Deryaların Serdarı

 

“Koca Kaptan” olarak anılan Kılıç Ali Paşa; Kanunî Sultan Süleyman, İkinci Selim Han ve Üçüncü Murad Han zamanlarında Osmanlı Devleti’ne hizmet etmiş, 16 yıl Osmanlı donanmasın

ın gelişmesinde çok büyük hizmetlerde bulunmuştur.

Turgut ve Piyale Paşalarla beraber Barbaros Hayreddin Paşa’nın en şanlı talebelerinden ve Türk denizcilik tarihinin en büyük şahsiyetlerinden olan Kılıç Ali Paşa’nın asıl adı Uluç Ali Paşa’dır. Aslen İtalya’nın Kalabriye bölgesindendir. 1500’lü yılların başında dünyaya gelmiş olan Kılıç Ali Paşa’nın 90 yaşında vefat ettiği rivayet edilmektedir.

1548’de Turgut Reis’in maiyetine giren Uluç Ali, Osmanlı sultanı Kanuni Sultan Süleyman devrinde Barbaros Hayreddin, Turgut ve Piyâle paşaların bulundukları deniz muharebelerine katıldı. Gösterdiği yararlıklar üzerine 15501de, Sisam Adası malikâne olarak kendisine verildi.

1565 ,te İskenderiye sancakbeyliği- ııe tayin olundu. Mısır donanmasıyla Malta seferine katıldı. Turgut Reis’in bu muharebede şehid düşmesi üzerine Trablusgarb beylerbeyi oldu. 1568’de Barbaroszâde Haşan Paşa’nın yerine Cezâyir-i Garb beylerbeyliğine tayin edildi. 1571’de İspanya, Papalık ve Venedik donanmalarından oluşan müttefik Haçlı donanmasına karşı İnebahtı Deniz Savaşı’na katıldı. Teklif ettiği savaş planının tatbik edilmemesi sebebiyle yenilgiyle biten bu savaşta Uluç Ali Paşa, Osmanlı donanmasının sağ kanat kumandanı idi. Kendi tarafındaki düşman kuvvetlerini mağlup ettiği sırada merkez donanmasının mağlubiyetini görmüş ve otuz kadar gemisi ile harp sahasından çekilmişti. Savaşın neticesini bir mektupla Sultan İkinci Selim H an’a bildiren Uluç Ali Paşa, gösterdiği başarılardan dolayı kaptan-ı deryalık göreviyle Cezayir beylerbeyiliğine getirildi. Uluç olan lakabı padişah tarafından “Kılıç” olarak değiştirildi ve bu tarihten sonra Kılıç Ali Paşa olarak anılmaya başlandı. Osmanlı donanmasını yeniden inşa edilmesinde çok emeği geçen Kılıç Ali Paşa, 1572’de Akdeniz, 1573’te İtalya seferlerine çıktı. 1574’te çıkılan Tunus seferi neticesinde Akdeniz’de Osmanlı hâkimiyeti pekiştirilerek İspanyolların elinden Tunus alındı. 1579’da Gürcistan sahillerinde Faş kalesini yaptırdı. 1584’te Kırım Seferi’ne katıldı. 1585’te Suriye ve Lübnan’daki Dürzî asilerinin yola getirilmesi için o tarafa bir sefer düzenledi. Kılıç Ali Paşa, bir cami ve külliye yaptırmak için devrin padişahı Sultan Üçüncü Murad Han’dan müsaade almak isteyince padişahın sert tepkisiyle karşılaştı. Sultan Murad Han;

“O, deryaların serdarıdır, varsın m uktedirse camiini de derya üzre yapsın!” diye ferman buyurdu.

Kılıç Ali Paşa padişahın bu emri üzerine: “H ünkârım ız doğru derler, bizim evimiz de m ekânımız da deryalardır. O halde m abedimizin de derya üzre inşası uygun olur!.. Cümle âlem bile ki kararım ız bu minval üzredür!..” deyip, şanına layık olmasını istediği caminin hazırlıklarına başladı. Camiye yer olarak Tophane semti sahilini seçti. Gemilerle taşıdığı taş ve toprakla sahili doldurtup zemini inşaat için hazır hale getirdi. Sıra üç devrin mimarbaşısı Sinan’a gelmişti. Sonuçta Mimar Sinan’ın hiç denemediği bir tarzda ve oldukça şaşırtıcı bir mimarî eser ortaya çıktı. Mimarî bakımdan Ayasofya’ya çok benzeyen cami, onun geliştirilmiş, statik bakımdan çok daha güvenli bir aşamasıdır de
tini nilebilir. İnşa edildiği yıllarda deniz kenarında olan külliye günümüzde denizin biraz daha dolmasıyla iç kısımda kalmıştır. Osmanlı Devleti’ne Kanuni Sultan Süleyman, İkinci Selim Han ve Üçüncü Murad Han zamanlarında hizmet eden Kılıç Ali Paşa, 25 Haziran 1587 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Tophane semtinde Mimar Sinan tarafından inşa edilen türbesine defnedildi. Türbe caminin kıble tarafında olup, kesme taştan sekizgen biçimde inşa edilmiştir. Türbenin içini iç içe çift kubbe örter. Girişi derince bir nişin dâhilinde olan türbenin inşasında da eşine pek rastlanmayan bir üslup denenmiştir. Türbe içerisinde Kılıç Ali Paşa ile Uluç Haşan Paşa’mn sandukaları bulunmaktadır. İstanbul Türbeler M üdürlüğü’nün idaresine bağlı olan türbe ziyarete açık değildir.