deniz ejderi

büyük bir yılana benzediği
düşünülen efsanevi deniz hayvanı.
Denizlerin derinliklerinde dev yaratıkların
yaşadığı inancı ilkçağ kültürlerinde çok
yaygındır. Eski Ahit’te, Levyatan ya da
Rahab olarak adlandırılan dev bir düşmanile Tanrı arasındaki bir savaştan söz edilir.
Levyatan ejdere benzer bir yaratık olabileceği
gibi, bir deniz canavarı da olabilir. Eski
Ortadoğu efsanelerinde de bu savaşın benzerleri
görülür. Babil yazılı kaynaklarında
Tanrı Marduk ile çok başlı, yılan biçimli
ejder Tiamat arasındaki savaştan söz edilir.
Hitit efsanelerinde hava tanrısının, ejder
Illuyankas’ı nasıl yendiği anlatılır. Suriye’
nin kuzeyindeki Ras Şamra’da (eskiden
Ugarit) bulunmuş bir Kenan şiirinde Tanrı
Baal ile Levyatan adlı bir canavar arasındaki
savaş anlatılır. Marduk’un Tiamat ile
savaşının öyküsü Hıristiyan geleneğindeki
Aziz George ve ejder efsanesinin de kaynağıdır.
Dev deniz yaratıklarıyla ilgili güvenilir
öykülerin çoğunun, bilinen bazı hayvanların
yanlış gözlemlerine dayandığı anlaşılmaktadır.
Örneğin art arda yüzen ve solumak için
düzenli olarak su yüzüne çıkan bir dizi
musur, çok iri bir yılan izlenimi yaratabilir.
Büyük kütleler halinde suyun hareketiyle
salman deniz yosunları da dev hayvanlara
benzer. Büyük camgözler, kurdelebalıkları
ve denizaslanları da deniz ejderi sanılan
yaratıklar için birer açıklama olabilir.
Dev kalamarlar da (Architeuthis türleri)
birçok öykünün kaynağı olabilir. Uzunluğu
15 m’yi geçebilen bu hayvanlar deniz ejderi
öykülerinin beşiği olan İskandinavya, Danimarka
ve Britanya Adaları ile Kuzey Amerika’nın
doğu kıyılarına zaman zaman uğrar.
Bu tür kalamar, arkaya doğru uzayan
dev boyutlu iki koluyla su üstünde yüzerken,
efsaneleri esinlendirmiş olabilecek bir
görünüş alır. Gövdesi genellikle silindir
biçiminde ve başı basıktır; başında ve
boynunda uzantılar vardır; tepede koyu bir
renk, altta daha açık bir ton görülür; düzgövdesi rahatça kıvrılabilir; su fışkırtarak
değişmez bir hızla ilerler. Öte yandan
kaşalotların, Architeuthis türlerini öldürüp
yuttukları bilinir; deniz ejderleri üstüne
anlatılan en ilginç öykülerde de deniz
ejderleri, kollarıyla sardıkları balinaları suyun
altına çekerler.
Tatlı su canavarları, özellikle de İskoçya’
nin kuzeyindeki Loch Ness’te görülenler
üzerine çıkarılan söylentiler oldukça kabarıktır.
Ama bu söylentiler ışığında başlatılan
çok sayıda araştırmanın tümü sonuçsuz
kalmıştır.