Landini, Francesco

, landino olarak da yazılır (d. y. 1335, Fiesole, Floransa yalanlan – ö. 2 Eylül 1397, Floransa), 14. yüzyılın başta gelen İtalyan bestecisi. Yaşadığı dönemde besteleri kadar müzik belleği, doğaçlama ustalığı ve organetto (taşınabilir org) virtüözlüğü ile de ünlüydü. Aynca flüt ve rebek çalardı.
Ressam Jacopo’nun oğluydu. Küçük yaşta çiçek hastalığına yakalanarak kör oldu. Gençliğinde felsefe, astroloji ve müzik bilgisiyle tanındı. 1364’te Venedik’te yapılan bir müzik yanşmasım kazandı.
Günümüze ulaşan yapıtlan arasında önemli yer tutan şarkılarında en çok ballata biçimim kullandı. Bunlar Fransız şiirinin geleneksel değişmez formlanndan virelai’yi ya da İtalyan lauda’sım (övgü ilahisi) örnek alan şarkılardı. En üst partinin ağır bastığı melodileri vokal nitelikli ve son derece süslüydü. O dönemin öbür şarkılarında olduğu gibi bunlarda da iyi işlenmiş kalıplara, senkoplara ve roulaae’laıa (bir hecede birkaç sesm yer aldığı hızlı, kıvrak geçiş) yer verilmiş, sözcüklerle müzik arasında duygusal bağ kurulmamıştı. Şarkılar insan sesi ya da çalgılarla seslendirilir, ama genellikle ikisi bir arada kullanılırdı. Landini’nin bütün şarkılannda stilize bir zariflik, neşe ve süslülük, duru bir müzik dokusu vardı.
Günümüze ulaşan yapıtlan arasında 140 ballate bestesinden (91’i iki, 49’u üç ses için) başka 12 madrigal, bir virelai ile bir caccia yer alır.
14. yüzyıl müziğinde, özellikle de Landini’nin müziğinde görülen özgün bir kadans formülü, Landini kadansı olarak bilinir. Bu kadansta yeden (sansibl), eksene (tonik) çıkmadan önce, dizinin altıncı derecesine iner.
Ländler, Bavyera’da ve Avusturya Alple-ri’nde çiftler halinde yapılan geleneksel halk dansı. Dansçılar Ji’lük ölçülü canlı müziğin eşliğinde karmaşık kol ve el tutuş-lan yaparak birbirlerinin kollan altından geçerler, sırt sırta dans ederler ve birbirlerini sıkıca kavrayarak durmadan dönerler. Bu figürlere ve üçlü ritme, ortaçağdan bu yana tipik Alman köylü danslanndan olan
Ländler
Culver Pictures
dönüşlü danslarda rastlanır. 18. ve 19. yüzyıllarda ezgileri Viyana’da moda olan Ländler valsin evrimini büyük ölçüde etkilemiştir.
Lândler’in birçok çeşidi vardır. Bunlardan Steyr çevresine özgü Steyrischer’ de taşlamalı doğaçlama şiirlere ve senkoplu (aksatımlı) el çırpmalanna yer verilir. Yukan Bavyera’ da gelişmiş Schuhplattler’ de (Almanca Schuh: “ayakkabı” ve platteln: “şaplatmak”) ise erkekler coşkun akrobasi gösterileri yapar, elleriyle topuklanna, dizlerine ve baldırlanna vurur ve kadınlan havaya kaldırarak dansı bitirirler. Schuhplattler, Bask aurresku’su, Norveç halling’ı ve Ukrayna hopak’ı gibi halk danslannda erkeklerin eşlerine gösteriş yaptığı Avrupa kur danslanndan biridir.
