DİYATOMİT

DİYATOMİT; Alm. Diatomeen (f), Fr. Diato- mite, İng. Diatomite. Diatom adı verilen tek hücreli alglerin silisli iskeletlerinden meydana gelen tortul kütle. İzolasyon malzemesi sahasında en fazla kullanılanlardan birisidir. Bâzan kieselguhr olarak da adlandırılabilir. Binlerce yıl önce deniz ve göl yataklarında, çok küçük deniz canlılarının iskeletlerinin birikmesiyle meydana gelmişlerdir. 8000 kadar farklı türü vardır. Şekilleri ve büyüklüğü o kadar karakteristiktir ki, uzmanlar kaynağını söylemek için nâ- diren mikroskopla inceleme yapmak ihtiyacı duyarlar. İskeletler içinde sayısız boşluklar vardır. Temel maddesi silika olduğu hâlde, oldukça önemli miktarda moleküler bağlı su, organik madde ve diğer bâzı yabancı maddeler, önemli miktarda kil bulunmaktadır. Kil tipi yabancı madde ihtivâ eden ve pişirilmeden önceki porozitesi (boşlukluğu) yüksek olan diyatomit malzemeler, ergime sıcaklıklarına yakın (1400-1700°C) sıcaklıklarda önemli miktarda büzülme gösterirler. Bundan dolayı bu sıcaklıklara yakın sıcaklıklarda kullanılması tavsiye edilmez. Zâten diyatomit tuğlalar, çalışma yüzeyi olarak nâdiren kullanılırlar. Emniyetle kullanılabilecekleri en yüksek sıcaklık, tuğla türüne göre değişir. Fakat genellikle 900-1200°C arasındadır. Malzeme özelliklerini veren tablolarda en yüksek kullanma sıcaklığı, deneyle tesbit edilen değerlerden 150°C daha düşük verilmiştir. Bu emniyet payının da dikkate alınması gerekir. Bu tuğlalarda yoğunluğun özel bir önemi yoktur. Bununla berâber yoğunluk ile ısı iletkenliği arasında bir bağıntı olduğundan ısı iletkenliği hakkında bir fikir verebilir. İlk çağlarda parlatma tozu olarak kullanılan diyatomelerden, günümüzde yağların, alkollü ve alkolsüz içeceklerin, antibiyotiklerin, çözücülerin ve kimyâsal maddelerin işlenmesi gibi birçok sanâyi dalında süzme işlemlerinde faydalanılır. Yeni sanâyi uygulamalarında da diyatomitin çeşitli özelliklerinden faydalanılır: Hafiflik, gözeneklilik, ısıyalıtkanlık, dinamit üretiminde, kâğıt, boya, tuğla, kiremit, seramik, plastik, sabun, deterjan gibi birçok maddelerin üretiminde dolgu maddesi olarak kullanılır. Çok yumuşak bir aşındırıcı özelliği taşıdığı için diş mâcunlarının ve metal cilâlannm içine katılır. Beton ve harçların işleme kolaylığını artırdığı için, çimentolar içine katkı maddesi olarak konur.