DEMİRBAŞ ŞARL

DEMİRBAŞ ŞARL, (Charles-XII); İsveç
hükümdarlarının en ünlüsü. Zamanında İsveç, Avrupa’nın
en büyük ve önemli devletleri arasına
girmişti. 1697’den 1718 yılına kadar hükümdarlık
yaptı. Danimarka, Lehistan ve Saksonya’yı yendikten
sonra Rusya üzerine yöneldi. Bu sırada
Rusya’nın başında bulunan Çar Büyük Petro’yu
birkaç defa bozguna uğrattı. Moskova’ya kadar
varıp ele geçirmek üzereyken, ordusu açlık ve
hastalıktan perişan olmuştu (1707). Aradan iki
sene geçtikten sonra tekrar Rusya’ya saldıran Şarl,
Ukrayna ortasındaki Poltava’ya kadar Çar’ı kovaladı.
Yalnız Rus ordusunun kalabalıklığı ve İsveç
ordusundaki hastalık, Şarl’ın bozguna uğrayıp,
Osmanlı topraklarına sığınmasına sebeb oldu.
İsveç’in yenilmesi ve Rusların gâlibiyeti o günkü
düşünce tarzında bir değişikliğe sebeb oluyordu.
Zira Rusya’nın askerî bakımından güçlü olan İsveç
ve Osmanlılara karşı savaş kazanacağı pek beklenmiyordu.
Halbuki Rusya, Petro’nun icraatı ile epey
güç kazanmıştı. Osmanlı Devletinin başında bulunan
Üçüncü Ahmed, Ruslarla o güne kadar barışçı bir siyâset
sürdürüyordu. Demirbaş Şarl’ın durumu, Rus
askerlerinin tâkip bahânesiyle sınır tecavüzleri, Rusların
kuvvetlenmeden ezilmesi düşüncesi Rusya’ya
harb açılmasına sebeb oldu. (Bkz. Prut Harbi)Demirbaş Şarl, Osmanlı Devletinde beş yıl
kaldıktan sonra Macaristan yoluyla İsveç’e gönderildi.
Yurda dönünce yine eskisi gibi savaşlara
devam etti. 1718 yılında bir kale kuşatması sırasında
otuz altı yaşında öldü. Ölümü Rusya’nın
derlenip toparlanmasına, ıslahatlarına devam etmesine
ve güçlenmesine yaradı.