ÇEÇESİNEĞİ

ÇEÇESİNEĞİ (Glossina); Alm. Tsetsefliege
(f), Fr. Mouche (f), tse-tse, İng. Tse-tse fly. Familyası:
Karasinekgiller (Muscidae). Yaşadığı
yerler: Afrika’nın tropikal bölgelerinde, özellikle
Kongo’da akarsu kıyılarında. Özellikleri: İki kanatlıdır.
Koyu renkli olup, karasinekten biraz iridir.
Delici emici ağız tipine sâhiptir. Duyu organları
tüylüdür. Kan emerek beslenir. Birçok hastalık
mikrobunun taşıyıcısıdır. Ömrü: Erginleri 6070 gün yaşar. Çeşitleri: 21 türü bilinir. “G. palpalis”
türü uyku hastalığı, “G. morsitans” türü nagana
hastalığı mikrobunu taşır.
Böcekler sınıfının iki kanatlılar (Diptera) takımından
Çeçesineğigiller (Glassininae) alt âilesi
cinslerine verilen isim. İnsandan, at, sığır gibi evcil
ve yabânî hayvanlardan kan emer. Yalnız Afrika’nın
sıcak, rutûbetli ve gölgeli bölgelerinde
görülür. “Güney ve Afrika böceği” de denir. Emilen
kanın pıhtılışmaması için tükürük salgılarken
bir hücreli bâzı hastalık amillerini aşıladığından
tehlikelidir. Konmuş durumda kanatlarının birbiri
üstünde katlanması tipik özelliğidir.
“G. palpalis” çeşidi, insanlarda uyku hastalığına
sebeb olan “Trypanosoma gambiense”yi aşılar.
“G.morsitans” türü ise nagana hastalığı parazitini
(T. brucei) at ve sığırlara aşılar. Her iki hastalığın
da öldürücü etkisi vardır.
Dişi sinekler vücutlarının içinde gelişen larvaları
tek tek doğurur. Doğan kurtçukları hemen
toprak altına gömerler. Gömülen larvalar birkaç saat
içinde pupa’ya dönüşür. Altı hafta zarfında pupa’dan
kanatlı ergin bir sinek olarak çıkar. Erginler
60-70 gün yaşar. Ömürlerinde 12 döl verir. .
Bugün laboratuvarlarda yarı kısırlaştırılan çeçe
sineklerini normalleriyle eşleştirerek nesilleri
kurutulmaya çalışılmaktadır. Yangın ve ilâçlamalar
da nesillerini hayli azaltmıştır.