DAMGAN

DAMGAN

DAMGAN, Kuzey İran’da şehir, Meşhed-Tahran ana demiryolu üzerinde, Şahrud ve Semnan şehirleri arasında. Damgan ilinin merkezi; yaklş. 16 500 nüf. Eski bir şehir olan Damgan yakınlarında Eşkânîlerin başşehri Hekatom Pilos’un kalıntılarına rastlanır. İslâmî devrede Kumis eyaletinin merkezi oldu. Nizamülmülk’ün ölümünden sonra İsmailîlerce yağmalandı (1087), moğol saldırısında yıkıldı. Ünlü Kaçar hanedanı hükümdarlarından Feth Ali Şah bu şehirde doğdu (1771). O sıralarda beş kapılı, 166 kuleli, 5 800 m uzunluğunda bir surla çevrili idi. Şehrin 25 km kuzeyindeki Çeşme-i Ali, Damgan’ın suyunu sağlar; 1 km güneyinde Tepehisar camii ve Tarihane (Damgan*) camii bulunur. Eski eserler arasında Mescid-i Cami, Çehil Duhteran (Kırk Kız) türbesi, Pîr Alemdar kalesi ve İmamzade Cafer türbeleri. Badem ve fıstık üretimi. Kurşun ihracatı. (M)
Damgan camii, Hazar denizinin güneydoğusunda, Damgan’da cami. 750-786 Yılları arasında Abbasîler tarafından yaptırıldı, öbür adı Tarihane’dir (Allahın evi). Caminin avlusu, üç yandan birer sıra revakla çevrilmiştir. Sağ ve soldaki revaklar altışar, öbürleri beşer kemerlidir. Yedi şahını bulunan camide, beşik tonozla örtülü sahınlar-dan ortadaki, öbürlerinden daha geniştir. Camiin içindeki ve revaklardaki sütunlardan yedisi ayaktadır. Büyük bir kısmı yıkık durumda olan caminin tuğladan ve çini süsle-meli minaresi, Selçuklular zamanında yapılmıştır. İslâm mimarîsinin başlangıcına ait bilgi vermesi bakımından önemlidir. (M)