa’ya 83 000 göçmen yerleştirildi.
Pnom Pen’in Vietnam tarafından isealinden
Lievano Agujerre (1978, Kolombiya)
7 ay sonra Kızıl Kmer’lerle savaş halindeki Heng Samrin hükümeti BM’in 140 ü-yesinden 35’i tarafından tanınmıştı. 22 -eylül 1979’da BM genel kurulu, gerilla savaşına başlayan Kızıl Kmer’leri Kamboçya’nın gerçek yöneticileri olarak gördüğünü ortaya koydu, örgütün, 5 kasım 1979’da New York’ta düzenlediği Kamboçya’ya yardım konferansında 210 milyon dolar para toplandı ve bununla söz konusu ülkeye yiyecek ilaç vb. yardımlar gönderildi. BM • genel kurulu, 14 kasımda Vietnam’ın işgalciliğini mahkûm etti ve «tüm yabancı güç-ler»in Kamboçya’dan çekilmesi isteminde bulundu. Ancak BM, sovyet ve çin görüşleri arasında bölünmüş olduğu için bu istem kararlaşamadı. Kırlarda yeniden gerilla savaşına başlayan Pol Pot yanlısı güçler, bir w Kamboçya Ulusal Birleşik Cephesi kurdular ve aralık ayında yaptıkları kongrede, Kamboçya’da yeni düzenin BM denetiminde yapılacak özgür seçimlerle oluşacağını duyurdular.hAncak bu . duyuru ülkeyi terketmiş Kamboçyalıların cepheye katılmalarına katkıda bulunamadı.
1979 aralığı ve 1980 ocağında BM genel kurulu İran’da rehin alman ABD diplomatları ve SSCB’nin Afganistan işgali o-laylarım görüştü. 4 aralıkta Güvenlik Konseyi, iranlı öğrencilerin tüm rehineleri serbest bırakması yolunda bir kararı oybirliğiyle aldı. Kurt Waldheim sorunun çözümü için Tahran’a gidip doğrudan doğruya iranlı yöneticilerle görüştü ama Hu-meyni tarafından kabul edilmedi. 23 şu.-batta BM, Tahran’a bir soruşturma heyeti gönderdi, ancak heyet 11 martta rehinelerle görüşemeden geri döndü. BM’in
14 ocak 1980’de Afganistan konusundaki oylamasında da, 18 karşı ve 18 çekimser oy dışında, 104 ülke, 24 bağlantısız ülke tarafından hazırlanan «yabancı askerlerin tümüyle, hemen, koşulsuz olarak Afganistan’dan çıkmaları» karar tasarısını desteklediler.
Zimbabve’de ırkçı beyaz azınlık rejimine karşı sürdürülen bağımsızlık savaşı da BM’in desteğini aldı. Yurtsever Cephe’nin liderleri Joshua Nkomo ve Robert Mugabe, bağımsızlık öncesi döneminde BM güçlerinin ülkede denetim görevi üstlenmesini benimsediler. 1
BM, 1980 kasımındaki genel kurulunda dünya yüzünde suların kirlenmesi ve temiz su gereksinimi sorununu da görüştü.
1981 eylülünde Paris’te az gelişmiş ülkeler üzerinde düzenlenen BM konferansı bir yarım başarıyla kapandı. Aynı ay içinde BM genel kurulunun bir dönem toplantısı sırasında ABD ve SSCB dışişleri bakanları Haig ve Gromiko iki ülke arasında büyüyen sorunları çözebilmek amacıyla iki kez bir araya geldiler.
10 aralık 1981’de Birleşmiş Milletler örgütünün genel sekreterliğine Waldheim’m yerine perulu diplomat Javier Perez de Cuellar getirildi. 1982 şubatında BM genel kurulu, Golan’ı ilhak etmesinden ötürü İsrail’e topluca ambargo uygulanmasını iste-karşı sürdürülen bağımsızlık savaşı da di. BM’nin İsrail’e karşı tutumu 1982 yazında bu ülkenin Beyrut’a saldırıları boyunca da sürdü.
1982 eylülünde dünyada, BM üyeliği dışında kalan ülkeler şunlardı: Andorra, Batı Sahra, Bophuthatswana, Ciskei Milliyetçi Çin (Tayvan), Grönland, İsviçre, Kiribati, Güney Kore, Kuzey Kore, Liechtenstein, Monako, Namibya, Nauru, San Marino. Tonsa. Transkei, Tuvalu, Vatikan, Venda. .