Landnâmabok (İzlanda dilinde “Yerleşmeler Kitabı”), landnAma olarak da bilinir, İzlanda’nın tek soyağacı kütüğü. Daha geç tarihli birkaç metnin buhınmaSlna karşın, ilk kez Alim Ari Thorgilsson tarafından
12. yüzyıl başlarında derlendiği sanılır. Kütükte İzlanda’ya ilk yerleşen 400 kişinin adlan, Norveç’teki kökenleri ve soylanndan gelenlerin listesi yer alır. Bu göçmenlerin taşınmaz mallan büyük bir topografik titizlikle aktarılmıştır. Bazı adlann yanında bulunan evlenme ya da kan davası öyküleri, kısa ama canlı karakter çizimleri metne ayn bir ilginçlik katar. Landndmabök birçok İzlanda efsanesine kaynak olmuştur.
landon, lando olarak da bilinir, ilk kez Almanya’da Landau kentinde yapılmış dört tekerlekli atlı araba. Karşılıklı yerleştirilmiş iki oturma yerinde dört kişi oturabilir; öndeki sürücü yeri daha yüksektedir. Tava-
215 Landor, Walter Savage
m, öne ve arkaya doğru katlanarak açılabi-len körük biçiminde iki parçadan oluşur. Bu tavan kapatıldığında, yanlan pencereli bir
Landon, 1890
Suffolk Museum and Carriage House,
Stony Brook, Long Island, N.Y.
kutuya benzer. Genellikle dört at tarafın-dan çekilen ağır bir taşıttır. 18. yüzyıldan sonra İngiltere’de yaygın olarak kullanılmıştır.
Landolet, önü kesilerek çıkanlmış bir landona benzeyen, iki kişinin yüzleri öne dönük olarak yan yana oturabildikleri daha küçük bir arabadır. Sürücü için yükseltilmiş bir oturma yeri vardır. Tavam da katlanarak ya da arkaya doğru kaydınlarak açılabilir.
Landon, 19. yüzyılın ikinci yansından sonra İstanbul’da da görülmüştür. Ama daha çok saltanat ve resmî hizmet arabası o}arak kullanılmış, halk arasında yaygınlık kazanmamıştır.
Landon, Letitia Elizabeth, l.e.l olarak da bilinir (d. 14 Ağustos 1802, Londra, İngiltere – ö. 15 Ekim 1838, Altın Kıyısı [bugün Gana]), İngiliz şair ve romancı. Kadın yazarlann konulannın geleneklerle
Letitia Landon, D. Maclise’in bir
çiziminden aynntı; Ulusal Portre Galerisi, Londra
National Portrait Gallery, Londra
sınırlandığı bir dönemde tutkulu aşk temasını işlemiş, hareketli sosyal yaşamı ve esrarengiz ölümü kadar canlı bir zekâyı ve yoğun bir duygu dünyasım ortaya koyan şiirleriyle tanınmıştır.
İlk şiir kitabı 1821’de yayımlandı. Bu ve bunu izleyen sekiz şiir kitabı büyük ilgi gördü. Landon dergilerin ve 1820’lerle 1830’larda hanımlara nediye edilmek üzere basılan yılhklann çok tutulan bir yazan oldu. 1831-42 arasında yayımlanan dört romanı da başanlıydı. Gazeteci ve yazar John Forster’la nişanı mutsuzlukla sonuçlandıktan sonra 1838’de Cape Coast valisi George Maclean’le evlendi. Afrika’ya gelmesinden kısa bir süre sonra, büyük olasılıkla bir kaza sonucu zehirlenerek öldü.
Landor, Walter Savage (d. 30 Ocak 1775, Warwick,. İngiltere – ö. 17 Eylül 1864, Floransa, İtalya), Ingiliz yazar. Tarihsel kişiler arasındaki diyaloglardan oluşan Imaginary Conversations (1824-29;
Landowska, Wanda 216
Düşsel Konuşmalar) adlı düzyazı yapıtıyla ünlüdür.
Rugby Okulu’nda ve Oxford’da öğrenim gördü; her ikisinden de yöneticilerle anlaşamadığı için ayrıldı. Ömrünü babası, komşuları, eşi ve kendisine karşı çıkan her yetkiliyle tartışarak geçirdi. Buna karşın cömert ve sıcak bir kişiliği vardı. Romantiklerden Southey, Coleridge ve Lamb’den Charles Dickens ve Robert Browning’e kadar birçok edebiyatçının dostluğunu kazandı. Çocukluğundan başlayarak klasik edebiyatta uzmanlaştı; İngilizce yapıtlarından birçoğunu önce Latince yazdı. Lirik şiirler, oyunlar ve kahramanlık şiirleri de yazmakla birlikte en önemli yapıtı Imaginary Conversati-ons’da.