DEVLETİN ADI …………….. Danimarka Krallığı
BAŞŞEHRİ ………………………………………… Kopenhag
NÜFUSU ………………………………………….. 5.125.000
YÜZÖLÇÜMÜ . 43.042 km-’ (Grönland hariç)
RESMİ DİLİ ……………………………………….. Danca
DÎNİ ………………………………….. Hristiyan (prutestan)
PARA BİRİMİ …………………… Danimarka Kronu
Aim. Dânemark (n), Fr. Danemark (m), İng. Denmark.
Kuzey Avrupada Baltık Denizi ile Kuzey Denizi arasında
Jutland yarımadası ve dörtyüzseksenüç ada üzerinde
kurulmuş olan en küçük İskandinav ülkesi.
Güneyinde Batı Almanya, doğusunda Baltık Denizi,
batısında Kuzey Denizi ile çevrilidir. D ünya’nın en
büyük adası olan Grönland da Danimarka’ya bağlıdır.
Tarihi
Bilinen en eski tarihi M.S. 800 yıllarında Vikingler
zamanıdır. Fakat günümüzde Avrupa müzelerinde
bulunan en eski tarihi eşyalar burada yapılan kazılarda
elde edilmiştir. 9-11. asırlarda burada bulunan Vikingler
ilk Danimarka Krallığını kurmuşlardır. Danimarka
tarihinde İngiltere ile yaptığı sürekli savaşlar önemli yer
tutar. Danimarka Krallığının İngiltere’ye yaptığı mütemâdi
akınlar neticesinde 1013 senesinde İngiltere’yi ele geçirmişlerdir.
İngiltere ile birlikte Norveçi de Dan
im a rk a ile birleştirerek büyük bir krallık k urmuşlardır.
1042 senesinde çıkan karışıklıklarda İngiltere
bağımsızlığını kazanmıştır. 1397’de iç karışıklıklarda
Norveçle birlikte İsveç de D anim arka’ya bağlandı.
Yapılan sav aşla r so n u n d a I645’de D an im a rk a
bugünkü durumunu aldı. 1848’de yapılan değişiklikle
meşrutî bir idare kabul edilmiştir. Birinci Dünya Harbinde
tarafsız kalan ülke İkinci Dünya Harbinde de
tarafsızlığını ilân etmesine rağmen, 9 Nisan 1940’da
Alman orduları tarafından daha önce aralarında yapmış
oldukları saldırmazlık paktı hiçe sayılarak işgale
uğramıştır. Bu işgale karşı hiç bir mukavemette bulunmayan
Danimarka ordusunu kaldırıp, donanmasını
kendisi batırmıştır.Herhangi bir savitşın olmadığı bu
işgal 1945 senesinde Almanların yenilmesiyle sona
ermiştir. Birleşmiş Milletlerin kurucu üyeleri arasında
bulunan Danimarka, 1949’da NATO’ya katılmıştırAvrupa Konseyi’nin de kurucu üyelerinden olup,
G rö n lan d ’m savunması için Amerika Birleşik Devletleri
ile bir anlaşma yapmış, ayrıca 1951’de İskandinav
ülkeleri arasında bir konsey kurarak işbirliğini arttırmıştır.
1960’da AET’ye dahil olmuştur.
Fiziki Yapı
Yüzölçümü 43.042 km2 olan ülke, Jutland yarımadası
ile 483 adadan müteşekkildir. Jutland yarımadası
Kuzey Avrupa düzlüğünün bir uzantısıdır. Kuzeyde
Limfiyord boğazı ile ayrılan yarımadanın batı kıyıları
düzgün ve kum alanlarıyla kaplıdır. Kum alanlarının
doğusunda bataklıklar yer alır. Son derece girintili,
çıkıntılı olan doğu kıyılarında verimli moren (buzultaş)
ovaları bulunur. Ovaların düzlüğünde seyrek rastanan
tepelerin en yükseği 173 m. ile Yding Skovhoj’dur.
Doğu kıyılarının açıklarında Büyük Fionie. Syaelland.
Seeland ve Lolland adalarıyla birlikte yüzlerce küçük
ada vardır. Buraya bağlı olan Grönland (7 90″ı buzlarla
kaplı, yüksek yayla görünümündedir. Yüzölçümü
küçük olan D anim arka’nın yüksekliği fazla olmadığından,
akarsuları da küçüktür. En uzun akarsuyu Jutland’
daki Güden ırmağı (160 km.). Stor ırmağı (100 km.).
Skern nehri (90 km.). Fvn adasındaki Odenja nehri (60
km.) ile Sjelland adasındaki Sus nehri (82 km.)
D anim arka’nın belli başlı ırmaklarındadındır. Önemlibir gölü yoktur.
İklim
İklim fiziki yapıdan dolayı her yerde aynı özelliği
gösterir. En sıcak ayda sıcaklık 15-17°C, en soğuk ayda
ise0°C civarındadır. Yağışlı gün sayısı yılda 130-180 gün
arasında değişir. En yağışlı aylar Ağustos ve Ekim olup,
yağış ortalaması 130-180 mm., Batı Ju tlan d ’da ise 800
mm.dir. Rüzgârlar genellikle batıdan eserler ve çok serttirler.
