Harzemşahiar
XI-XIII. yy’lar arasında Orta Asya ve Yakındoğu’yu egemenliği altına alan Türk devleti. Aral gölünün güneyinde, Amuderya ırmağının göle döküldüğü yer yakınındaki Harzem (ya da Harizm) denilen bölgede kurulan ve 1157’ye kadar Büyük Selçuklulara bağımlı olarak yaşayan Harzemşahiar devleti, Selçuklu Sultanı Sen- cer’in o tarihte ölümüyle bağımsızlığını ilan etti. Çok geçmeden sınırlarını Maveraünnehir, Doğu Türkistan’ın batı bölgeleri, Türkmenistan, İran ve Afganistan’a kadar genişletti. Ama Cengiz Han’la başlayan Moğol yayılması karşısında, bölgedeki bütün öbürdevletlergi- bi tutunamayarak yıkıldı (1220). Son hükümdarı Celalettin Harzemşah, devleti daha batıda yeniden kurduysa da, Moğollar karşısında aldığı yenilgiden sonra kaçarken öldürülmesiyle (1231), Harzemşahiar devleti kesin olarak ortadan kalktı.