DİKETON
DİKETON
DİKETON i. (fr. dicétone). Kim. Ketonların iki karbonil grubunu (CO) taşıyan bileşiklere verilen ad.
— ANSİKL iki CO grubunun bulunduğu yere göre, dike tonlar a , 0 ve Y gibi üç gruba ayrılır: a diketonlarda karbonil grupları yan yana bulunur, 3 türünde 1, Y türünde ise 2 karbon atomuyie birbirinden ayrılmıştır. Bu üç grubun en basit üyeleri diasetil, asetil-aseton ve asetonilaseton’dur.
a diketonlar, izonitrozoketonlardan veya asi-loinlerden elde edilir. Bir aldehit ve amonyak eşliğinde glioksalinler, ortofenilendiamin eşliğinde kinoksalinler ve iki molekül arasında su kaybı sonucu kinon veren, sarı renkte sıvı veya katı maddelerdir.
0 diketonlar, genellikle Claisen tepkimesiyle (ortamdan alkol giderilerek, bir esterle bir ketonun yoğunlaşması) hazırlanır. Karbonil grupları arasında bulunan karbon atomu iki ornatmalı olduğu zaman, iki monoketon grubunun özelliklerini gösteren renksiz bileşiklerdir. Potasyum hidroksit etkisiyle, keton ve asit halinde ayrışırlar. Karbonil grupları arasındaki karbon atomu iki ornatmalı değilse. diketonlar, diketonik ve enolik şekil arasında desmetropi gösterir. Ayrıca, karbonil grupları arasında bulunan CH2 grubu etkin bir metilen meydana getirirj metilendeki hidrojenler çok hareketli olduğu için, hidrojen atomlarından biri yerini sodyuma bırakabilir ve bu sodyumlu türev üzerine a-lohidrik eterlerin etkisiyle bileşiğin homologları elde edilebilir. Ayrıca, etkin metilen çok sayıda yoğunlaşma olayına yol açar.
Y diketonlar, özellikle beşgen heterosiklik bileşiklerle olan ilişkileri yönünden ilgi çekicidir; bu diketon grubu, hidroksilamin’in pirroller üzerine etkimesiyle elde edilir ve su kaybı sonucunda füranları verir.
Ö , e , diketonlar, su kaybına uğrayarak doymamış çevrimsel ketonları verir; karbonil grupları birbirinden iyice uzak olan diketonlar, iki monoketon grubunun özelliklerini gösterir.
+ Diketonik sıf. (fr. dicetonique). Kim. Bileşiminde iki keton grubu bulunan bileşikler için kullanılır. (L)