(d. 27 Mart 1896, Cenevre, İsviçre – ö. 9 Şubat 1969, New York kenti, ABD), İsviçre asıllı ABD’li mimar. George Howe ile birlikte tasarladığı Philadelphia Savings Fund Society Binaşı’yla (1931-32) ünlenmiştir. Uluslararası Üslup denen çağdaş mimarlık akımının ABD’de tanınmasını sağlayan yapı II. Dünya Savaşı öncesinin en başarılı gökdelen tasarımlarından biri sayılır.
Lescaze Zürich’te Kari Moser’in öğrencisi oldu. Bir süre Fransa’da çalıştıktan sonra 1920’de ABD’ye gitti. Mimarlık çalışmalarını önce Cleveland’da, daha sonra da New York’ta yürüttü. İlk önemli yapıtı olan Philadelphia yakınlarındaki Dak Lane Country Okulu’nda pek çok öğeyi (örn. merdivenler) çocuk ölçülerine göre düzenledi; düşen çocukların dizleri yaralanmasın diye yer kaplamalarında mantar kullandı. 1929-34 arasında Howe ile ortak çalıştıktan sonra kendi bürosunu açtı. Manhattan’daki evi (1934) ile Longfellow Binası (1941) Uluslararası Üslubun ABD’deki ilk önemli örneklerinden sayılır.
Lesch-Nyhan sendromu, merkez sinir sistemim etkileyen ve eşgüdüm bozukluğu, zekâ geriliği ve saldırgan davranışlarla ortaya çıkan kalıtsal metabolizma bozukluğu. Noraıal olarak beyin hücrelerinde kısmen etkin olan ve pürin metabolizmasında yer alan hipoksantın-guanin fosforiboziltranşfe-raz enziminin eksikliğinden kaynaklanır. Eşey kromozomlarıyla çekinik kalıtımla aktarılır ve daha çok erkeklerde görülür. Hastahk genini taşıdığı bilinen kadınlarda ebelikte yapılan incelemelerle dölütün astahkh olup olmadığı saptanabilir.
Lescot, Pierre (d. y. 1515, Paris – ö. 1578, Paris, Fransa), yarattığı bezemeci üslupla Fransa’da klasik geleneğin temelini atan mimar.
Birçok hukukçu yetiştirmiş varlıklı bir ailenin çocuğuydu. Gençliğinde matematik, mimarlık ve resim öğrenimi gördü. Tasarımlarının çoğu klasik üslupta olmasına karşın bilindiği kadarıyla İtalya’ya hiç gitmedi; mimarlık bilgisini resimli kitaplardan ve Fransa’daki Roma dönemi kalıntılarından edindi.
Lescot, Julie Charpentier’nin yaptığı mermer büst 1814; Versailles Müzesi, Fransa Archives Photographiqııe
Lescot’nun mimarlığa en önemli katkısı I. François’nm isteği uyarınca 1546’da yeniden yapımına başladığı Louvre Sarayı’dır. Lo-uvre’daki çalışması üslup ve tasarım açısından Fransız mimarlığında klasik öğelerin etkisini gösterdiği yeni bir dönemin başlangıcıdır. On cephede Fransız mimarlığının geleneksel öğeleriyle klasik üslup özelliklerini kaynaştırması Fransız klasikçi üslubun doğmasına yol açmıştır. Lescot’nun öteki yapılan arasında Camavalet Malikânesi (1545), Saint-Germain-l’Auxerrois’da bir perde duvar (1554), Masumlar Çeşmesi (1547-49) ve Vallery Şatosu bulunmaktadır. Bunların hiçbiri günümüze tam olarak ulaşamamıştır.
Lesdiguieres (Dükü), François de Bon-
ne (d. 1 Nisan 1543, Sâint-Bonnet-en-Champsaur – ö. 21 Eylül 1626, Valence, Fransa), Fransız komutan. Din Savaşları sırasında Huguenot’lann saflarında çarpışmış, daha sonra Protestanlıktan vazgeçerek başkomutanlığa yükseltilmiştir.
Paris’te hukuk öğrenimini sürdürdüğü sırada Dauphind’de bir Huguenot birliğine katıldı. Dağlık arazilerde yapılan çarpışmalarda büyük başarı gösterdi. 1575’te Huguenot’lann taşrada sürdürdükleri direniş eyleminin önderliğini üstlenerek Protestanlara daha iyi koşullar sağlanması için yıllarca savaştı.
