Fowler, H(enry) W(atson)

(d. 10 Mart 1858, Tonbridge, Kent – ö. 26 Aralık 1933, Hinton St. George, Somerset, İngiltere), İngiliz sözlük yazarı ve filolog. İngilizcenin kullanımı ve üslubuyla ilgili yapıtları büyük bir etki yaratmış, ahlaki ve entelektüel gücüyle olduğu kadar, bütün yapıtlarına yansıyan zekâsı ve inceliğiyle de dikkati çekmiştir.
Oxford’daki Balliol College’da öğrenim gördü. 1886’da aynı okuldan lisansüstü derecesi aldı. 1899’a değin Sedbergh Oku-lu’nda ders verdi. 1899-1903 arasında Londra’da yaşadı; kendisine kalan küçük bir miras ve gazetelerde yayımlanan yazılann-dan elde ettiği gelirle geçinmeye çalıştı. Daha sonra Manş Denizindeki Guernsey Adasına yerleşti; çalışmalannı orada kardeşi Francis George Fowler’la birlikte sürdürdü.
Fowler’lann ilk yapıtı The Works of Lucian ofSamosata (1905,4 cilt; Samosatalı Lukia-nos’un Yapıtlan) adlı çeviriydi. Bunu The King’s English (1906; Doğru İngilizce) ve The Concise Oxford Dictionary of Current
English (1911; Küçük Oxford Çağdaş İngilizce Sözlüğü) adlı yapıtları izledi. Fowler’ lar I. Dünya Savaşı’nda askere alınmaları üzerine çalışmalarına ara verdiler. Vereme yakalanan Francis George 1918’de öldü.
H. W. Fowler, savaştan sonra Guernsey’ye döndü ve 1924’te The Pocket Oxford Dictionary of Current English’i (Oxford Çağdaş İngilizce Cep Sözlüğü) yayımladı. Ertesi yıl Hinton St! George köyüne yerleşti.
Fowler’in en önemli yapıtı, kardeşi ile birlikte tasarladıkları A Dictionary of Modern English Usage’âvc (1926; Çağdaş İngilizce Kullanımı Sözlüğü). Dilbilgisi, sözdi-zim, üslup, söyleyiş ve noktalama konulan-nın alfabetik bir dökümünü içeren yapıt, derinliği, üslubu ve mizahi anlatımıyla İngiliz filolojisinin klasik yapıtlarından sayılır. Fowler’in öteki yapıtları arasında, denemelerinden oluşan If Wishes Were Horses (1929; Hayaller Gerçek Olsa) ve Rhymes of Darby to Joan (1931; Darby’den Joan’a Şiirler) adlı şiir kitabı vardır.
Fowler, Sir John, ı. baronet (d. 15 Temmuz 1817, Wadsley, Sheffield yakınla-n, Yorkshire – ö. 20 Kasım 1898, Bournemouth, Hampshire, İngiltere), Londra Metropoliten Demiryolu’nun yeraltındaki hatlarının ve İskoçya’daki Forth Köprüsü’nün tasarım ve yapım çalışmalarına katılan İngiliz inşaat mühendisi.
1844’te Londra’da danışman mühendislik yapmaya başlayan Fowler, Manchester, Sheffield ve Lincolnshire’da birçok kısa demiryolu hattı kurdu. 1860’ta Thames Irmağı üzerindeki Pimlico Demiryolu Köprüsü’nün tasanmmı gerçekleştirdi. Bu arada Metropoliten Demiryolu’nun genişletilmesi çalışmalarına katıldı. Yeni hatlar tünel açarak değil, yukarıdan aşağıya doğru kazarak yapıldı. Fowler bu hatlarda kullanılmak üzere bir lokomotif de geliştirdi. Daha sonra, Londra elektrikli tren hatlarında yaygın biçimde kullanılan derin tünel açma tekniklerini uyguladı, Victoria İstasyonu’ nun yapımım gerçekleştirdi. 1866’da inşaat Mühendisleri Kurumu’nun başkanı oldu.
Mısır’da Hıdiv İsmail’in danışmanlığını yapan Fowler, 1875’te Benjamin Baker ile birlikte, Forth Irmağının halicindeki iki ayaklı büyük köprünün tasarımını ve yapımını gerçekleştirdi. 1890’da baronet unvanı aldı.
