Bazı ülkeler aşılarını ele geçirmek için çabalarken, diğerleri güvenlik konusundaki endişeleri nedeniyle sipariş ettikleri ancak artık kullanamayacakları aşılarla ne yapacaklarını merak ediyorlar.
Nadir kan pıhtılaşması riskinin çok düşük olması nedeniyle bazı ülkelerde Oxford-AstraZeneca (AZ) ve Johnson & Johnson (J&J) aşılarının daha genç yaş grupları için kullanımı kısıtlanmıştır.
Danimarka, AZ’nin dağıtılmasını tamamen durdurarak, kullanılmayan dozlarına yönelik bir ilgi dalgasını tetikledi.
Çek Cumhuriyeti cesur bir hareketle “Danimarka’dan tüm AstraZeneca aşılarını” satın almayı teklif etti. Estonya, Letonya ve Litvanya da ilgilerini dile getirdi.
Bu neden oluyor?
Özellikle genç insanlarda nadir görülen ve bazen ölümcül olan kan pıhtılaşması vakaları hakkında artan endişeler var. Ancak dünya çapındaki sağlık düzenleyicileri, Covid-19 riskinin çok daha büyük olduğuna işaret ediyor.
İngiltere ilaç düzenleyicisinin rakamlarına göre, 10 milyon hayali insana AZ aşısı yapıldıysa, bu pıhtılardan 40 tanesini görmeyi bekleyebilirsiniz. Milyonda bir olasılıkla yaklaşık 10 kişi ölür.
- Kan pıhtısı ‘çok nadir AstraZeneca yan etkisidir’
- Aşı güvenliği hakkında bilmeniz gerekenler
Yine de, Danimarka sağlık kurumu AZ aşısının kullanımına son verme kararı aldı. Başka aşıların da mevcut olduğunu, salgının orada kontrol altında olduğunu ve “bilinen ciddi yan etki riskine” yanıt olarak tedbirli davrandığını söyledi.
Karar, Danimarka’nın satın almayı kabul ettiği 2,4 milyon doz kullanılmamış AZ’nin geri çekileceği anlamına geliyordu.
J&J aşısı ile nadir kan pıhtıları arasındaki bağlantı da araştırılmaktadır. Güvenlik kontrolleri tamamlanana kadar, bu aşılar 100 milyon doz sipariş etmiş olan ABD’de kullanılmayacaktır .
J&J, çalışmaların yerel bir Covid-19 varyantına karşı daha yüksek koruma sağladığını gösterdikten sonra tercih edilen aşı olduğu Güney Afrika’da da askıya alındı.
Varyanta karşı daha az etkili olan AZ, daha önce Güney Afrika’da gözden düşmüş ve – bu doğru – kullanılmamış aşılarla sonuçlanmıştı.
Onların boşa gitmesini önlemek için Güney Afrika, 14 Afrika ülkesinde dağıtılmak üzere bir milyon AZ doz sattı.
Bu aşılar başka yerlerde kullanılabilir mi?
Teorik olarak, evet. Ülkeler artık ihtiyaç duymadıkları aşıları satmaya veya bağışlamaya isteklidir.
Perşembe günü, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Avrupa direktörü Hans Kluge, Danimarka’nın tam da bunu yapmaya çalıştığını öne sürdü.
Kluge brifinge verdiği demeçte , “Danimarka dışişleri bakanlığının AstraZeneca aşılarını yoksul ülkelerle paylaşmak için hazır olduğunu veya zaten seçeneklere baktığını anlıyorum.” Dedi .
Ve Danimarka’nın bazı komşuları istenmeyen malzemeleri toparlamayı teklif etti.
Litvanya Başbakanı Ingrida Simonyte, “Halen aşı olmaktan daha az aşıya sahibiz.” Dedi. “Bu nedenle Litvanya, Danimarka’nın paylaşmaya hazır olduğu kadar çok dozda AstraZeneca almaya hazır olduğunu ifade etti.”
- Kovid aşıları: Dünyada ilerleme ne kadar hızlı?
Bir tweet ise , Çek İçişleri Bakanı Jan Hamacek o “Danimarka’dan tüm AstraZeneca aşıları satın alma” ülkenin ilgisini ilan etme diplomatı talimatını vermişti söyledi.
Danimarka’nın tepkisi henüz net değil – hükümeti henüz yorum yapmadı.
Bu arada bu aşılar depoda saklanacak. Hem AZ hem de J&J aşıları, buzdolabı sıcaklığında saklanabilme avantajına sahiptir, bu da -70 derecede saklanması gereken Pfizer kapağına göre taşınmalarını kolaylaştırır.
Bununla birlikte, aşıların aşının geliştiricisine bağlı olarak değişen bir son kullanma tarihi vardır.
Kaç aşı kullanılmamış?
Küresel bir kayıt yoktur, ancak bölgesel veriler bir anlık görüntü sağlar. Örneğin Danimarka, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDP) rakamlarına göre 15 Nisan itibarıyla 202.920 AZ dozu almıştı .
Bunlardan 150.671 doz uygulandı ve 52.249 doz kullanılmadan kaldı.
Tablo, bazı ülkelerin AZ ve J&J aşılarını yaşlılarla sınırlandırdığı Avrupa genelinde benzerdir.