Halil Ethem Eldem

Halil Ethem (1861-1938). Osman Hamdi’den sonraki ilk müzecimiz olarak bilinen H alil Ethem Eldem 1861’de İstanbul’da doğdu, ilk ve ortaöğreniminden sonra, görevi nedeniyle Berlin’e giden babasının yanında bu kentte biyoloji ve kimya eğitimi gördü. Daha sonra Zürich’te, Viyana Politeknik Okulu’nda ve Bern Üniversitesi’nde okudu. Yurda döndükten sonra bir süre askeri fabrikalarda çevirmen olarak çalıştı ve çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Tarih ve arkeolojiye merakı olan ve bu alanda çalışmalar yapan H alil Ethem, müzeler müdürü olan ağabeyi Osman Hamdi Bey’in yardımcılığına atandı. 1910’da Osman Hamdi Bey’in ölümüyle boşalan Müzeler Müdürlüğü görevine getirildi. 1931’de bu görevden emekliye ayrıldı ve İstanbul m illetvekili oldu. H alil Ethem Eldem’in Müzeler Müdürlüğü sırasında Anadolu’da Didim , M ilet, Priene, Efes ve Sart’ta yapılan kazılarda bulunan tarihi yapıtlar müzelere taşınarak sergilenmeye başlandı (bak. DtDİM; EfesM ؛ilet). Gene görev yaptığı bu yıllarda İstanbul A rkeoloji Müzesi’nde Eski Şark Eserleri Bölümü kuruldu. Topkapı Sarayı’nın Kubbealtı, A rz Odası, Çin Porselenleri Dairesi, Paşa, Mecidiye ve Bağdat köşklerinin ziyarete açılması, Türk- Islam Eserleri Müzesi’nin yeniden düzenlenerek açılması Eldem’in dönemindedir (bak. TOPKAPI SARAYI). Bilimsel çalışmaları ve bu alanda yaptığı yayınlar nedeniyle İstanbul Üniversitesi tarafından fahri arkeoloji profesörü unvanı verilen Halil Ethem Eldem’e ayrıca Leipzig ve Basel üniversiteleri tarafından da doktorluk unvanı verilmiştir. 1931’de Türk Tarih Kurumu’nun kurucuları arasında yer alan Eldem, 1938’de bu kurumun asbaşkanlığına getirildi. Eldem’in Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu (1924, 1970 “ Kısa Türk Resim Tarihi” ) adlı kitabı, Türkiye resim tarihinin ilk kaynakları arasındadır. Ayrıca arkeoloji, müzecilik ve İslam madeni paraları üstüne incelemeleri vardır.