ÇEKTİRİ

ÇEKTİRİ; Aim. Galeere, Galeasse, Fr. Galere,
İng. Galley. Osmanlı deniz kuvvetlerinde kürekle
hareket eden gemilere umûmî olarak verilen isim.
Bu gemiler kürek sayısına göre özel isim alırlardı.
Küçükten başlamak üzere şu isimler verilirdi: Karamürsel,
üstüaçık, şayka, kırlangıç, firkate, kalite,
pergende, mavna, kadırga, baştarde ve baştardei
hümâyûn. Çektiriler ince donanma ve büyük donanma
gemileri olarak iki kısımdı. Birinci çeşit
küçük gemilerden müteşekkil iç deniz ve nehirlerde
hizmet gören gemilere İnce Donanma denilirdi.
Bunlar savaş teknesi olarak değil, araştırma,
taşıma ve haberleşme işlerinde vazîfe görürlerdi.
İnce donanmanın dışında bulunan büyük boy
gemiler de donanma-ı hümâyûnu meydana getirirdi.
Bu çektirilerde, reis, vardiyan, kürekçi, cenkçi,
topçu gibi muhârip sınıfın yanında, marangoz, kalafatçı,
demirci, halatçı gibi ustalar vardı. Bunların
en küçüğü olan Karamürsellerde 20, en büyüğü
olan baştardelerde 800 savaşçı levend bulunurdu.
Çektiriler aşı rengi boya ile, baştardeler ise husûsen
yeşile boyanmaktaydılar. Baştardeler amiral gemisi
olarak görev yapar, baştarde-i hümâyûn ise deniz
seferine serdâr tâyin edilenin gemisi olurdu.
On yedinci asırda Osmanlı donanması 40 kadırga,
6 mavna, 20 bey gemisinden müteşekkildi ve
bu gemilerde 10.500 kürekçi, 5300 cenkçi ve 600
yardımcı sınıfdan olmak üzere 16.400 asker vardı.