Kristaller
Kristallerin
Altı Biçim
Abbé René Hâuy (1743-1822). kristallerin temel olarak altı geometrik grupta ıupbiıjbi!cu.iiııi ilk gösterenlerden bımoi
düzenli
nasıl yığı
kristal ol .
rabilecet ■
açâlam, Î İ i’t T ‘ * ‘
^ *** ıft. «’■» Jjî,
Kristaller, eskiden beri insanlara korkutucu göründü.
Genellikle çok güzel görünüme sahip olan bu oluşumlar değişik şekillerde görünseler de tüm kristaller altı temel formda toplanabilir. Her kristalin şekli, içindeki atomların düzenlenmesiyle oluşur. Sarkıtlar ve çoğu metaller gibi, çıplak gözle bakıldığında şekilsiz görünen nesne ve malzemelere güçlü mikroskoplarla bakıldığında, düzgün minik kristal kütleleri görülebilir. Birçok kristalin endüstriyel değeri vardır,
saatlerde kullanılan kuvars ve bilgisayarlarda kullanılan silisyum gibi bazıarı da laboratuvarlarda üretilebilmektedir.
Yontus
Esas olarak kirep olan sarkıtlar, ^ tın yüzyıllar bov. ca damlaması sc: cu oluşur. Kire,: şındaki atomlar, zenli kristal jies leri halinde 1 kendilerine < mişle
Turmalin, ince ve uzun olacak şekilde kristalleşir.
Zümrüt Şel
Kristaller genellikle mükı meiliğin ve gücün simgesi rak kullanılırlar. Bir kristal hir olan, büyülü Zümrüt Şı Yükselen Kristaller 1939 yılı yapımı Oz Büyü. Uzunluğu üç metreye ulaşan nırmalin kristalleri bulunmuştur. Çok değişik renklerde olabilen bu kristaller mücevher olarak da değerlendirilmektedir. Isıtılan ;
Özdeş küpler ‘
Kristal Küpler
Abbé Hâuy, kristallerin biçimlerini nasıl aldığım açıklamak için şekildeki gibi bir tahtadan oktahedron (Sekizyüzlü katı) kullandı, bu Kiısıaı nıuutuımı kup
‘nstaııer oıuşmıoiuı. Karı sülfür —
Metalin
yavaşça
soğuduğu
yerlerde
kristaller
oluşur.
Kutu Şekilli Bizmut
Şekildeki bizmut parçasının içindeki karmaşık kutu yuvaları, bizmut metali yavaşça katılaşırken oluşmuştur.
Metal Karışımı
Şekilde görülen ince, sivri uçlu kristaller bakır ve alüminyum alaşımıdır.
\Ala mm < kısmı ha soğuduğun- j dan az sayıda kristal oluşur.
Şekil Değiştiren Kükürt
Düşük sıcaklıkta, oldukça yassı kükürt kristalleri oluşur. Yüksek sıcaklıkta ise kristaller iğne şeklindedir.
»eı Aragonit
■j’istalleri, kireçtaşı
ma birçok şekilde olabilir. ■ -e genellikle 1 e va da mavidir.
Gevşek Katmanlar
VVollaston’a göre, kristal içindeki atomlar küre şeklinde olduklarında, atomlar her yandan komşu atomlarca çevrilir ve böylece, diğer şekillerde olduğu gibi güçlü katmanlar oluşturmazlar.
ileri Açıklama
\Yollaston’un (1766-1828) kristal-ılarak çalışıldığı alan olan krista-
– ;”ii katkıları oldu. Örneğin, Wollas-
– kristalin küplerden meydana gel-ılmadığını öne sürmüştü. Ona göre
. van tarafta görülen tahta moruğu gibi, başka şekle sahip atomla-. :eİTiesiyle de oluşabilirdi. Bugün,
■ rıraya geldiklerinde çok karmaşık
– . ¿îkleri biliniyor.
Yassı Atomlar
Wollaston, kristal atomları yassı olduğunda, yassı yüzeylerinin birbiriyle dokunduğu yüzeylerde en güçlü bağları oluşturacaklarını düşünmüştü; böylece bu atomlar kolonlar veya lifler oluşturabilirdi.
Sıvı Kristallerin Dizilişi
Bazı kristaller sıvıdır. Bir elektrik ya da manyetik alan uygulandığında, sıvı içindeki parçacıklar geçici olarak düzenli sıralar halinde dizilirler. Şekilde, elektron mikroskobuyla görüntülenmiş sıvı kristaller görülüyor. Kristal, şekil aldığında ışığı farklı şekillerde etkiler ve saydam halden opak ya da renkli hale geçebilir. Dijital saatlerde, hesap makinelerinde dizüstü bilgisayarlarda, değişen sayı ya da harfler oluşturmak üzere göstergedeki segmentleri açıklıktan koyuluğa değiştirmekte elektrikten yararlanılır.
Cooper, C.. Matter, The S/ienre .Museum, Londra 1992 Çeviri: İlhami Buğdaycı
Renkli Kristal
– -.;-i ~.avi renkli kristallerden oluşur. Es-
– -ezilerek boya maddesi olarak kul-
– . -bikir içerir ve bakır cevheri yatakla– trjriL kesilip parlak düz yüzeyleri
mücevher yapımında kullanılır.
Yumurta Şekilli Atomlar
Wollaston, içindeki atomları yumurta şeklinde olan bir kristal modeli düşündü. Herbiri altı komşu atoma sahip olan bu atomlar, böylece güçlü bir katman oluşturmaktadır.
