Çinunesyanlar

Çinunesyanlar, Büyük Okyanusun kuzey
kıyılannda yaşamış Kuzey Amerika Yerlileri.
Skeena ve Nass ırmakları ile Milbanke
Körfezi çevresinde anakara ile adalara yerleşen
Çimmesyanlann konuştuğu dil, Penut
dilleri arasında sınıflandırılır. Çimmesyan
dilinin değişik lehçeleri, Nass Irmağı boyunca
Niska, Skeena Irmağının aşağı çığın
ve kıyı boyunca kıyı lehçesi, Skeena’nm
yukan çığın boyunca çja Kitksan (Gitksan)
biçiminde gruplanır.
Çimmesyanlann ekonomik yaşamı, Tlingit
ve Haydalar gibi balıkçılığa dayanıyordu.
Kış aylannda kara hayvanlan avlanır, yazın
ise sürekli yerleşimlerde göçmen som balığı
ve mumbalığı tutulurdu. Yağı dolayısıyla
özellikle değer verilen mumbalığı, bölge
insanlannın en önemli besin kaynaklanndan
biriydi. Kışlan sürekli oturulan, çoğunlukla
oymalarla bezenip boyanmış geniş
ahşap evler, Çimmesyan ailelerinin zenginliğim
simgelerdi.
Niska ve kıyı lehçeleriyle konuşan Çimmesyanlar
başlıca dört büyük boya, Kitksan
lehçesini konuşanlar ise üç boya aynlmıştı.
Bunlar da aynca yerel soylara bölünmüştü.
Soy çizgisi anayanlıydı. Her soyun kendine
ait avlanma ve balık tutma bölgeleri, meyve
bahçeleri, bir evi ya da evleri, soy tarihindeki
olaylan simgeleyen özel sorguçlan ve
kendi başkanlan vardı. Her soy toplumsal
ve törensel bakımdan genellikle bağımsız
bir birimdi. Yerel kabileler birkaç soydan
oluşurdu. Her soyun ötekilere göre hiyerarşik
bir konumu vardı ve hiyerarşinin en
üstünde yer alan soyun başkam kabilenin de
başı sayılırdı. Kışlık köy alanı kabilenin
ortak mülkiyetindeydi. Törenlere ve savaşlara
herkes katılırdı.
Çimmesyanlar, uzlaşımsal niteliği ileri düzeyde
gelişmiş uygulamalı sanatlarıyla ünlüydü.
Özellikle ölmüş başkanlar için, “totem
direği” olarak bilinen oymalı ve boyalı
sütunlar dikilirdi. Yeni başkanlann onanması
ve göreve başlaması dolayısıyla, törenle
armağanlar dağıtılan büyük potlaç törenleri
düzenlenirdi. Ev yapma, totem direği
dikme gibi olaylar sırasında, aynca kabile
içi ayncahklann simgesel biçimde somutlaştmlması
amacıyla da potlaç törenleri yapılırdı.