1585’te Fransa tahtının vârisi Navarre’h Henri’yi (sonradan IV. Henri) desteklemek amacıyla yeniden silaha sanldı. 1588-89’daki ateşkesin ardından Dauphine’nin Henri’nin egemenliğine girmesini sağladı. Sonraki, birkaç yıl boyunca Fransız ordusunda İspanyollara ve Savoia’lılara karşı çarpıştı. 1609’da mareşalliğe yükseltildi; 1611’de de Lesdiguieres dükü yapıldı. 1612’de Dauphine valiliğine getirildi. Sonraki yıllarda Huguenot’lann kendilerine siyasal ve dinsel özgürlük tanıyan Nantes Fermanı’na dayanarak öne sürdükleri talepleri yumuşatmaya çalıştı. 1622’de Protestanlıktan vazgeçtiğini açıklayarak güneyde Protestanlara karşı çarpıştı. Ardından Fransa ordulan başkomutanı oldu ve Saint Esprit Tarikatı’nın şövalyelik unvanını aldı. Lesdi-guieres’in resmî yazışmalarının bir bölümü 1878-84 arasında yayımlanmıştır.
Leshan, Wade-Giles yazımında le-shan, Çin’de, Sichuan yönetim bölgesinin (sheng) batı kesiminde kent. Hem il (xian) merkezi, hem de Leshan yöresinin (diqu) yönetim
merkezidir. Min Irmağı (iiang) ile onun batı kolu Dadu Irmağının (he) birleştiği noktada yer alır. Bu noktada, Dadu Irmağı vadisinden geçerek Tibet Özerk Bölgesi’rte ve Sichuan’ın batı yaylalanna giden yol ovaya iner. Leshan aynı zamanda Min Irmağında çalışan orta boy yelkenlilerin ve küçük va-purlann başlangıç iskelesi, küçük tekne ve sallarla iki ırmaktan aşağı indirilen yüklerin aktarma noktasıdır. İpek dokumacılığının da merkezi olan Leshan’da kâğıt, çimento, kimyasal maddeler ve özellikle fosfat gübresi üretilir. Budacılann ünlü kutsal dağı ve güzel manzaralı bir bölge olan Omei Shan batıdadır. Nüfus (1989 tah.) 334.600.
leshy, Slav mitolojisinde orman cini. İnsanlara oyun etmeyi seven muzip bir cindir, ama öfkelendiği zaman hainlik de edebilir. Ender olarak gözle görülebilir; ormanda gülüşü, ıslık çatışı ya da şarkı söyleyişi ise duyulabilir. Görüldüğünde kolayca tanınabilir. Çünkü çoğunlukla insan görünümüne bürünmesine karşın kaşlan, kirpikleri ve sağ kulağı yoktur. Başı biraz sivridir, şapkası ve kemeri yoktur. Kendi ormanında ağaçlar kadar uzundur, ama oradan dışan adım atar atmaz, küçülerek ot boyuna iner. Leshy sık ormanlık yörelerde yaşayan, Slavlann çoğunun yakından bildiği, hayli türdeş özellikleri olan bir cindir. Steplerde yaşayan UkraynalIlar arasında ise leshy’nin özellikleri aynntıh olarak tanımlanma-mıştır.
lesitin, fosfatîdİl kolIn olarak da bilinir, hücre yapısında ve metabolizmasında önemli bir rol oynayan fosfolipit (fosfoglise-rit) bileşiklerinin ortak adı. Lesitinlerin bileşiminde fosforik asit, kolinler, gliserin esterleri ve iki yağ asiti bulunur. Yağ asitlerinin zincir uzunluğunun, doymamıştık derecesinin ve çift bağlarının konumunun değişmesiyle biyolojik işlevleri farklı lesitin-ler oluşur. An lesitin havayla temas ettiğinde koyulaşan beyaz renkli mumsu bir maddedir. Ticarette kahverengi ile açık san arasında değişen renklerde, plastiksi bir katı ya da sıvı halinde satışa sunulur. Lesitin terimi aynca lesitin, sefalin (özellikle fosfatidil etanolamin) ve fosfatidil inositol gibi fosfogliseritlerin oluşturduğu bir kanşım için de kullanılır. Çoğunlukla soya yağından elde edilen ve bileşiminde bu kanşımla birlikte yüzde 35 oranında nötr yağ bulunan ticari lesitinler özellikle ıslatıcı ve emülsiyon yapıcı olarak hayvan yemi, pastacılık ürünleri, çikolata, kozmetik, sabun, boya, böcek öldürücü ve plastik üretiminde kullanılır.