Fowler, John (d. 11 Temmuz 1826, Melk-sham, Wiltshire – ö. 4 Aralık 1864, Ack-worth, Yorkshire, İngiltere), buhar gücüyle çalışan pulluğun geliştirilmesine öncülük eden İngiliz mühendis. Önceleri tahıl ticaretiyle uğraşan Fowler, daha sonra mühendislik öğrenimi gördü. 1850’de Bristol’de buhar gücüyle çalışan araçlar üretmek üzere Albert Fry ile birlikte bir fabrika kurdu. Daha sonra Jeremiah Head ile birlikte buhar gücüyle çalışan bir pulluk geliştirdi ve 1858’de Royal Society’nin açtığı “saban ya da belin yerini alabilecek buharlı bir külti-vatör geliştirme” yanşrçıasma katılarak 500 sterlinlik ödülü kazandı.
Fowler, William A(lfred) (d. 9 Ağustos 1911, Pittsburgh, ABD), günümüzde yaygın olarak kabul edilen element oluşumu kuramının geliştirilmesine yaptığı katkılarla 1983’te Nobel Fizik Ödülü’nü Subrahmanyan Chandrasekhar ile paylaşan ABD’li nükleer astrofizikçi. Fowler’in, Sir Fred Hoyle, Margaret Burbidge ve Geoffrey Burbidge ile birlikte 1950’lerde geliştirdiği bu kurama göre, yıldızların evrimi sürecinde elementler, hafif elementlerin çekirdek tepkimeleriyle daha ağır elementlere dönüşmesi biçiminde oluşmakta ve bu tepkimeler sırasında ışık ve ısı açığa çıkmaktadır. Büyük kütleli yıldızların etkinliklerini yitir-
337 Fox, Charles James
mesi sonucunda, süpernova denilen şiddetli patlamalı yapılar oluşmaktadır; bu kurama göre, yıldızın girdiği bu evre, en ağır elementlerin bireşimini olanaklı kılmaktadır.
Radyoastronomi alanında da çalışmalar yapan Fowler, Hoyle ile birlikte, radyogök-adaların, güçlü radyo dalgalan yayan sönmüş “süperyıldızlar”; kuvazarların da bu sönmüş süperyıldızların daha büyük türleri olduğu görüşünü ileri sürdü.
Fowler son dönemlerde, pulsarların ve kuvazarların görelilikli etkilerini inceledi, çekirdek tepkimeleri sırasında açığa çıkan temel (atomaltı) parçacıklardan olan nötri-nolar üzerine de araştırmalar yaptı. Birçok bilimsel derneğin üyeliğine seçilen Fowler, 1965’te Columbia Üniversitesi’nin Barnard Madalyası’m ve 1973’te Vetlesen Ödülü’nü de kazanmıştır.
Fowles, John (Robert) (d. 31 Mart 1926, Leigh upon Sea, Essex, Ingiltere), İngiliz romancı. Yapıtlarında özellikle cinsellik ve aşk gibi konuları araştırmış, toplumsal ve felsefi bağlamı içinde insan davranışını incelemiştir. Utangaç bir adamın, umutsuz bir aşk arayışıyla bir kızı kaçırıp hapsetmesini konu alan ilk romanı The Collector (1963; Korkunç Kolleksiyoncu, 1973) kısa sürede başarı kazandı ve 1965’te aynı adla sinemaya uyarlandı.
Fowles 1950’de Oxford Üniversitesi’ni bitirdi. Yunanistan, Fransa, ve İngiltere’de öğretmenlik yaptı. 1968’de filme alınan ikinci romanı Magus (1966; Büyücü, 1973), bir Yunan adasında geçer. Victoria dönemi İngiltere’sinde bir aşk öyküsünü konu alan The French Lieutenant’s Woman (1969; Bir Başka Kadın, 1972), o dönemin toplumsal törelerini ayrıntılı biçimde belgeler. 1981’de romandan uyarlanan film, Türkiye’de Fransız Teğmenin Karısı adıyla gösterilmiştir. Fowles’un daha sonraki romanları Daniel Martin (1977) ve Mantissa’dn (1982). Fowles ayrıca şiir, bir dizi öykü ve birkaç fotoğraf albümü için metin yazmıştır. Türkçe yayımlanan bir başka romanı da Abanoz Kule’dir (1990).