DOMİTİA LEPİDA

DOMİTİA LEPİDA, Nero’nun halası. M. Valerius Messala Barbatus’un (M.S. I. yy.) karısı. Kızı, imparator Claudius’un karısı Messalina idi. Agrippina tarafından, Ne- ro’nun evliliğini önlemek için büyü yap¬makla suçlandırılarak öldürüldü, (L) DOMİTİA LONGINA, Nero zamanında Germanya valisi olan Domitius Corbulo’nun kızı (I. yy. sonu). İlk önce Lucius Aelius Lamia’nın karısı oldu. Sonra, kendisine âşık olan imparator Domitianus ile evlendi. Fa¬kat Domitia, komedi oyuncusu Paris’le se¬vişti. Domitianus onu boşadıktan sonra Paris’i öldürttü ve Domitia’yı geri çağjrdı İse de Domitia geri dönmeyerek imparatora karşı hazırlanan ve ölümüne yol açan sui¬kast hareketinin başına geçti. (M.S. 96). Trajanus zamanında öldü. (L)
Domitiana (viA), via Appia’nın kolu; 95’te imparator Domitianus tarafından yaptırıldı. Sinuessa’dan (bugün Mondragone) başla¬yan via Domitiana, kıyı boyunca Napoli’¬ye kadar uzanırdı, (L)
DOMİTİANUS (Titus Flavius), Flavius laı ailesinden roma imparatoru (Roma 51-ay.y. 96). Vespasianus’un oğlu ve Titus’un küçük kardeşi, 81’de Ölen ağabeyinin yerine geçti. Düşmanlan ona DERO calvus (Dazlak Ne- ron) adını taktılar. Ayrıca, bir bakıma yer¬siz olarak, ahlâkının bozuk olduğu ileri sü¬rülmüştü. Memleket içinde usta bir yöne¬tici olduğunu gösterdi, imparatorluk konse¬yini, yazı işleri kalemlerini (ab epistıdis), vergi dairelerini (a rationibus) yeniden kur¬du. Bu görevlere soyluları atadı; emrinde çalışan yüksek görevlileri, valileri, etki al¬tında kalmadan denetledi. Belediye başkan¬lar ı tarafından iyi yönetilmeyen şehirlere ilk defa olarak curator’lar (denetçiler) gön¬derdi. Censor perpetuııs’luk görevini üstüne alarak, adalet işlerinin düzenli ve hakka uy¬gun bir nitelikte yürütülmesine çalıştı. Vi¬lâyetleri kalkındırdı, taşralıları kayırdı, konsülleri bunlar arasından seçti, hattâ 93’- te iki taşralıyı konsül yaptı. En büyük başa¬rısızlığı mali alanda oldu; sınır savaşları, inşaat ve şenlik masrafları ile durmadan yü¬kü artan ve zaten boşalmış bulunan hâzi¬neyi bir türlü kalkındıramadı. Roma’da 64 ve 80 yıllarında çıkan yangınların yıkıntı¬larını onarmak zorunda kaldı. Şehri güzel¬leştirdi (Titus anıtı, Gens Flavia tapınağı, Odeon ve Stadium» birçok anıtın, bu ara¬da Flavius amfiteatrının tamamlanması). Babası ve kardeşi gibi askerlik eğitimi gör¬memiş olmasına rağmen, sınırlardaki sa¬vaşları hiç ara vermeden sürdürdü. Bre- tagne’ın kuzeyinde Agrico’lanın sürdürdüğü savaşları, uzun süre (82-84) Kaledonya’lılara soluk’ aldırmadı. Decibalus tarafından bir-leştirilen Sarmaklarla, Dak’lara karşı Tu¬na boyunda girişilen savaşlarda, zaferlerle bozgunlar birbirini kovaladı (84-92). Bu¬nunla beraber Domitianus, Dak’larla, Roma lehinde bir barış yapmayı başardı; bu da Trajanus’un seferlerine yol açtı.
Sarmat’lar, Süev.’ler, Kadi’ler ve Tunalı Markdhıan’lar yenildiler. Bunun sonucu olarak Tuna sının istihkâmlarla kaplandı. Ren üzerinde de Kat’lar önce 83’te, sonra da Saturnius’un ayaklanmasına katılınca, 89’da yenilgiye uğratıldı. Böylece Ren ile Tuna arasındaki geniş bölge Romalıların egemenliği altında düzene kondu. Limes germanicus ve limes Reaticus adı verilen istihkâmlarla korundu. Domitianus, Afri¬ka’da Magrıp’lılarla Trablus Nasamonlarının ayaklanmalarım bastırdı. Domitianus’un 83’- te Kat’Iara, 86’da Dak’lara ve 89’da Kat’- lara ve Dak’lara karşı kazandığı zaferleri kutlayarak kendisine Germanicus, Dacius ve Sarmaticus lakaplarını takması içerideki düşmanlarını haklı olarak kızdırmışsa da imparatorluğun sınırlarında gerekli savun-ma hazırlıkları yapmaktan geri kalmadı. Domitianus’un siyasetine karşı muhale¬fet gittikçe arttı. Onun İktidarında, daha Ön¬ceki özgürlüğe yer veren iktidar (liberal principatus), yerini merkeziyetçi ve otoriter biryönetime, «dominatio»ya bıraktı. «Daimî» censor olduktan sonra 95 tarihinde on yedinci defa konsül oldu. Geleneksel dinde reform yapmağa çalışması, kendisini Dominus ve Deus ilân etmek içindi. Hazine tamtakırdı; bu yüzden birtakım müsaderelere, büyük ai¬lelerin zararına, birtakım miras hilelerine
46e

