DANİŞMENT GAZİ (asıl adı, Taylu; İslâmî adı, Ahmed)

DANİŞMENT GAZİ (asıl adı, Taylu; İslâmî adı, Ahmed)

DANİŞMENT GAZİ (asıl adı, Taylu; İslâmî adı, Ahmed), Selçuklu sultanı Melik-şah’ın emirlerinden (öl. Niksar 1104), Da-nişmentli beyliğinin kurucusu (bk. DANİŞMENTLİLER), Haçlılarla yaptığı savaşlar yüzünden Batı’da Tanışman, Danişman, Daliman, Tanuşman adlarıyle anılır. Danişmentname’ ye göre Battal Gazi soyundan sayılır. Başka bir söylentiye göre Malatya emîri Ömer bin Ubeydullah bin Mer-van’ın (öl. 863) oğludur. Danişment Gazi’-nin Anadolu fatihi Sultan Süleyman bin Kutulmuş’un dayısı olduğu da söylenir. Ermeni tarihçilerine göre ermeni asıllıdır ve BizanslIların baskısı sonucu İran’a giderek Müslümanlığı kabul etmiştir. Rum tarihçileri de aynı görüşü paylaşırlar. Hakkında en doğru bilgiyi veren arap tarihçileri, onun Türkmenler arasında danışmanlık (öğretmenlik) yaptığını ve sonradan beyliğe kadar yükseldiğini yazarlar. Anadolu’nun fethinde, İslâm dininin yayılmasında büyük yararlıklar gösterdi. BizanslIlarla yaptığı savaşlarla beyliğinin sınırlarını genişletti, 1100’de Kılıç Arslan I ile üç büyük haçlı ordusuna karşı başarıyle çarpıştı. Esir vettigi Antakya prensi Bohemond’-dan aldığı fidyenin yarısını vermediği için Kılıç Arslan I tarafından öldürüldü (1104). BizanslIlar, Haçlılar ve Ermenilerle yaptığı başarılı savaşlar sonucu efsanevî bir kahraman haline geldi. Hakkında Danişment-name* adlı destan doğdu. (-» Bibliyo.) [M]