Conscience, Hendrik

Conscience, Hendrik (d. 3 Aralık 1812,
Anvers – ö. 10 Eylül 1883, Brüksel),
Belçikalı romantik romancı. Flaman romanının
doğuşu ve gelişimindeki etkilerinden
ötürü “halkına okumayı öğreten adam”
olarak anılır.
Babası Fransız, annesi Flam andı. Annesinin
1820’de ölümünden sonra babasıyla
birlikte kent dışında yaşamaya başlayınca
doğayı keşfetti. Ona her zaman avunma
sağlayan doğa, önemli yapıtı Eniğe bladzijden
uit het boek der natuur’a (1846; Doğa
Kitabından Birkaç Yaprak) esin kaynağı
oldu. Birkaç yıl yardımcı öğretmenlik yaptıktan
sonra 1831’de askere”gitti. Fransız
Romantizminin etkisiyle Fransızca şiirler
yazmaya başladı; o zamanlar Flamanca,
edebiyat dili olarak çok kaba bulunuyordu.
1836’da askerliği bitince Anvers’teki edebiyat
ve sanat çevresine katıldı. Bu dönemde
ülkesinin tarihinden etkilenerek Flamanca
yazmaya başladı. In’t wonderjaar’da. (1837;
Mucizeler Yılında) 16. yüzyılda geçen bir
dizi tarihsel olaya yer verdi. De leeuw van
Vlaanderen (1838; Flandre Aslanı) ise Flaman
kentlerinin Fransa’ya karşı ayaklanmasının
ve Flaman milislerinin Altın Mahmuzlar
Çarpışması’nda (1302) kazandığı zaferin
destanıydı. Avrupa Romantizminin en
önemli tarihsel romanlarından sayılan bu
yapıtıyla Conscience, Flaman romanının
öncüsü oldu.
Yazıcılık ve bahçıvan yardımcılığı yaparak
geçimini sağlarken siyasal etkinliklere de
katıldı. 1840’tan sonra giderek kırsal gerçekçiliğe
yöneldi; kent ve köy yaşamını
konu alan romanlarla öyküler yazdı. Bazı
eleştirmenlerce fazla duygusal bulunan bu
yapıtlar genellikle bir ahlak dersi verir.
Bunlar arasında, Wat een moeder lijden kan
(1844; Bir Ana Neler Çeker), Houten Clara
(1850; Tahta Clara) ve De arme edelman
(1851; Yoksul Beyefendi) ile Blinde Rosa
(1850; Kör Rosa), De Loteling (1850; Kura
Neferi), Rikke-tikke-tak (1845’te tefrika
edilmiş, 1851’de kitap olarak basılmıştır)
gibi köy idilleri sayılabilir. Bu dönemde,
Jacob van Artevelde (1849) gibi yapıtlarıyla
tarihsel romanda da olgunluğa ulaştı. Artık
yaratıcılığının doruğundaydı ve başka dillere
çevrilen yapıtları ona dış ülkelerde de
büyük ün kazandırmıştı. 1856’da Kortrijk
yerel yöneticisi 1868’de Brüksel Wiertz
Müzesi’nin müdürü oldu. Ama savurgan
yaşam biçimi ve ailesinin aşın harcamaları
zaman zaman üslubunu bozacak kadar çok
yazmasına neden oldu. Bu son döneminde
yazdığı pek çok kitabın en önemlileri, ilk
Flaman serüven romanı olan Het Goudland
(1862; Altın Ülkesi) ve De Kerels van
Vlaanderen (1871) adlı tarihsel romandır.
1881’de 100. kitabının basımı Brüksel’de eşi
görülmemiş gösterilerle kutlandı ve 1883’te
Anvers’de heykeli dikildi.
Conscience, 19. yüzyılda Flaman edebiyatında
ve ulusal bilincinde gerçekleşen uyanışın
en önemli kişisidir. Anlatı sanatındaki
ustalığı, düş gücü, insanlara ve olaylara
ilişkin canlı betimlemeleri ve çok yönlü
duyarlığı yapıtlarındaki dil bozukluğunu ve
kısıtlı anlatım olanaklarını dengeler.