BOTSVANA
DEVLETİN ADI………….. Botsvana Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ……………………………………….Gaborone
NÜFÛSU………………………………………….1.314.000
YÜZÖLÇÜMÜ…………………….. :….. 581. 730 kırı2
RESMÎ DİLİ……………………………………… İngilizce
DÎNİ………………………………….Putperes, Hıristiyan
PARA BİRİMİ…………………………….. …………..Pula
Afrika kıtasının güneyinde bulunan bir devlet. Kuzeyinde Zambiya, kuzey batısında Nambiya, kuzey doğusunda Zimbabwe, güneyinde ise Güney Afrika Cumhûriyeti yer alır. Güneyden kuzeye ve doğudan batıya en geniş yeri yaklaşık 933 kilometredir.
Târihi
Botsvana târihine âit ilk bilgiler bundan yaklaşık 1000 sene öncesine âittir. Daha önceleri için herhangi bir bilgi mevcut değildir. Hayvancılıkla uğraşan Tswana kabîlesi kuzeyden gelerek Botsvana’ya yerleşmişlerdir. Bu zamanlarda ülkenin doğusunda Ngunisler, batısında ise Boşımanlar oturmaktaydı. On sekizinci asırda Boer kabîlesi güneyden gelerek ülkeye yerleşmiştir. İngilizlerin dünyâ ülkeleri üzerindeki sömürgecilik zihniyeti ve faaliyetleri 1820 senesinde bu ülkeye de musallat oldu. 1885 senesinde İngiltere burada giriştiği silahlı harbi kazanmış ve Bechuanland adı ile ülkeyi sömürgesi hâline getirmiştir. 1966 senesine kadar İngiliz sömürgesi olarak kaldıktan sonra 30 Eylül 1966’da bağımsızlığına kavuşmuş ve Botsvana ismini almış, İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı kalmıştır.
Fizikî Yapı
Ülkenin tamâmı yayladır. Oldukça meyilli bir yayla olan Botsvana’nın batı tarafları ortalama 55 m, doğuya gittikçe yükselen kısımlarındaki ortalama yüksekliği ise 1000 m civârındadır. Meşhur Kalahari Çölü ülkenin batı bölümünü kaplamaktadır. Orta kısımları kurak olan Kalahari Çölünün doğusu çalılıklarla kaplıdır. Botsvana’nın önemli akarsuları, Okowango ve Chobe nehirleridir. Bu nehirler Angola’da doğduktan sonra buraya gelirler. Okowango Nehri, 16.835 km2lik bir bataklık meydana getirdikten sonra, bataklığın yakınındaki ülkenin en önemli göllerinden olan Ngami’ye dökülür. Bir diğer önemli gölü olan Makarikari ise doğudadır.
İklimi
Sıcak ve kuru bir iklime sâhiptir. Senelik yağış ortalaması ülkenin doğusunda 650 mm, batı bölgelerinde ise 252 mm civârındadır. Senenin en sıcak ayları kasım-mayıs aylandır ki, bunlardan şubat, sıcakların en fazla olduğu aydır. Ortalama 13°C ile senenin en soğuk ayı temmuzdur. Senelik sıcaklık ortalaması 29 °C’dir. 1965-66 yıllarındaki kuraklık sonucunda 400.000 baş sığır ve yerli hayvanların üçte birinden fazlası telef olmuştur.
Tabiî Kaynaklar
Bitki örtüsü bakımından son derece fakir olan Botsvana yabâni hayvanlar, mâdenler bakımından ise oldukça zengin bir ülkedir. Büyük bir kısmı çöl olan ülkede dikenli bitkiler ve akasya ağaçlarına çok rastlanır. Zürafa, ceylan, aslan, leopar, gergedan, fil, beyaz karınca, çekirge, zehirli yılan ise en çok görülen hayvanlardandır. Zengin bakır, nikel, kömür, demir, kireçtaşı, altın ve elmas yataklarına sâhiptir.
Nüfus ve Sosyal Hayat
1.314.000 civârında olan nüfusun en yoğun olduğu bölge, ülkenin kuzeybatısı ile kuzeydoğusudur. Nüfusun % 90’ını Bantu kabîlesi teşkil etmektedir. Çok az sayıda Avrupalı ve Asyalılar da yaşamaktadır. Halk, hayvancılık ve avcılıkla geçimlerini temin ederler. Dar bir sâhada tarım da yapılmaktadır. Resmî dili İngilizce olmasına rağmen, halkın ancak dörtte biri bu dili konuşmakta, diğeri ise kendi kabilelerine mahsus dilleri kullanmaktadırlar. Okuma-yazma bilenlerin sayısı % 71’e yaklaştığı ülkede ücretsiz ilköğretime 1980’de başlanmıştır. Okuryazar olanların arasında kadınlar çoğunluğu teşkil eder. Bir tâne üniversitesi bulunan Botsvana’da yüksek öğrenim yapanlar arasında ise erkekler çoğunluğu teşkil etmektedir. Refah seviyesi oldukça düşük olan ülkede halk köylerde yaşar, evleri saz damlıdır. Putperestler çoğunluğu teşkil ederken, az miktarda Hıristiyan bulunur. Başlıca şehirleri, Gaborone, Francistown, Lobatsi, Serowe ve Kanye’dir.
Siyâsî Hayat
İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı olan Botsvana, başkanlık sistemine dayalı parlamenter rejimle idâre edilir. Başkan 35 üyeli meclis tarafından seçilir. Meclis üyelerinin 3 l’ini halk 5 yıllık bir müddet için seçerken, kalan 4 üyeyi başkan tâyin eder.
Ekonomi
Tarıma elverişli olmamasından dolayı tarım fazla yapılmadığı için ekonomi hayvancılığa dayanır. Zengin yeraltı kaynaklarının son zamanlarda işletilmeye başlaması sebebiyle mâdencilik ekonomide etkili olmaya başlamıştır. Hâlen ihrâ- catın % 85’ini hayvan ve et satışı teşkil etmektedir. Sanâyinin olmadığı Botsvana’da alt yapı tesisleri yeni yeni kurulmaktadır. Genellikle yatırımlarda yabancı sermâyeye ihtiyaç duyduğu için gelişme yavaş olmaktadır. Turizm için oldukça ormanlık ve tabiî güzelliklere sâhiptir.