BÜKREŞ

BÜKREŞ; Romanya’nın başşehri. Romanya Ovasının ortasında, Tuna Irmağının bir kolu olan Dimbovita’nın kıyısında kurulmuştur. Nüfusu 2 milyon civarındadır. Çok eski yerleşim yeri olduğunu gösteren arkeolojik kalıntılar olmakla berâber Bükreş (Bu- cureşh) adına ilk defa 1459’dan kalma yazılı belgelerde rastlanmıştır. 1448-1476 arasında üç dönem tahta çıkan III. Vlad Tepeş (Kazıklı Voyvoda), Eflak Devletini ve özellikle o dönemde başkent olan Tirgovişte’yi Osmanlılara karşı korumak için Bükreş Kalesini yaptırdı. Ardından birçok başka yer de tahkim edilmişti. Bilhassa eline geçirdiği Müslümanları kazığa vurarak azap içinde öldürmesi sebebiyle Türkler Vlad Tepeş’e Kazıklı Voyvoda derlerdi. Fâtih Sultan Mehmed Vlad’ın bu katliamla
Bükreş Muahedesinden sonra Avrupa’da Osmanlı sınırları.
Yeni Rehber Ansiklopedisi 246
rı üzerine 1462’de Eflak üzerine büyük bir sefer düzenledi. Bir ay süren hareket neticesinde Eflak, Osmanlılann mümtaz bir eyâleti hâline geldi. Böylece Osmanlı idâresine giren Bükreş, hızla gelişerek Eflak’ın başlıca ekonomi merkezi oldu. 1659’da başkent yapıldı. Kürkçüler sokağı ve Eyerciler sokağı gibi bâzı sokak isimleri şehirde loncaların kurulduğunu göstermektedir. 18. yüzyıldan başlayarak Bükreş’e mahallî prensler yerine İstanbul’daki Fenerli Rumlardan seçilen yöneticiler yollandı. 1821’de Tudor Vladimirescu önderliğinde başlayan ayaklanma sonucunda, Fener yönetimine son verildi. 1859’daki ayaklanmadan sonra da Eflak ve Boğdan birleşti ve 1862’de de Bükreş Romanya’nın başkenti îlân edildi. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Romanya tamâmen ayrıldı. 4 Mart 1977’de Bükreş’te meydana gelen depremde yaklaşık 1400 kişi ölmüş ve 7600 kişi de yaralanmıştı. Çok sayıda bina da yıkılmış veya hasar görmüştü. Bükreş’teki en önemli yüksek öğretim kurumlan Gheorge Gheorghui-Dej Politeknik Enstitüsü ve Bükreş Üniversitesidir. Ayrıca, çok sayıda araştırma merkezi ile bilim ve sanat dallarında öğrenim veren yüksek okullar vardır. îmâlat sanâyisi olarak, başta makina âletleri ve tarım makinaları, elektrik ve otomotiv donanımı, otobüs ve troleybüs yapımı sayılabilir.
BÜKREŞ MUÂHEDESİ; 1806-1812 Os- manlı-Rus Harbinin sonunda, 28 Mayıs 1812’de imzâlanan antlaşma. 16 madde üzerine akdedilen muâhedenin önemli hükümleri şöyledir. Mühim bir Türk azınlığının yaşadığı Besa- rabya’ nın tamâmı Rusya’ya bırakılıyordu. Ak- kerman, Kili, İsmail gibi kaleler Ruslara geçiyor; Kalas, İbrail, İsakçı, Tulça, Türklerde kalıyordu. Ruslar işgâl ettikleri Romanya’yı (Memleketeyn, yâni Eflak ve Boğdan prenslikleri) ve Kafkas topraklarını Türkiye’ye geri veriyorlardı. Bu muâhedenin en mühim maddesi, Belgrad ile güney arâzisinden ibâret, küçük bir Sırbistan Prensliğinin teşekkülüdür. İç işlerinde bağımsız olan bu devlette Türk askeri bulunacak ve Sırbistan Prensini Bâb-ı Âlî tâyin edecekti. Buna rağmen bağımsız bir Sırbistan’ın temelleri atılmış oluyordu. Bu prenslik 1878’e kadar adım adım imparatorluktan ayrıldı ve bu târihte Sırbistan adı aldın- da tamâmen bağımsız oldu.
BÜLBÜL (Ltııscinia megarhynchos); Aim. Nachtigal (f), Fr. Rossignol (m), İng. Nightingale. Familyası: Karatavukgiller (Turdidae). Yaşadığı yerler: Eski ve yeni dünyâ kıtalarında, Akdeniz ülkelerinin orman ve bahçelerinde bol rastlanır. Özellikleri: Ortalama 16 cm boyunda,bolü ise pervane ve mum olmuştur. Ayrıca gül ve bülbül üzerine eserler de yazılmıştır. Fazlî’nin (ölm. 1564) ve Bahaî’nin Gül ü Bülbül adlı eserleri bunlardan birkaçıdır.