Katlegat ile Baltık denizi arasındaki boğazların
sert kışlarda aylarca donmuş şekilde kalmalarına rağmen
Ju tlan d kıyısı buz tutmaz. Kış ve sonbahar ayları
fırtınalı geçer. Danimarka’da Nisan ve Haziran aylarındasenenin en güzel günleri yaşanır.Tabiî Kaynaklar
Tabiî kaynaklan bakımından oldukça fakirdir.
Yüzölçümün 10’unu kaplayan ormanların büyük bir
kısmı halkın yaptığı ağaçlandırma çalışmaları ile meydana
gelmiştir. Kayın, meşe ve kozalaklı ağaçlar yaygındır.
arazinin doğu kısmında verimli ovalar bulunurken,
diğer kısımları mera veya kırlık arazidir. Yabani hayvanların
bir özellik göstermediği Danimarka’da, maden
olarak porselen kili, granit, tuğla yapımında kullanılan
kil. turba ile tebeşir yatakları ve az miktarda kömür
yatakları bulunur. Tuzlu su balığı bakımından kıyıları
zengindir. Ve balıkçılar Baltık denizinde ve Kuzey denizinde
bol miktarda balık avlarlar.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Halkın hemen hepsi yerliler olan D an ’lardan meydana
gelir. Azınlıkları Alman, Eskimo, Musevî ve göçmen
işçiler teşkil eder. Nüfus yoğunluğu başşehri olan
Kopenhag’ın bulunduğu Sjelland adasında fazladır.
Ülkede ortalama nüfus yoğunluğu k n ry e 115 kişidir.
Jutland yarımadası diğer meskûn adalar içerisinde
yoğunluğu en az olanlarındandır. Yarımadanın yerleşim
bölgeleri genellikle doğu kıyılarındaki verimli ovalar
üzerine kurulmuştur. Nüfus artışı hemen hemen yok
denecek kadar azdır (binde 4). Halkın % 67’si şehirlerdekalanı ise köylerde yaşar. Hristiyan olan halk
Protestan mezhebine bağlıdır. Kullanılan resmi dil
Danca olup, kendi grubunda olan diğer İskandinav dillerinden
İsveççe ve Norveççe’ye çok benzemektedir.
Öğretimin devlet tarafından parasız olarak yapıldığı
ülkede okuma yazma bilenlerin toplam nüfusa oranı %
100’dür. Edebiyat dallarından çocuk edebiyatı oldukça
gelişmiştir. Halk için deniz ulaşımında feribot, kara
ulaşımında ise bisiklet vazgeçilmez araçlardandır.
Hayat standardı bakımından Avrupa’da ikinci gelmektedir.
İki milyon insan atletizm kulüplerine kayıtlıdır.
Siyasi Hayat
Meşruti bir idare vardır. 10 Eylül 1920 taarihinde
kabul edilen anayasaya göre Danimarka anayasa düzeninde
kral tarafından yönetilir. 27 Mart 1953 tarihli
kanuna göre de hükümdar soyundan olan kadınlar da
tahta çıkabilir. 4 yıl için seçilen 179 üyeli bir meclisi
vardır. Kral, kanunları tatbik ve yürütme yetkisine
sahiptir. Parlamentoda kurulan bir hükümet icra işinde
krala yardımcı olurlar. Kral parlamentoda başbakanıtayin eder.
Ekonomi
Danimarka’da tarım, hayvancılık şeklinde yapılır.
Süt. et. süt mamülleri ve yumurta en çok ihraç ettiği
tarım ürünleridir. Et, süt ve süt ürünleri, Avrupa piyasasında
son derece makbüldür. Nüfusun % 16’sı tarım
alanında çalıŞır. Ülke topraklarının üçte ikilik kısmında
ekim yapılır. Arpa, buğday ve şekerpancarı yetiştirilen
ürünlerin başında gelmektedir. Balıkçılık, bilhassa açık
deniz balıkçılığı ileri seviyededir. Batı Jutland kıyılarındaki
Esbjerg en önemli balıkçı limanıdır. Balık yağı ve
diğer balık ürünleri üretimi ve işlenmesi için gelişmiş
fabrikalar yapılmıştır. Tabiî kaynaklardan mahrum
olmasına rağmen sanayii ileri bir seviyededir. Dışardan
alman ham petrol ve hammaddeler işlenir. Sanayiiliman şehirlerinde fazladır. Gemi yapımı ve fabrika
makınalarmın yapımı ileri seviyededir. Sanayii makinaları,
gemi ve tersane inşâ sanayiinde dünyanın önde
gelen ülkelerindendir. Hayvan ürünleri (et, süt, süt
mamülleri vs.), balık ve balık ürünleri, gemi, sanayii
makinaları, diğer ülkelere kurulan tersaneler ülkenin
başlıca ihraç mallarıdır. İşlenmiş petrol satışı da mühimdir.
İthal malları arasında yiyecek maddeleri, gübre,
tohum, işlenecek hammadde başta gelmektedir. Ticaretini
genellikle Batı Avrupa ülkeleri, A.B.D. ile yapar.