EKBER

EKBER (1542-1605). Hindistan’ın en büyük Moğol imparatoru olan Ekber, Tim ur ve Cengiz Han’ın soyundan gelir. 1556’da Hint- Türk Imparatorluğu’nun başına geçtiğinde 14 yaşındaydı. O sırada Hindistan’da iç savaş günleri yaşanıyordu. Hükümdarlığının ilk dört yılında devleti, Ekber’in yerine, Bayram Han yönetti. 18 yaşında ülke yönetimini ele almaya karar vererek başlattığı fetih harekâtı, tüm Hindistan’ın en büyük lideri olana kadar 40 yıl sürdü. Ülkeyi 15 eyalete bölerek, her eyaletin başına sorumlu, soylu bir kişi getirdi. Ekber’in başkenti Agra kentiydi, ama kendine bir de Fethpur Sikri’de, Hindu ve İslam mimarisinin ortak özelliklerini taşıyan bir “ rüya kent” yaptırdı. Bu kentin kalıntıları hâlâ görülebilir. Ülkenin sınırlarını genişleterek, bütün Hindistan Yarımadası’m Hint- Türk egemenliği altına sokan Ekber, yönetimde gerçekleştirdiği yeniliklerle topraklarının bütünlüğünü korumayı başardı. Ekber, Hindu ve Müslüman ayrılığı kaldırılmadıkça Hindistan’da gerçek barış ve birliğin kurulamayacağına inanıyordu. Barışı sağlayabilmek amacıyla, Müslüman olmasına karşın Hindu bir prensesle evlendi. Dinsel konulara ilgisi giderek artan Ekber, ana ilkesi “ karşılıklı hoşgörü ve dostluk” olan görüşünü bir öğreti haline getirmeyi amaçlıyordu. 1575’te Fethpur Sikri’deki sarayın önüne yaptırdığı ibadet evine ilk zamanlarda yalnız Müslüman bilginler çağrılırken, sonraları farklı dini inançları olan din adamları ve düşünürler de çağrılmaya başladı. Bu temsilciler burada kendi inançlarını tartıştılar. E kber 1582’de, bütün dinlerin en iyi yönlerini birleştiren ve Kutsal Din adıyla bilinen dinsel bir yasa çıkardı. Hükümdarlığı sırasında H int geleneğinin yüzlerce yıllık adaletsiz uygulamalarına son verildi, daha adil mahkemeler kuruldu ve vergi toplama yöntemleri değiştirildi. Hindu ve Müslümanlar’ın kendi geleneklerine göre yargılandıkları bir hukuk düzeni kuruldu. Yeni başkent Fethpur Sikri, mimarların yanı sıra bilgin, şair, edebiyatçı ve ressamların.da bir araya geldikleri bir sanat merkezi oldu. Ekber’in döneminde Türk-Islam mimarisi en güzel yapıtlarını verdi. Bu yapıtlar arasında Fethpur Sikri’deki beş katlı Türkî Sultana Sarayı, 1602’de Handeş’in fethi anısına yapılan, dünyanın en büyük kapılarından Bülend Dervâze ile Lahor’daki Aynalı Saray sayılabilir.