Kjellen, (Johan) Rudolf
(d. 13 Haziran 1864, Torsö – ö. 14 Kasım 1922, Uppsala, İsveç), İsveçli siyaset bilimci ve siyaset adamı. Geliştirdiği devlet kuramı İsveç sınırlan dışında da etkili olmuştur.
Uppsala Üniversitesi’nde öğrenim gördü, Göteborg (1901-16) ve Uppsala (1916’dan sonra) üniversitelerinde ders verdi. Çağdaş devletleri gelişip büyüyen ve ardından gücünü yitiren organizmalar olarak ele aldığı çalışmalarıyla tanınan Kjellen, Staten som liftsform (1916; Bir Organizma Olarak Devlet) adlı yapıtında bazı terimler ortaya attı. Bunlardan “jeopolitik” bir devletin coğrafi özelliklerinden kaynaklanan koşul ve sorunlan, “ekopolitik” devletin gücünü etkileyen ekonomik faktörleri, “demopoli-tik” ise ulusun etnik bileşimini ve bu bileşimin yarattığı sorunları ifade eder. Kjellen yaşamının son yıllarında çeşitli ülkelerin anayasalarını inceledi ve Scheweden (1917; İsveç) adlı bir kitap yazdı. Muhafazakâr kanadın temsilcisi olarak birkaç dönem İsveç parlamentosuna seçildi. KjellĞn’in bir toplumbilim kavramı olarak ele aldığı jeopolitik terimi, Almanya’da oldukça farklı bir ideolojik anlam kazandı ve Alman ırkçılığının düşünsel temellerinden biri oldu.
Klahund 378
Klabund, asıl adı alfred henschke (d. 4 Kasım 1890, Crossen, Almanya – ö. 14 Ağustos 1928, Davos, İsviçre), Doğu edebiyatından yaptığı uyarlamalarla Alman edebiyatını etkileyen dışavurumcu şair, oyun yazarı ve romancı. Çin, Japon ve Iran edebiyatlarından yaptığı serbest çevirileri arasında Li-tai-pe (1916), Lao-tse (1921) ve Bertolt Brecht’in sonradan Der Kaukasische Kreidekreis (1948; Kafkas Tebeşir Dairesi, 1963) adıyla uyarladığı Der Kreidekreis (1924; Tebeşir Dairesi) adlı başarılı oyunu yer alır.
Verem olan Henschke uzun yıllarını sanatoryumlarda geçirdi. Kendini yaşamı boyunca arayış içinde olan gezgin şair tipiyle özdeşleştirerek Klabautermann (gemicileri koruyan cin) ve Vagabund (avare) sözcüklerinden türettiği Klabund adını benimsedi. Çok yönlülüğü ve huzursuzluğu yapıtlarının özelliği haline geldi. Değişik şiir biçimleri denedi ve “dışavurumcu novella” adını verdiği yeni bir düzyazı biçimi geliştirdi. Bu türde hastalığı ve aşkı konu alan otobiyografik “özlem romanları”, tarihi kişilerin aşklarını anlatan biyografik “tutku romanları” (Pjotr, 1923; Petro) ve en başarılı düzyazı yapıtları olan Bracke (1918) ve Borgia (1928) adlı “gerçekleştirme romanları” yazdı.
Kladno, Çekoslovakya’da, Orta Bohemya (Stredocesky) ilinde (kraj) madencilik kenti. Prag’ın kuzeybatısında yer alır. Kladno ve Bustehrad orman köylerinin 1842’den sonra birleşerek bir madencilik merkezine dönüşmesiyle oluşmuştur. Bölgede demir yatakları bulunmakla birlikte, işlenen demirin büyük bölümü, mamul madde karşılığında Sovyetler Birliği’nden ithal edilir. Kentte maden eritme ocakları ve bir haddehane ile büyük bir çelik fabrikası vardır. Ayrıca makine sanayisinde kullanılan parçalar, kablolar, bisikletler ve yarı-mamul mallar üretilir. Nüfus (1983 tah.) 71.973.
Klagenfurt, Avusturya’nın güneyindeki Kärnten federal eyaletinin (Bundesland) merkezi kent. Glan Irmağı kıyısında, Kara-wanke Dağlarının kuzeyi ile Wörth Gölünün doğusunda bulunan bir havzada yer
Klagenfurt Tiyatrosu, Avusturya
F. Wolfsberger-ZEFA
alır. 12. yüzyılda kurulan ve 1279’da kent olan Klagenfurt, 1335’te Habsburglann eline geçti. 1514’teki yangında büyük bölümü yıkıldı. Kentteki önemli yapıların çoğu 16. yüzyıldan kalmadır; bu yapıların hemen tümünde askeri istihkâm kurmak üzere Avusturya’ya çağnlan İtalyan mimarların etkileri görülür. Klagenfurt 1518’den bu yana Kârnten’in, 1787’den bu yana da Gurk piskoposlarının merkezidir. Kentin başlıca tarihsel yapılan Yeni Meydan’daki Dragon Çeşmesi (1590), 17. yüzyıldan kalma belediye binası, katedral (1578-91), bölge kilise-
si ve Kärnten Meclisi’nin (Diet) toplandığı Landhaus’tur (1574-90). Kentte bir devlet sanat galerisi ve Piskoposluk Müzesi ile bir devlet müzesi vardır. Bir ulaştırma ve turizm merkezi olan Klagenfurt’ta metal eşya, kimyasal madde, giysi, ayakkabı, deri eşya, sigara, ahşap ürünler ve elektrikli aletler üretilir, gıda maddeleri işlenir. Kärnten Müzik Konservatuvarı 1931’de kurulmuştur. Nüfus (1981) 86.303.