Leskien, August (d. 8 Temmuz 1840, Kiel, Holstein – ö. 20 Eylül 1916, Leipzig), karşılaştırmak Hint-Avrupa dilbilimine katkılarda bulunmuş Alman dilbilimci. Baltık ve Slav dillerini konu alan yapıtı, günümüzde de bu alanda yazılmış en yetkin yapıtlardan sayılır. Leskıen aynca, “ses yasalannda kuraldışı yoktur” görüşünü, yani dilbilimsel değişimlerin gelişigüzel ya da rastlantısal süreçler olmadığını, yasalarca tanımlanabilir değişmez koşullarda ortaya çıktığını savunan ilk dilbilimcidir.
Leipzig Üniversitesi’nde ders verdiği sırada (1870-1916) Yeni Dilbilgiciler(*) adlı dilbilim okulunun önde gelen savunucusu oldu. Öteden beri üzerinde çalıştığı, Baltık ve Slav dilleriyle ilgili yapıtım 1871’de Handbuch der altbulgarischen Sprache (Eski Bulgarca Elkitabı) adıyla yayımladı. Kitabın daha sonraki basımlannda Eski Kilise Slavcası (Eski Bulgarca) olarak bilinen edebiyat dilinin titiz ve aynntıh bir çözümlemesini sundu.
Leskien’in öteki yapıtları arasında Slav, Baltık ve Germen dillerinde ad çekimi üzerine bir incelemeyle (1876) Litvancada ve Slav dillerinde vurgu sistemi üzerine çeşitli incelemeler sayılabilir. Leskien Eski Kilise Slavcasıyla ilgili çalışmalarını bir dilbilgisi kitabıyla (1909) sürdürmüş, Sırp-Hırvat diü üzerine hazırladığı dilbilgisi kitabının ise ancak birinci cildini tamamlayabilmiştir (1914). Litvancayla ilgili çalışmaları arasında, uzun yıllar okullarda ders kitabı olarak kullanılan bir dilbilgisi ve okuma kitabı (1919) yer alır. Leskien’in Litvan ve Güney Slav halk şiiri üzerine de önemli araştırmaları vardır.
Leskov, Nikolay Semyonoviç, takma adı STEBNîTSKt (d. 16 Şubat 1831, Gorohovo – ö.
5 Mail 1895, Petersburg, Rus Çarlığı), Rus öykü ve roman yazan. Birçoklarınca ülkesinin en usta öykü anlatıcısı kabul edilir. Çocukluğunda büyükannesi tarafından çeşitli manastırlara götürüldü. Rusya’daki
Stuart’m danışmam oldu. Yargıçlığın yanı sıra, Özel Danışma Kurulu üyeliği, 1566’dan sonra da Ross piskoposu görevlerini üstlendi. Mary’nin Bothwell kontuyla ilişkisinden rahatsız olan Leslie, kontu kara büyü yaparak kraliçeyi baştan çıkarmakla suçladı. Mary İskoçya tahtından çekilmek zorunda bırakıldıktan sonra da kraliçeye sadık kaldı. Kraliçe Elizabeth’in York’ta topladığı (4 Ekim 1568) soruşturma kurulu önünde Mary’yi savunmaya çalıştı. 1569’da da Kraliçe Eüzabeth nezdinde Mary’nin temsilcisi oldu.
Leslie, Ocak 1569’da Kuzey İngiltere’de patlak veren başarısız ayaklanmaya katıl-
Leskov
Novosti Press Agency
manastır yaşamına ilişkin bu anılarını So-boryane (1872; Katedral Cemaati) adlı ünlü romanında değerlendirdi. Oryol ve Kiev’de ağır ceza mahkemesi kâtipliği yaptıktan sonra bir İngiliz şirketine girerek bütün Rusya’yı dolaştı. Roman ve öykülerinin çoğunun malzemesini de bu yolculuklarından çıkardı. Yazarlık yaşamına gazetecilikle başladı. 1865’te yayımladığı Ledi Makbet Mtserıskovo uezda (Mtsensk Bölgesinde Bir Lady Macbeth) adlı ünlü öyküsünde yaşamına ve ölümüne şiddetin egemen olduğu tutkulu bir kadım anlattı. En sevilen öyküsü ise Gogol tarzı komedinin başyapıtlarından sayılan Skaz o Tulskom kosom Levşe i o stalnoy Blohe (1881; Tulah Solak Şaşıyla Çelik Piresinin Masalı) oldu; bu yapıtında Tulalı cahil bir demircinin bir İngiliz ustayı becerisiyle alt etmesini konu aldı. Oçaro-vanrıi strannik (1873; Büyülü Gezgin) adlı pikaresk öyküsünü 1872’de Ladoga Gölünde manastır yaşamının hüküm sürdüğü adaları gezdikten sonra yazdı. Nekuda (1864; Çıkmaz Yol) ve Na nojah (1870-71; Can Düşmanı) adlı ilk romanları Rus devrimci hareketine karşı uzlaşmaz bir tavır içerdikleri gerekçesiyle Rus radikallerinin şiddetli eleştirilerine hedef oldu. Leskov daha sonra bu tutumunu değiştirdi.
