DOĞU KARADENİZ
DOĞU KARADENİZ dağları, Türkiye’-
nin Karadeniz kıyısına paralel uzanan Ku-
zey Anadolu dağlarının Doğu Karadeniz bö-
lümünde yer alan doğu kesimleri. Bu dağ-
lar Kelkit-Çoruh vadilerinin meydana ge-
tirdiği kesintisiz uzunlamasına olukla birbi-
rinden ayrılan iki paralel sıra halindedir: Kı-
yı dağları, iç sıralar. S.S.C.B. sınırı ötesin-
deki Acara dağlarıyle devam eden Kıyı dağla-
rı doğudan batıya Rize, Trabzon, Gümüşhane
ve Giresun dağları adlarını alarak Melet
vâdisi ^batısında Canik dağlarına geçer.
Bu dağların, Melet suy^ı doğusunda 3 000
m’yi, Rize dağları kesiminde 3 500 m’yi a-
şan tepeleri vardır. Pazar-Çayeli gerisinde
4 000 metreye yaklaşırlar (Kaçkar dağı
3 937 m). Kıyı dağlarının, denize bakan
yamaçları derin ve sık dere ve sel ya-
taklarıyle yarılmıştır; ılık ve nemli de-
niz havasının etkisi altında bol yağış alır,
gür bir bitki örtüsü ile kaplanır. Kıyı
dağlarının içeriye bakan yamaçları çok dik,
daha az yağışlı, daha seyrek bir orman ör-
tüsüyle kaplıdır. Bu dağların gerisinde Kel-
kit ve Çoruh vadilerini meydana getiren de-
vamlı oluk, yer yer dar boğaz halini alır,
bazen de ova gibi genişler (Bayburt ovası
gibi). Bu oluğun güneyinde Kelkit-Çoruh
dağlan (Mescit dağları, Kop ve Çimen dağ-
ları, Kızıldağ) yer yer çamlıklarla kaplı-
dır. Bunların yükseltisi de doğuda 3 000 m’-
yi, batıya doğru biraz eksilmekle beraber yi-
ne de 2 500 m’yi sık sık aşar. Kıyı dağlarına
göre daha az yağışlı ve daha seyrek bitki ör-
tüsüyle kaplı olan bu iç sıraların gerisinde
Doğu Anadolu yaylaları başlar. Karadeniz
kıyısı ile adı geçen yaylalar arasında iklim
ve ulaşım bakımından engel yaratan Doğu
Karadeniz dağları arasında bazı önemli ge-
çitler vardır: Trabzon-Erzurum yolu üzerinde
Zigana (Kıyı dağları) ve Kop (İç sıralar)
geçitleri gibi. (M)
Doğu kantonları, Quebec’in (Kanada) kan¬tonları, A.B.D. sınırında (Maine, Vermont, New Hampshire). Fransız rejiminden itiba¬ren kolonileştirilen bu kantonlara, XVIII. yy.somında Britanya hükümetine sadık ko¬lonlar, daha sonra da Yeni İngiltere ile de¬nizaşırı sömürgelerden Ingilizler geldi. Bu hareket XIX. yy, da Quebec’in öbür kısmın¬dan gelen Fransızların yerleşmesiyle durdu; fransız hareketi bölgede 300 000 fransız asıl¬lı kanadalının (50 000 İngiliz asıllıya kar¬şılık) yerleşmesini sağladı. (L)
427