Clouet, Jean

Clouet, Jean, lakabı j a n e t va da j e h a n n e t
(d. y. 1485 – ö. y. 1540, Paris), canlandırdığı
kişilerin ifade özelliklerini, derin ve duyarlı
bir biçimde işleyen Fransız portre ressamı.
Ressam François Clouet’nin babasıdır.
Yaşamının büyük bir bölümünü Fransa’da
geçirmesine karşın, belgeler Fransız asıllı
olmadığını, hiçbir zaman da Fransız yurttaşlığına
geçmediğini gösterir. 1516’da I. François’nın
başressamlanndan biri olduğu bilinmektedir.
1523’ten sonra sarayda resmî
görev alınca, dönemin önde gelen şairleri ve
bilginleri gibi toplum içinde saygın bir
konuma yükseldi ve iyi para kazanmaya
başladı. 1520’lerin başında Tours’da,
1529’dan sonra da Paris’te yaşadı. Çoğunlukla
portre yapmış, ama sanat yaşamının
ilk yıllarında dinsel konuları da işlemişti
(“Aziz Hieronymus” , 1522; “Dört İncil
Yazan” için çizimler, 1523).
1514-40 arasındaki Fransız saraylılannı
canlandıran 130 kadar taslakla (çoğu Chantilly’deki
Conde Müzesi’nde ve Paris’teki
Ulusal Kitaplık’ta) az sayıda minyatür ve
yağlıboya resim, yakın zamana değin Clouet’nin
yapıtı sayılıyor, ama hiçbirinde imza
bulunmadığı, elde de bir belge olmadığı
için, bu durum kanıtlanamıyordu. Ama
“Guillaume Bude’nin Portresi”nin (Metropolitan
Sanat Müzesi, New York) keşfedilip
temizlenmesi, Clouet’nin üslup özelliklerinin
belirlenmesine olanak verdi. Bude’nin
y. 1536’da Clouet’ye poz verdiğini belirten
sözleri, bu yapıtın ona ait olduğunu gösteren
en önemli kanıtı oluşturuyordu. Tablonun
taslağının Conde Müzesi’ndeki taslaklar
arasında yer alması, onların da Clouet’
nin yapıtı olduğunu bir varsayım olmaktan
çıkarmıştı. Tümünde de çizim farklılıkları
görülen bu portreler büyük bir olasılıkla
Clouet’nin atölyesinde çıraklar tarafından
tamamlanmıştır. Ama gene de, modellerin
psikolojik özelliklerinin derinlemesine ve
mce bir anlayışla işlenmesi, Clouet’nin 16.
yüzyıldaki en iyi portre ressamlarından biri
olduğunu gösterir. Basit, açık ve zarif
çizimler, canlı renkli, yumuşak biçimli,
özenli çalışılmış tablolar yapmıştır. Tekniği
temelde Flaman özellikleri (büyük bir olasılıkla
Brüksel’de ya da eski bir Fransız-
Flaman bölgesi olan Valenciennes’de dünyaya
gelmiştir) taşımakla birlikte, yumuşak
çizgisi, durgun hacimselliği, kişinin ayrıntılı
çözümlenmesiyle Fransız resmine özgü nitelikler
gösterir. Clouet gençliğinde, eski
Fransız portre geleneğinin etkisi altında
kalmış olabilir. Ote yandan anıtsal kompozisyonlan,
Fransa’da yayılmasında Andrea
Solari’nin rol oynadığı İtalyan Rönesansı’na
özgü portre anlayışının etkilerini yansıtır.
Clouet’nin bazı portreleriyle Holbein’ın yapıdan
arasında büyük benzerlik görülür.
Renkli tebeşir ya da pastelle portre yapma
tekniğini Holbein ondan almıştır.