DÜŞÜNEN MAKİNALAR
DÜŞÜNEN MAKİNALAR
Hastalıkları teşhis eden, binaları tasarımlayan bilgisayarlar, insan beyni ile rekabet edebilen “zeki araçlar” arasındadır.
Asla sinirlenmeyen, tam vaktinde hazır bulunan, yorulmak bilmezcesine verimli çalışan Epistle, patronunun mektuplarını inceler, önemli olanlarını seçer ve o gelmeden dikkat çekilecek noktalan belirler.
Epistle, alelade bir sekreter değildir. Bir Amerikan şirketi tarafından geliştirilen, insan beynine benzer biçimde düşünüp, irdeleme yapabilen ve hızla çoğalan araçlardan biri olan bir robottur. İleride bu tür robotların, milyonlarca insanın çalışma koşullarında devrim yaratacakları umulmaktadır.
Halk arasında halihazırda pek bilinmemekle birlikte, yapay zekâ, önümüzdeki yılların en önemli teknolojik gelişmelerinden birisi olarak görülmektedir. Birçok sanayici, ulusal refahın anahtarının bu alanda bulunduğuna inanmaktadır. Bu konuda piyasayı ilk önce tutmak için Amerika ile Japonya’nın büyük bir mücadeleye girmeleri rastlantı değildir.
Halen, insanınkine benzer zihinsel özellikler taşıyan bilgisayarlar yapılmaktadır. Bazı örnekler :
— Birleşik Devletler’in bazı hastanelerinde bilgisayarlar, hastalıkları büyük bir doğrulukla teşhis etmekte ve doktorlar, zamanlarının 85’ini yalnızca sonuçlar üzerinde harcayabilmek-tedirler.
— “Arayıcı” adı verilen bilgisayar sistemini kullanan jeologlar, milyonlarca dolar değerindeki petrol ve mineral yataklarım kesin olarak belirlemektedirler.
— İngiliz araştırmacıları, kokular arasındaki çok küçük farklılıkları bile ayırt edebilen bir “biyonik burun” yaptılar. Bu buluş, besin, parfüm, mayalama ve damıtma endüstrilerinde önemli kazançlar sağlayabilecektir.
— Yazının başında sözü edilen Epistle, optik bir kamera ile yazıları okumakta, idare tarafından öze! dikkat istendiği daha önce belirlenmiş, anahtar sözcük ve deyimleri seçmektedir.
Yapay zekâ araştırmalarının başladığı 25 yıl öncesinden bu yana bilgisayarlar, satranç oynamaktan, montaj fabrikalarının programını yap-
mak, geliştirilmiş güdümlü füze sistemlerini ayarlamak ve bilgisayar tasarımlamak gibi, çok karmaşık alanlara kadar girmişlerdir. Carneige-Mel-lon Üniversitesi, Zeki Seziciler Laboratuvarı’n-dan Melvin WW. Siegel, “Teknoloji, bilgisayarı, süratli hesap yapan makina biçiminden, görebilen, dokunabilen, koklayabilen, sözlü emirleri anlayıp sade bir dille yanıt verebilen araçlar şekline dönüştürüyor” diyor. Bu tür makinalar, problemler üzerinde düşünür, karar verir, gerektiği zaman başka şeyler öğrenir ve hatta insanların hoşlanıp, hoşlanmadığı taraflarına duygusal tepkiler bile gösterebilirler.
Uzmanlar, elektronik devrelerin zamanla hukuki, ekonomik ve tıbbi önerilerde bulunacaklarını, hava durumunu tahmin edeceklerini, binaları tasarımlayacaklarını, vergi cetvelleri hazırlayacaklarını, çocuklara ders vereceklerini ve karmaşık endüstriyel süreçleri idare edeceklerini söylemektedirler.
Düşünen makinaların çoğu, insanların yerini almaktan çok, bir sürü rutin işleri ortadan kaldıracaklardır. Bir tahmine göre zeki robotlar veya bilgisayarlar, 30 yıl içinde 30 milyon montaj işçisini işinden edecektir. Bu insanlara yeni iş alanları bulmak, önümüzdeki yıllarda hükümetlerin en önemli sorunlarından birisi olacaktır.
Yeryüzünde yapay zekâ alanında çalışma yapan bilim adamlarının sayısı çok azdır (1000’den az). Bu uzmanlar, insanların yaşama, çalışma ve hatta kendi beyin güçlerini yorumlama şekillerini etkileyecek ikinci bir bilgisayar devri-mini oluşturma çabasındalar.
ABD Ulusal Araştırma Kurumu’nun yayınladığı bir rapora göre, yapay zekâ, insanların yaşam biçimlerini kökten değiştirecektir. Yeni bir ekonomi, yeni bir sosyoloji ve yeni bir tarih doğacaktır^Yapay zekâlar oluşturulabilirse, insan yeteneklerini aşan önemli matematiksel, bilimsel ve mühendislik seçeneklerini keşfedecek süper zekâların oluşumuna inanmamak için hiçbir neden kalmayacaktır.
Carneige-Mellon Üniversitesi’nde bilgisayar uzmanı olan profesör Herbert Simon, “Zekâ,