Kandehar, Afganistan’ın ortagüney kesiminde kent. Deniz düzeyinden 1.000 m yükseklikte, Tarnak Irmağı (rud) yanındaki ovada yer alır. Kuetta (Pakistan), Kâbil ve Herat’tan gelen karayollarının birleştiği noktada kurulmuş olan Kandehar, Afganistan’ın güney kesiminin başlıca ticaret merkezidir. Kandehar’da daha çok iç hatlar için kullanılan bir de uluslararası havalimanı bulunur.
Kandehar’ın Hindistan’a ve Kâbil üzerinden Orta Asya’ya giden anayol üstünde stratejik bir noktada yer alması, bölgede birkaç kentin birden kuruluş nedenini açıklar. I. Dareios (hd 10 522-486) tarafından Ahameniş topraklarına katılan kenti İÖ 329’da Makedonya kralı Büyük İskender ele geçirdi. Kandehar çeşitli Orta Asya halklarının eline geçtikten sonra, 7. yüzyılda Arapların, 9. yüzyılda Saffarilerin, 10. yüzyılda da Gaznelilerin yönetimi altına girdi. Moğol hükümdarı Cengiz Han ve Timur tarafından yerle bir edilen Kandehar daha sonra Babürlülerin (16. yy) ve İranlIların (17. yy) eline ^çti. 1747’de birleşik Afganistan’ın ilk başkenti oldu. 1979’da ülkeye askeri müdahalede bulunan Sovyet
kuvvetleri önce Kandehar kenti yakınlarına bir motorize birlik yerleştirdiler, 1980 ortalarında da bölgede bir askeri komutanlık kurdular. Kandehar 1980’lerde Sovyet birlikleri ile Afgan mücahitleri arasındaki şiddetli çarpışmalara sahne oldu.
Bugünkü Kandehar nüfusunun büyük bölümünü Dürrani kabilesinden gelen Peştular oluşturur. Kentte Gılzailer, Kakarlar ve İranlılar da yaşar. Kandehar, Peşaver’le birlikte Peştuların iki büyük kentinden biridir.
Kandehar kentinin merkezi Afgan hükümdarı Ahmed Şah Dürrani’nin (17227-72) başkent olarak kurduğu kentin batısında yer alır. Eski kenti çevreleyen surların büyük bölümünün yıkılmış olmasına karşın kentin dikdörtgen planı bugün de ayırt edilebilir. Eski kentin kuzeybatı köşesinde Ahmed Şah Dürrani’nin anıtmezarı bulunur; bu anıtmezarın çevresinde Ahmed Şah’ın 12 çocuğunun mezarı yer alır. Hz. Muham- med’e ait olduğu söylenen Hırka-i Şerifin bulunduğu cami anıtmezarın hemen yanındadır. 1738’de Nadir Şah tarafından yakılıp yıkılan eski Kandehar’m kalıntıları bugünkü kentin 6,5 km batısındadır. Eski kentte Baba Vali Bahçesi, bugün de çok sayıda hacıyı bölgeye çeken bir türbe ve 40 basamakla çıkılan bir tepenin üzerinde, içinde Hint-Türk imparatorları Babür ve Ekber’in yazıtları bulunan bir mihrap vardır.
Kentin çevresindeki bölgede sulamayla tarım yapılır. En önemli sanayi dalı gıda işlemedir. Kentte ayrıca başta yünlü kumaş olmak üzere dokumacılık yapılır. Kande- har’m geleneksel ihraç ürünü meyvedir; ihraç edilen meyvelerin başında üzüm, kavun ve nar gelir. Kandehar’m ihraç ettiği öteki ürünler pamuk, kökboya, kimyon ve şeytantersidir. Nüfus (1988 tah.) 225.500.
