BİYOFİZİK; Aim. Biophysik (f.), Fr. biophysique (f.), İng. biophysics. Fizikî prensipleri, me- todları ve âletleri canlı organizmalarla ilgili çalışmalarda kullanan ilim dalı. Fizikte olduğu gibi biyofizikteki ilerlemeler de bu konuda hassas sistemlerin kullanılmasıyle başlamıştır. Biyofiziğin ilk branşı, gözün optik sisteminin incelenmesiyle ortaya çıkmıştır. Gözün merceğinin karakteristiği, retina tabakasında görüntünün meydana gelmesi ve görüntünün netleştirilmesi olayları bütünüyle biyofizik ile ilgili problemlerdir. Canlı sistemlerin tam mânâsıyle bilinemediği geçmiş yıllarda, fiziksel çalışmaların canlıya uygulanamayacağı düşünülmekteydi. Yirminci yüzyıl ortalarında yapılan bir seri keşif, bu düşünceleri değiştirdi. Bu keşifler, sinirdeki iletim mekanizmasının, kas kasılmasının, irsî (genetik) olayların, virüs yapısının açıklanması olarak sayılabilir. Bu sistemler çok yerde biyofiziksel çalışmalarla açıklanabilir.
X ışınlı kutuplu difraktometre, bir maddenin içindeki moleküllerin yerlerini tesbit etmek için kullanılır
Biyofiziğin bölümleri: Günümüz biyofiziğinde üç ana bölüm bulunmaktadır. Bunlardan birisi “Moleküler ve Hücresel Biyofizik”tir. Bu bölüm, hücrenin hayâtiyetini devâm ettirebilmesi için gerekli olan moleküler parçaların özelliklerini inceler. Bu moleküler parçalar; nükleik asitler, proteinler, polisakkaritler olarak sayılabilir. Moleküler ve hücresel biyofizikteki metodlarda elektron mikroskobu, ultrasantrifüjler, X ışını kırıcı âletler (yoğunluk ve kütleye göre ayırım yapmak için) kullanılır. Bu metodlar ayrı birer dal olarak üzerinde durulan konular olup bu sâhada birçok araştırmacı çalışmaktadır. İyonlaştırıcı ışınlar bu konulardan birisi olup bu ışınlar (X ışınları) hem teşhiste (röntgen filimleri) ve hem de tedâvide (lösemiler ve bâzı kanser tipleri) kullanılır. Biyofizik çalışmalarında bir diğer bölüm de “Fizyolojik Biyofizik” olup Canlı sistemin görev yapan organlarım incelemektedir. Görme, işitme, temas duyusu, sinir sistemi vs. bu bölümün araştırma alanına girer. Bu alanda çalışanlar özel yapılmış ve oldukça karmaşık elektronik âletler kullanırlar. Biyofiziğin üçüncü ve hızla gelişmekte olan kolu “Biyofizikte Kullanılan Aletlerin Düzenlenmesi” ile ilgilidir. Bilgiler arttıkça, araştırmalarda kullanılan âletlerin karmaşıklığı ve tefemıâtı da buna paralel olarak artmaktadır. Aletlerin düzenlenmesi ve âlet sistemlerinin kurulması bu sebepten biyofiziğin ayrı bîr kolu hâline gelmiştir. Biyofizikle ilgili çalışmalar ABD, Rusya ve Kanada gibi ileri tekniğe sâhip ülkelerin üniversitelerinde büyük araştırma grupları tarafından sürdürülmektedir. Biyofizikçiler endüstride, üniversitelerde ve tıbbî araştırmalarda, mühim görevlerde çalışmaktadırlar. Bunlar için en önemlisi tıbbî araştırmalardaki biyofizikçilerin katkısıdır.
Biyofizikte yapılan çalışmalarla, pekçok biyolojik olayı fiziksel prensiplerle açıklamak mümkün olmuştur. Biyofiziğin en yeni konusu, duyular yardımıyla yapılan haberleşmenin fizik kuralları ile açıklanmasıdır.