DOMİTİANUS
Vatikan müzesi. Roma

466
eruek domuz

başvurdu. Dinsizlere, genel olarak Yahudıle- re ve az çok onlarla bir tutulan hıristiyan- lara karşı uygulanan sıkı kontrol, bunlar¬dan aşırı ölçüde «didrachma» (Yahudiler- den alınan vergi) toplanmasını sağlıyordu. Yıllar geçtikçe imparator daha da titizleşi¬yor, kimseye güvenmez oluyor, zalimleşiyor, bunun sonucu olarak kendisine diş bileyen- lerin sayısı gittikçe artıyordu. Yukarı Ger- manya lejyonlarının ayaklanması ve elebaş- ları Lucius Antonius Saturninus’un, Raf¬lara dayanarak iktidarı eline geçirmeğe yel* tenmesi, Roma’daki birçok aristokratın da onu desteklemesi yüzünden Domitianus’un hâkimiyeti 89’da tehlikeye girdi, ülkede büyük bir baskı yöntemi başladı. Bu du¬rum Tiberius devrinin son günlerini andı¬rıyordu. Resmî jurnalcilar yine o zaman¬ki rollerini oynuyorlardı. Bu baskı reji¬minden, zaman zaman aristokratlar, hü¬kümdara karşı gösterilen düşmanca davra¬nışlardan sorumlu tutulan filozoflar, Ya* hudiler ve hıristiyanlar, hattâ yakınları bi¬le zarar gördü, bu arada imparatorun yeğen¬leri Flavius I Sabinus ile M. Flavıus Cle-mens öldürüldü. Bunlardan «Dinsiz» yaftası yapıştırılan Clemens ile kızı Domitilta hı- ristiyandılar (haksız olarak onların bir yeni-yahudilik akımının etkisi altında ol¬dukları söylenmişti). Kimse artık kendini güven içinde görmüyordu, öyle ki Domiti¬anus’un karısı Domitia Longina da 18 ey¬lül 96’da Domitianus’u devirip yerine Ner- va’yı geçiren fesat hareketine katıldı, (L) Domitianus tapmağı, Eski Efes (Ephe¬sos) şehrinin odeionunun 200 m batısında tapınak. Güney, batı ve doğu taraflarından galeriyle çevrili bir teras üzerindedir. Bü¬yük bir itina ile yapılmıştır. Dar cephelerde
8, yanlarda ise 13 sütun bulunmaktadır. Plan, pseudo-dipterostur. 6 kademeli, ol¬dukça yüksek bir krepis’i vardır. Pronaosun önünde 4 sütun yer alır. Cella’nm sonunda dört köşe anıtsal bir kaide vardır. Tapınak çok harap olduğu için hangi nizamda yapıl¬dığı kesin olarak tespit edilememiştir. Ta¬pınağa ait, kabartmalarla süslü bir sunak da ortaya çıkarıldı. Çevrede bulunan ve bir¬leştirilince imparator Domitianus’un heyke¬lini meydana getiren parçalardan, tapınağın imparator Domitianus zamanında (81-96) yapıldığı anlaşılmaktadır, (M)
DOMİTİUS AHENOBARBUS, DOMİTİA soyuntian Roma ailesi: Cneius Domitius Ahenobarbus, M.ö. 192’de konsül. Boi- leri yendi. Manisa savaşı sırasında yendiği Antıokhos III Megas’a karşı Scipio’nun or¬dusunda kumandanlık yaptı (M.ö. 189). — Cneius Domitius Ahenobarbus, M.ö. 122’- de konsül. Allobrages’Ieri ve müttefiki Aver- ni*li Bituitus’u yendi. Galyada kendi adını taşıyan bir yol yaptırdı (La via Domitia). M.ö. 115’te Censor oldu. — Cneius Do¬mitius Ahenobarbus, öncekinin oğlu, M.ö. I05’te halk tribunus’u, M.ö. 96’da konsül, M.ö. 92’de Licinius Crassus Domitius ile ay¬nı zamanda censor oldu. Onunla kıyasıya mücadele etti. Babasıyle onun censorluk döneminde hitabet okulları kapatıldı. —Cne¬ius Domitius Ahenobarbus, Öncekinin er¬kek kardeşi. M.ö. 96’da praetor, M.ö. 94’te konsül. Sulla tarafını tuttu. Marius emriy¬
göçeriiye sebep^
oıan çekme zinciri
le öldürüldü. — Cneius Domitius Aheno¬barbus (Öl. Pharsalos M.ö. 48). Utica’lı Catö’nun taraftarı ve kayın biraderi. M.ö. 54*te konsül oldu. Milon’u Clodius’un kati¬li olarak yargılayan mahkemeye başkanlık ettH Sezar’a karşı Corfinum ve Marsilya’yı savunmaya çalıştı. Pharsaİos’ta öldürüldü.
— Cneius Domitius Ahenobarbus, önceki¬nin oğlu. M.ö. 32’de konsül oldu. Sezar’ın katilleri arasındaydı. Antonius’a karşı giri¬şilen direnişe katıldı, sonra onunla barıştı, önce Bithynia valisi, 32’de de konsül oldu. Antonius’u bırakarak Augustus tarafına geç¬ti, kısa bir süre sonra öldü. — Lucius Do¬mitius Ahenobarbus, M.S. 16’da konsül. 17’de Germanya ordusuna kumanda etti, za¬fer kazandı. Gladyatör dövüşlerinde kan dq- kücülüğü ile tanındı. — Cneius Domitius Ahenobarbus, M.S. 32’de Sicilya’da procon- sül oldu, orada öldü. Nero’nun babası idi. Birçok şiddet hareketiyle suçlandırıldı ve utanç verici bir hayat sürdü, (L)