DOĞAN (Falco peregrinus)

DOĞAN (Falco peregrinus); Alm. Wanderfalke,
Fr. Faucon pelerin, İng. Peregrine. Familyası:
Kartalgiller (Falconidae). Yaşadığı yerler:
Hemen hemen bütün dünyâda. Özellikleri: 42-
52 cm uzunlukta, sırtı külrengi ve enine çizgili. Avcı
bir kuş. Ömrü: 162 yıl. Çeşitleri: Kızıl doğan,
gök doğan, çayır doğan, delice doğan vs.
Kartalgiller âilesinin gündüz avcı kuşlarından.
Tıknaz vücutlu, güçlü, kıvrık kısa gagalı, yırtıcı
pençelidir. Sırtı kül renginde ve enine kahverengi
çizgilidir. Karın kısmı beyazdır. Uzun, sivri kanatlı olup, saatte 200 kilometreye yakın bir
hızla.uçar. Avına 300 km hızla pike yapar. Dişileri
erkeklerinden daha iridir. Kuş, fâre ve tavşan avlar.
Küçük memeli kemiricilerin aşırı çoğalmasına
mâni olur. Yüksek bir ağaç veya kayanın üzerine
konarak avını bekler. Yâhut yükseklere çıkarak
belli bir alan üzerinde büyük dâireler çizerek
süzülür. Gözleri pek keskindir. Tarlada dolaşan
küçük fâreyi görebilir ve hızla pike yaparak yakalar.
Güvercin ve kümes hayvanlarına da saldırır.
Göçmen ve yerli olanları vardır. Kıvrık üst gagası
bir nevi dişlidir. Tarlalar çevresinde, suya yakın
yüksek ağaç veya dağ tepelerinde tüner. Doğan da
diğer kartalgiller gibi yuva yapmaz.
Dişileri, erkeklerinden daha iricedir. Dişi zirvedeki
kovuklara kırmızımtrak 3-7 yumurta yumurtlar.
Kuluçkaya erkek de yardım eder. 21 gün
zarfında yavrular çıkar. Doğan, avcılar tarafından
evcilleştirilerek av kuşu olarak kullanılır. Kafası
küçük bir torbayla örtülerek, eldivenli sağ bilek
üzerinde taşınır. Evcil doğan (Hierofalco candicans)
60 cm boyundadır. Av partilerinde bilhassa
sülün avı için kullanilır. Kızıl doğan, gök doğan,
çayır doğan, delice doğan gibi birçok doğan türleri
vardır.