Çata! bıçak takımından boyalara kadar çok değişik eşyada krom bulunur.
krom
KROM, mavimsi gri renkli, havada kolayca kararmayan sert bir metaldir. Kimyasal simgesi Cr, atom numarası 24, atom ağırlığı 51,996 olan kromun erime noktası da oldukça yüksektir (1.900°C). Doğada hiçbir zaman katışıksız halde bulunmaz; krom metali kro-mit cevherinden ya da kromitle karışık bir demir cevherinden elde edilir. Krom cevheri bulunan başlıca ülkeler Güney Afrika, Malavi, Zambia, SSCB, ABD ve Türkiye’ dir. Türkiye’deki önemli krom yatakları Elazığ’daki Guleman’da, Fethiye’de, Köyceğiz’ de ve Bursa’daki Orhaneli’ndedir. Cevher önce katışıksız krom okside dönüştürülür; sonra bu oksit, alüminyum ya da silisyumla karıştırılarak bir fırında ısıtılır. Termit yöntemi denen bu işlemin sonucunda, erimiş halde krom açığa çıkar. Krom, elektroliz yöntemiyle de elde edilebilir {bak. ELEKTROLİZ).
Krom, sanayide çok değişik amaçlarla kullanılır. Bunların içinde en yaygın olanı, başka
Çata! bıçak takımından boyalara kadar çok değişik eşyada krom bulunur.
metallerin yüzeyinin çok ince bir krom katmanıyla kaplanmasıdır (kromaj). Demir-kar-bon alaşımlarına krom katıldığında sert, ısıya
dayanıklı ve paslanmaz çelik elde edilir. Krom kaplamalarının mavimsi pırıltılı bir parlaklığı vardır.
Kromu, 1797’de Fransız kimyacı Louis Nicolas Vauquelin, Sibirya’da bulunan bir cevher örneğinin içinde buldu. Ama I. Dünya Savaşı’na kadar krom fazlaca kullanılan bir metal olmadı. 1913’te İngiliz bilim adamı Harry Brearley, top namlusu dökümünde kullanılacak çelikler üzerinde araştırma yaparken, hurdalığındaki bütün çeliklerin, birkaçı dışında, paslandığını gördü. O birkaç parçayı inceledi ve içlerinde yüzde 14 oranında krom bulunduğunu saptadı. Bu buluş, bıçak, çatal, kaşık ve başka eşyaların yapımında kullanılan paslanmaz çeliklerin geliştirilmesini olanaklı kıldı. Krom, çeliğe yalnızca paslanmazlık özelliği kazandırmakla kalmaz, uygun oranlarda katılmak koşuluyla sertlik ve dayanıklılık da kazandırır. Far, radyatör gibi otomobil parçalarının kromla kaplanması için elektroliz yöntemi uygulanır.
Krom bileşikleri genellikle koyu kırmızı, yeşil ya da san renklidir ve bu özellikleri nedeniyle boya üretiminde kullanılır. Krom oksit yeşil renkli bir krom ve oksijen bileşiğidir ve piyasada “krom yeşili” olarak bilinir. Eğer krom ve oksijen çeşitli yollarla kurşun ile karıştırılırsa, çeşitli renklerde kurşun kro-mat bileşikleri elde edilir; bunlar krom kırmızısı, krom oranjı (portakal rengi) ve krom sansıdır. Aslında bu elementin adı da, “renk” anlamındaki Eski Yunanca kromos sözcüğünden gelir. Zümrüt ve yakutun rengi de içerdikleri krom bileşiklerinden kaynaklanır.
Derilerin tabaklanmasında da krom tuzlany-la daha çabuk sonuç alınır; bu tuzlar deriyi son derece yumuşak, esnek hale getirir; bu yolla hazırlanan deriler eldiven yapımında kullanılır.
