Clayton:Bulwer Antlaşması

Clayton:Bulwer Antlaşması, Orta Amerika’da,
İngiliz ve ABD çıkarlarını uzlaştırmak
amacıyla imzalanan antlaşma (19 Nisan
1850). Washington’daki İngiliz elçisi Sir
Henry Lytton ‘Bulwer ile ABD dışişleri
bakam John M. Clayton arasında yapılan
görüşmeler sonucunda hazırlanmış ve metnindeki
belirsizliklerden ötürü Ingiltere-
ABD ilişkilerinin tarihindeki en tartışmalı
ve sorunlu antlaşmalardan biri
olmuştur.
Antlaşma, Panama Kıstağında yapımı tasarlanan
kanalın, her iki ülke tarafından
ortak olarak denetlenip korunması hükmünü
getiriyordu. Giriş maddesi, Orta Amerika’nın
tarafsız duruma getirileceğini ve
antlaşmayı imzalayan taraflardan hiçbirimi)
bölgede “işgal, tahkim, kolonileştirme ya
da herhangi bir egemenlik kurma” girişiminde
bulunmayacağını güvence altına alıyordu.
Bu maddenin yorumu iki ülke arasında
sert tartışmalara konu oldu. ABD,
maddenin “işgal” konusunda sağladığı güvencenin,
İngiltere’nin bazı çıkarlarından
vazgeçmesi anlamına.geleceğini ileri sürdü.
Örneğin İngiltere, İngiliz Hondurası ve
Bahı’a Adalanndaki protektorası Mosquito
Kıyısından çekilmeliydi. Buna karşılık İngiltere
de antlaşmanın statükoyu tanıdığını
öne sürüyordu. Aradan uzun yıllar geçip de
kanal hâlâ inşa edilmeyince, ABD kamuoyunda,
antlaşmanın bozulup kanalın ABD
denetiminde yapılması isteği güçlendi. Sonuçta,
1901’de yapılan ikinci Hay-Pauncefote
Antlaşması(*) Clayton-Bulwer Antlaşması’nın
yerini aldı, Böylece İngiltere, kanalı
ABD’nin inşa edip denetlemesini kabul
ediyordu.