ÇAYLAK

ÇAYLAK (Milvus); Alm. Milan (m), Fr. Milan
(m), İng. Kite. Familyası: Kartalgiller (Falconidae).
Yaşadığı yerler: Eski ve Yeni Dünyâ kıtalarının
orman ve su kenarlarında. Özellikleri:
Uzun kanatlı, çatal kuyruklu, çengel gagalı; böcek,
kuş, küçük kemirgenlerle beslenen kuşlar. Çöp ve
leş de yerler. Bâzılan göçücüdür. Ömrü: 70-80 yıl.
Çeşitleri: Kızıl, Kara, Mısır ve Florida bataklık
çaylağı en meşhurlarıdır.
Gündüz yırtıcılardan, uzun kanatlı, çengel gagalı
ve çatal kuyruklu bir kuş. Gaga ve pençeleri
kartallardan daha zayıftır. Genellikle kızıl karışımı
esmer tüylüdürler. Uzun çatallı kuyrukları tipik
özellikleridir. 25 santimetreden 70 santimetreye kadar
değişik boyda türleri vardır. Böcek, küçük
kuş, fâre, köstebek gibi kemiricileri avlar. Çöp ve
leş de yerler. Ortaçağda, kasaba sokaklanna sürüler
hâlinde inerek çöpleri yediklerinden, insanlar tarafından
korunmuşlardır. Yiyecek başında döğüşmeleri,
çocukların ellerindeki yağlı ekmekleri kapmaları
ve bâzan kümes hayvanlarına da saldırmaları,
yağmacı olarak şöhret bulmalarına sebeb olmuştur.
Yeni Dünyâ çaylakları daha az leş yerler. Meselâ;
Mississippi çaylağı (İctinia mississippiensis)
böcek, küçük yılan, kertenkele, balık ve kurbağa
avlar. Kara çaylak (Milvus migrans) Eski
Dünyâ türlerinden olup, sürüler halinde Afrika ve
Asya’daki şehirlerin üstünde uçuşarak leş ve çöp
arar. Yavaş ve süzülerek uçar, 60 cm boya, 120 cm
kanat açıklığına sâhiptir. Afrika’da yaşayanları
palmiye ağacının yağlı meyvelerini de yerler. Kızıl
çaylak (Milvus milvus) ise 65-72 cm’boya,150 cm kanat açıklığına sâhiptir. Kafası beyaz,
gagası siyahtır. Kanatlarının altında beyaz bir leke
olup, uçarken gâyet iyi görülür. Kuzeybatı Afrika,
Avrupa ve Ön Asya’da ağaçlık yerlerde yaşar.
Çaylaklar, yuvalarını yüksek ağaçlar üzerine
yapar. 2-4 yumurta yumurtlarlar. Kuluçka süreleri
21-28 gündür. Bu sürede erkek dişiyi besler.
Leş, çöp ve kemiricileri yediklerinden faydalı kuşlardır.