ÇEKMECE NÜKLEER ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ (ÇNAEM)

ÇEKMECE NÜKLEER ARAŞTIRMA VE
EĞİTİM MERKEZİ (ÇNAEM); nükleer alan
da araştırma, geliştirme, uygulama ve eğitim çalışmaları
yapmak amacıyla çalışan araştırma merkezi.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumuna bağlı olan
ÇNAEM 1962’de Küçük Çekmece Gölünün kıyısında
3200 dönümlük arâzi üzerinde kurulmuştur.
Günümüzde bilimsel ve teknolojik çalışmalar
içerisinde mühim bir yere sâhib bulunan nükleer
bilimler ve nükleer teknoloji, kompleks hızlı gelişme
gösteren, pahalı yatırımlar ve en mühimi
de çeşitli bilim dallarında çok sayıda nitelikli eleman
gerektiren bir çalışma alanıdır.
Ülkemiz dünyâdaki gelişmelere paralel olarak
1956 yılında Başbakanlık Atom Enerjisi Komisyonunu
kurmuştur. Bu komisyonun ilk faaliyeti, 27
Mayıs 1962’de faaliyete geçen TR-1 reaktörünü veÇekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezini
kurmak olmuştur. 1982 yılında yeni bilimsel
ve teknolojik ilerlemelere uyum sağlamak gâyesiyle
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu kurulmuştur.
ÇNAEM’de nükleer alandaki araştırma, uygulama
ve eğitim faaliyetleri 10 ayrı bölümde yürütülmektedir:
Reaktör işletme, radyoizotop üretim,
endüstriyel uygulama, sağlık fiziği ve elektronik
bölümleri teknik ve uygulama sâhalarında;
fizik, kimyâ, radyobiyoloji, nükleer mühendislik,
nükleer yakıt teknolojisi bölümleri de araştırma
sâhalarında faaliyetlerini sürdürmektedir.
ÇNAEM’deki Türkiye’nin ilk araştırma reaktörü
olan TR-1 1962’de faaliyete geçmiştir.
TR-1 reaktörü 1 megawatt termal güçte, ılık nötronlarla
çalışan havuz tipi bir araştırma reaktörüdür.
Reaktörün yakıt elemanları MTR tipinde
olup, % 93 zenginleştirilmiş U-235 ihtivâ etmektedir.
Yavaşlatıcısı ve soğutucusu sudur. Yansıtıcı
olarak kalbin ön ve arka yüzeylerinde grafit
kullanılmıştır. TR-1’in kalbi, içinde 450 m3
su bulunan iki bölmeli havuzun küçük bölmesinde
ve 8.70 m derinliktedir. Havuz duvarları biyolojik
zırhlama sebebiyle 1.75 m kalınlığında baritli
betondur.
Tıp, tarım ve endüstri alanlarında kullanılan
radyoizotoplara karşı isteğin çok fazla artması ve
bu taleb artışına TR-1 reaktörünün kifâyetsiz kalması sebebiyle 1974 yılında TR-2 adı verilen 5 megawatt
gücünde yeni bir reaktörün, havuzun büyük
bölmesinde kurulmasına karar verildi. Bunun neticesinde
TR-1 reaktörü 19 Eylül 1977’de durdurularak
söküldü. TR-l’in yerini alan TR-2’nin yakıt
elemanları MTR tipinde, 23 plakalı ve % 93
zenginlikte U-235 ihtivâ eden UA-1 alaşımıdır.
Yavaşlatıcı ve soğutucu yine sudur. Yansıtıcı olarak
kalbin iç yüzeyinde su, arka yüzeyinde berilyum
kullanılır.