Leslie, John, lesley olarak da yazılır (d.
29 Eylül 1527, İskoçya – ö. 31 Mayıs 1596, Brüksel yakınlan), Katolik İskoç piskopos, tarihçi ve İskoçya kraliçesi Mary Stuart’m danışmam.
Bir rahibin evlilik dışı çocuğu olarak dünyaya geldi. Aberdeen, Paris ve Poitiers üniversitelerinde öğrenim gördü. Yaklaşık 1554’ten başlayarak Aberdeen’deki King’s College’da kilise hukuku dersleri verdi ve piskoposlukta bir görev üstlendi. Kocası Fransa kralı II. François’nın ölümü üzerine 1561’de İskoçya’ya dönen Kraliçe Mary
John Leslie, bir oymabaskıdan ayrıntı
Hulton Picture Library
makla suçlandıysa da aklandı. Daha sonra Londra’da yaşayan Floransalı tüccar Roberto Ridolfi’yle işbirliği yaparak daha büyük çapta bir ayaklanma örgütledi. İspanyol ordusunun yardımıyla Elizabeth tahttan indirilerek öldürülecek, yerine geçecek Mary ise Norfolk 4. dükü Thomas Howard’ la evlendirilecekti. Leslie’nin itiraflan (Ekim-Kasım 1571) ve öteki kanıtlar, Norfolk dükünün ihanetle suçlanarak idam edilmesine (2 Haziran 1572), kendisinin de hapsedilmesine yol açtı. 1573 sonunda serbest bırakılan Leslie, Avrupa’daki hüküm-darlann Mary’ye yardım etmelerini sağlamaya çalıştıysa da başanlı olamadı. 1578’de Roma’da De origine, moribus et rebus gestis Scotorum adlı İskoçya tarihim yayımladı.
Leslie, Sir John (d. 10 Nisan 1766, Largo, Fife – ö. 3 Kasım 1832, Goates, iskoçya), ilk yapay buzu elde eden İskoçyah fizikçi ve matematikçi.
Leslie’nin 1802’de kılcal etkiye ilişkin olarak yaptığı açıklamalar, bu konu üzerinde bugün kabul gören kurama oldukça benziyordu. Leslie, 1804’te An Experimental Inquiry into the Nature and Propagation of Heat (Isının Doğası ve Yayılması Üzerine Bir Deneysel Araştırma) başlıklı yapıtını yayımladı. Ertesi yıl Edinburgh Üniversi-tesi’nin matematik kürsüsü başkanlığına
fetirilen Leslie, 1819’da da doğa felsefesi ürsüsüne atandı. 1832’de “sır” unvanı aldı.
Lesmian, Bolesfaw, asıl adı boleslaw lesman (d. 12 Ocak 1878, Varşova – ö. 5 Kasım 1937, Varşova, Polonya), PolonyalI şair. Polonya şiirinde simgeciliğin ve dışavurumculuğun öncülerindendir.
Yahudi asıllıydı. Kiev’de öğrenim gördü ve ilk şiirlerinden bazılannı Rusça yazdı. Yaşamının büyük bölümünü bir taşra kasabasında avukatlık yaparak geçirdi. Ömrünün sonuna doğnı Polotiya Edebiyat Aka-demisi’ne seçildi.
361 Lesniewski, Stanislaw
Az sayıdaki yapıtlan arasında, Sad rozs-tajny (1912; Meyve Bahçesi), kendisine ün kazandıran -tqka (1920; Çayır), Napoj cie-nisty (1936; Karanlık İçki) ve Dziejba leina (1938; Orman Masalı) yer alır. Kusursuz yapıtlan genellikle simgesel özellikleri yüzünden zor anlaşılan Lesmian’m ünü ölümünden sonra yayılmıştır.
