DOLMEN
DOLMEN
DOLMEN i. (breton dilinde dol, tabla ve
men, taş’tan). Dik taşlar üzerinde duran
bir veya birkaç yatay taş blokundan mey-
dana gelen megalitik anıt.
— ANSİKL. Fransa’da Massif Central’de ve
daha çok Bretagne’da binlercesi bulunur.
Bunların ünlülerinden biri Locmariaquer’-
de bulunan Table des Marchands (Esnaflar
Masası) adı verilendir. İrlanda ve Bretag-
ne’da çok rastlanan dolmenlere Sardinya’da,
Balear adalarında. Güney Ispanya’da da
(Los Millares) rastlanır. Yakındoğu’da
dolmenlere Filistin’de Güney Yahuda ve
Batı Ürdün bölgesi sınırları içinde rastlan-
madadır. Kazılar bu yapıtların çeşitli de-
virleri boyunca, ayrı ayrı bölgelerde ta-
mamıyle başka şartlar altında doğduk-
larını açığa vurmuştur. Teleylat Gasul’-
ün yakınındaki El Adeyme dolmeninde Ste-
kelis tarafından 1932 ye 1933 yıllarında
yapılan kazılarla Filistin’de bu tip dol-
menlerin varlığı ortaya çıkarıldı. Birçok
bilim adamının ileri sürdüğü gibi dolmen-
lerin dört yanı açık taş yapılar olma-
yıp, küçük taşlardan kum veya topraktan
tümülüslerle örtülü belirli taş blokların-
dan yapılma mezar odalarından ibaret bu-
lundukları, bu kazılar yoluyle ispatlandı.
Uzun yıllar boyunca rüzgâr ve hava yığın-
tıyı silip süpürmüş ve geriye ancak me-
zar odasının yapı taşlarını bırakmıştır. Ta-
beriye gölü civarında Keraze yakınlarında
bulunan bir dolmen bunu ispatlar. El
Adeyme mezarı sahasında üç ayrı dol-
men tipine rastlanır. Çepeçevre bir taş
örgü ile çevrili bir tümülüs altında kare
veya dikdörtgen şekilli boşluklar içinde,
büyük yekpare taşlardan yapılmış odalar
ilk gruba girer. İkinci grup, taşlarla çevri-
li bir tümülüs altında taş sandukalardır.
Son gruba ise büyük, hemen hemen yuvarlak
taş dizilerden ibaret olanlar girer. Bu grup-
takiler büyük bir ihtimalle mezar olmayıp
ölü âyinlerinde kullanılan kült yerleridir.
Bu dolmenlerden bazılarının içinde ölü
hediyesi bulunmuştur. Bu tip mezarların
doğuşu, gerekli malzemenin, yani büyük
bloklar halindeki taş malzemenin varlığına
bağlıdır. Bu imkânın bulunmadığı yerler-
de ölüler taş mezar odalarına değil, toprak
veya pithos mezarlarına gömülmüşlerdir.
Bu sebepten dolmenler, hiç bir şekilde za-
man tayinine yararlı bir ölçü değildir. Me-
selâ dolmenler Kafkasya gibi bölgelerde ilk
demir devrinde bile hâlâ kullanılmıştır.
Dolmenlere Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde
ve özellikle Trakya’da rastlanmıştır. (Bk.
ÇAYCI KÖYÜ DOLMENLERİ.) [ML]
DOLMETSCH (Arnold), İngiliz müzik bilgini (Le Mans 1858-Haslemere, Surrey 1940). XVII. ve XVIII. yy.larda kullanılan çalgılar üstünde geniş bilgisi vardı. Has- lemere’de bir eski lavta yapımevi kurdu, yıllık bir festival düzenledi. Select English Songs and Dialogues of XVI th and XVII th Centuries (XVI. ve XVII. yy. İngiliz Şarkı ve Diyaloglarından Seçmeler) [1912], The Interpretation of the Music of the XVII th and XVIII th Centuries (XVII. ve XVIII. yy. Müziği Üzerine Yorumlar) [1915] adlı iki kitap yayımladı. — RUDOLPHE, harpçı, gam- bacı ve orkestra yöneticisi; Amold’un bü¬yük oğlu (Cambridge 1906-01. 1942). The Art of Orchestral Conducting (Orkestra Yö¬netme Sanatı) [1942] adlı bir kitap yazdı.
— CARL, ağızlıklı flüt (recorder) çalmada ustadır (Fontenay-sous-Bois 1911), Rudolp- he’un kardeşi. Recorder Derneği ve Has- lemere festivali başkanı, (L)