Cola d i r i e n z o

Cola d i r i e n z o , asıl adı n i c o l a d i l o r e n z o
(d. 1313, Roma – ö. 8 Ekim 1354, Roma),.
Eski Roma’nın görkemini geri getirmeye
çalıştığı için “14. yüzyıl Mazzini’s.i” olarak
da anılan İtalyan halk önderi. Bulwer-
Lytton’un Rienzi (1835) adlı romanı ve
Wagner’in Rienzi (1842) operası gibi birçok
edebiyat ve müzik yapıtına konu olmuştur.
Lorenzo Gabrini adlı Romalı bir hancının1
oğluydu. Annesinin 1323’te ölmesinden
sonra Anagni’deki yakınlannın yanına yerleşti.
Roma’ya 20 yaşında öğrenci olarak
döndü. 1343’te Roma’da yönetimi ele geçiren
halk partisinin görüşlerini Papa
IV. Clemens’e sunmak üzere Avignon’a
gönderildi. Papanın kendisini Roma hazine
noterliğine atamasından sonra, 1344’te geri
döndü ve Roma’yı eski görkemine kavuştaracak
bir devrim için çalışmaya koyuldu.
20 Mayıs 1347’de halkı Capitolino Tepesinde
bir toplantıya çağırdı. Burada soyluları
hedef alan çeşitli kararnameleri okuyarak
halkın alkışları arasında diktatörlük yetkileri
üstlendi. Birkaç gün sonra da tribunus(*)
unvanı aldı.
Vergi, hukuk ve siyasal yapıya ilişkin bir
dizi reformu yürürlüğe koyduktan sonra,
bütün dünyaya barış ve adaleti yayacak
birleşmiş bir İtalya yaratma ve Roma’yı
yeniden başkent yapma tasarısını gündeme
getirdi. 1 Ağustos 1347’de. toplanan bir
kardinaller meclisinde bütün İtalya kentlerine
Roma yurttaşlığı hakkını verdiğini açıkladı
ve ertesi yıl İtalya’ya bir Roma imparatoru
seçmek için hazırlıklara başladı. Örsini
ve Colonna ailelerinin önderliğindeki Romalı
soylulann giriştiği ayaklanmayı Porta
San Lorenzo’da kanlı bir biçimde bastırdı
(20 Kasım 1347). Ama çok geçmeden halk
arasında artan hoşnutsuzluklarla desteği
zayıfladı. Soylular toparlanıp yeniden örgütlenmeye
başlarken, onu cani putperest
ve sapkın olarak niteleyen bir papalık
bildirisi yayımlandı. İkinci bir ayaklanma
üzerine 15 Aralık 1347’de istifa etmek
zorunda kaldı. Abruzzi bölgesindeki MaielColbert,
Jean-Baptiste 86
a Dağlarında yaşayan münzevilere katılarak,
iki yıl onlarla birlikte kaldı.
1350’de IV. Karl’dan yardım almak için
gittiği Prag’da destek görmediği gibi, Prag
başpiskoposuna teslim edildi. Temmuz
1352’de heretiklik suçlamasıyla yargılanmak
üzere Papa Clemens’e gönderildi. Enkizisyon’da
aldandıktan sonra şerbet bırakıldı.
IV. Innocentius’un emriyle Roma’da papalık
otoritesini yeniden sağlamaya çalışan
Kardinal Gil Albomoz’a yardım etmek
üzere İtalya’ya gönderildi. Bu kez senatör
unvanı alarak, 1 Ağustos 1354’te Roma’ya
görkemli bir dönüş yaptı.
Ama yeniden kazandığı saygınlığı kısa
sürdü. Colonna ailesinin sürekli baskılan ve
arasızlık yüzünden zor duruma düştü ve
eyfi bir yönetim izlemeye başladı. 8 Ekim
1354’te patlak veren bir kanşıklık sırasında
halka bir konuşma yapmak isteyince taş
yağmuruna tutuldu. Kılık değiştirerek kalabalığa
karışmak istediyse de yakalandı ve
öldürüldü.