Kuyucu Murad Paşa Kimdir?

Murad Paşa, Anadolu’nun parçalanmaktan ve perişanlıktan kur­tulmasında büyük katkıları olmuş, Osmanlı devlet nizamına ve ananelerine bağlı kıymetli bir devlet adamıdır.

Doğum tarihi ve yeri kesin olarak bilin­memektedir. Vefat ettiğinde 90 yaşını geçtiği (1611) kaydedil­diği için 1520’li yıllarda dünya­ya gelmiş olmalıdır. Hırvat asıl­lı olan Murad Paşa, devşirme usulüyle saraya alındı ve yetişti­rildi. Kanunî Sultan Süley­man’ın son yıllarında Yemen beylerbeyi olan Mahmud Pa­şa’mn kethüdalığını yaptı. Mısır valiliği sırasında da yanında bu­lunup, mirlivalık ve emîr-i haclık vazifesini ifa etti. Bilahare Mahmud Paşa’ya damat oldu ve daha sonra Yemen beylerbe- yiliğine tayin edildi. Dört yıl burada hizmet etti ve pek çok hayır eseri yaptırdı.

Daha sonra Trablusşam beylerbeyiliğine tayin edildi. Özdemiroğlu Osman Paşa’nın Tebriz Seferi’ne Karaman bey­lerbeyi olarak katıldı. Savaş so­nucunda Safevilere esir düştü (1585).

Pek çok yerde beylerbeyi olarak vazife yapan Kuyucu Murad Paşa, Haçova Meydan Savaşı’nda önemli yararlıklar gösterdi. Birinci Ahmed Han’ın sadrazamlarındandır.

Uzun süredir Avusturya cephesinde olduğu için kendisine Lala Mehmed Paşa tara­fından Macaristan serdarlığı verildi. Murad Paşa, Budin ve Belgrad kale­lerini tahkim ettirdi; Avusturya ile barış görüşmelerini iyileştirerek Zit- vatoruk Antlaşması’nın imzalanma­sını sağladı (1606).

Bu arada Anadolu’da pek çok eş­kıya türemiş, asayiş, dirlik ve düzen bozulmuştu. Konya ve Kayseri’de Celalilere karşı yapılan harekâtın ba­şarısızlığa uğramasıyla Veziriazam Derviş Mehmed Paşa azledildi. Sa­daret mührünü Belgrad’da alan Mu­rad Paşa, aldığı tedbirlerle Celali is­yanlarını bastırdı. Her isyancının kendi bayrağı (alemi) vardı. İsyancı­lara ait 400 bayrağı padişaha takdim etti. Celali isyanları yüzünden durma noktasına gelen sosyal ve İktisadî ha­yatı yeniden canlandırmaya çalıştı. Devlet memurlarının vazifelerini su- istimal etmemelerini, yurtlarını terk eden halkın tekrar yurtlarına dönme­lerini sağlamaya çalıştı.

Murad Paşa Anadolu’da asayişi sağladıktan sonra İran üzerine sefe­re çıktı (1610). Erzak sıkıntısı ve kış mevsiminin yaklaşması sebebiyle Diyarbakır’a kışlağa çekildi, 5 Ağustos 1611’de de vefat etti. Mu­vakkaten Diyarbakır’a defnedilen paşanın naaşı, daha sonra İstan­bul’daki türbesine nakledildi.

Murad Paşa Anadolu’yu parçalanmaktan ve peri­şanlıktan kurtarmış büyük bir devlet adamıydı.

Kaynaklarda anlatıldığına göre Murad Paşa, Osmanlı devlet niza­mına ve ananelerine bağlı büyük bir devlet adamıdır. Anadolu’yu parçalanmaktan ve perişanlıktan kurtarmış, isyan eden 30 binden fazla Celali eşkıyasını idam ettir­miştir. Hac farizasını yerine geti­ren paşa, Yemen’deyken elde etti­ği, Halid b. Velid’e ait olduğu söyle­nen kılıcı seferlerde hep yanında taşı­mıştır. 9 Ekim 1609’da Sultanah- med Camii’nin temelleri atılırken ilk kazmayı vuran devlet ricali arasın­da Kuyucu Murad Paşa da bulun­muştur.

Paşanın, türbesinin de içinde bulunduğu, Veznecilerdeki külliyesini daha sağlığındayken devrin baş- mimarı Sedefkâr Mehmed Ağa ,ya inşa ettirdiği tahmin edilmektedir. 1782 ve 1894 depremlerinde ve 1911 Uzunçarşı yangınında büyük hasara uğrayan külliye 1943-50 yıl¬ları arasında restore edilmiştir. Medrese binası günümüzde İstan¬bul Üniversitesi Güzel Sanatlar Bö¬lümü olarak faaliyete devam etmek¬tedir. Külliyeye ait sıbyan mektebi ve bazı dükkânlar Piri Mehmed Pa¬şa vakfına geçmiş bulunmaktadır. Türbe ise tamire muhtaç bir halde¬dir. İçeride üç kişinin yattığı bilin-mektedir. Bunlar Sadrazam Kuyucu Murad Paşa (ö. 1611), Abaza Meh¬med Paşa (ö. 1638), Cigalazade Sinan Paşa’nın oğlu Mehmed Paşa’dır (Ö.1642).