EBÛ NU’AYM İSFEHÂNÎ

EBÛ NU’AYM İSFEHÂNÎ; hadis, tasavvuf ve
târih âlimi. İsmi, Ahmed bin Abdullah olup, künyesi
Ebû Nu’aym’dır. İsfehânî nisbesiyle (diye de)
bilinir. Hâfız-ı İsfehânî ismiyle de meşhurdur. 947
(H. 336)de İsfehan’da doğdu ve 1038 (H. 430)de
orada vefât etti.Tasavvuf büyüklerinden Şeyh Muhammed
bin Yûsuf-i Benâ’nın torunu olan Ebû Nu’aym
İsfehânî, küçük yaşta Şam, Bağdat, Vâsıt, Nişâpur,
Basra, Kufe gibi ilim merkezlerini dolaştı.
Câfer Huldî, Abdullah bin Ömer bin Şevzeb,
Esâm, Ebû Bekr-i Acurrî ve Hattâbî gibi zamânının
âlimlerinden hadis, fıkıh, tasavvuf ve târih
ilimlerini tahsil etti. Bilhassa hadis tahsili için çok
yerleri gezdi ve birçok âlimden okuyup, icâzet
(diploma) aldı. Şâfiî fıkhında yüksek dereceye
ulaşıp, fıkıh ve tasavvuf bilgilerini kendinde topladı.
En büyük gıdâsı ders vermek ve eser yazmak
olan Ebû Nu’aym İsfehânî, ilim öğretip, pekçok
âlim yetiştirdi. Kuşyâ bin Leyâlîrûz el-Cîlî, Ebû
Sa’îd Malînî, Ebû Bekr bin Ebî Zekvânî, Hâfız
Ebû Bekr el-Hatîb gibi âlimler ileri gelen talebeleri
arasında yer aldı. Pekçok kıymetli eser yazarak
insanlara İslâm dîninin emir ve yasaklarını
bildirdi.
Eserleri:
1) Hilyet-ül- Evliyâ: Bu eserde; Hulefâ-i
Râşidîn ile aşere-i mübeşşerenin, sahâbe-i kirâmın,
tâbiînin, ve tebe-i tâbiînin hayatlarına yer
vermiş ve zamânına kadar yaşayan meşhur âlimlerle
evliyâullahın hayâtı, eserleri ve menkıbelerini
anlatmıştır. Oldukça geniş ve kıymetli olan
bu eseri, Ebü’l- Ferec İbn-ül-Cevzî Sıfat-üs-Safve
adıyla kısaltmıştır. Hilyet-ül-Evliyâ’da; hâl
tercümesi verilen zâtların rivâyetlerine de yer
verilmiştir. Bu bakımdan hadis ilminde büyük
ehemmiyet kazanmıştır. Eser Beyrut’ta ve Berlin’de
basılmıştır. 2) Delâil-il-ün-Nübüvve: Hindistan’da
basılmıştır. 3) Meârif-üs-Sahâbe, 4)
El-Müstahrec-alel-Buhârî, 5) El-Müstahrec
alel-Müslim, 6) Târih-i İsfehân, 7) Fedâil-üs-
Sahâbe.