kara mizah, hem ürkütücü ve korkunç, hem de komik öğelere yer veren, yalnız güldürmeyi değil yergiyi, düşündürmeyi de amaçlayan mizah türü. Fransız gerçeküstü-cü yazar Andre Bre ton Anthologie de l’humour noir’ı (Kara Mizah Antolojisi) 1940’ta yayımladıysa da, terim ancak 1960’larda yaygınlık kazandı ve Nathanael West, Vladimir Nabokov, Joseph Heller gibi romancıların yapıtları için kullanıldı. Özellikle de Heller’ın Catch 22 (1961; Şike, 1976) adlı romanı, türünün en önemli örneklerinden biriydi. Bu romanda, II. Dünya Savaşı sırasında Akdeniz’deki bir hava üssünde görevli Yüzbaşı Yossarian, savaşının dehşetinden kurtulabilmek için, askerlik sisteminin aptalca yönlerini anıştıran bir dizi komik ve saçma davranışta bulunur. Bu türde yapıtlar veren öteki romancılar arasında ise, özellikle Slaughter-house Five, or The Children’s Crusade (1969; Mezbaha No: 5, 1975) adlı romanıyla Kurt Vonnegut, Jr., V (1963) ve Gravity’s Rainbow (1973; Yerçekiminin Gökkuşağı) adlı romanlanyla Thomas Pynchon sayılabilir. Sinema alanında ise, Stanley Kubrick’in Dr. Strangelove (1964; Dr. Garipaşk) adlı filmi örnek gösterilebilir. Film, bütün dün-
yada nükleer patlamalara yol açan askeı hatalan konu alan bir komedidir. İğneleyiş üslubuyla tanınmış ABD’li komedye Lenny Bruce da benzer bir mizah anlayışır dan yararlanmıştır. Kara mizah ya da kar komedi terimi, uyumsuzluk tiyatrosu ak mına bağlı yazarların yapıtları için de kull; nılır. Özellikle de Eugene lonesco, 1951’c sahnelenen La Leçon (Ders, 1962) v 1952’de sahnelenen Les Chaises (Sandalye ler, 1962) adlı oyunlarıyla türün en önerr örneklerini vermiştir.
Kara mizahın geçmişteki örnekleri arası da ise, Aristophanes’in (İÖ 5. yy) komec leri, François Rabelais’nin Pantagru (1532), Jonathan Svvift’in Gulliver’s Travt (1726; Gülliver’in Seyahatleri, 1943) ve V< taire’in Candide (1759) adlı yapıtları sayıl bilir.
