LİTVANYA

LİTVANYA
DEVLETİN ADI…………..Litvanya Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ……………… ……………. ….. …Vilnius
NÜFÛSU…. ………….. ……………………….3.750.000
YÜZÖLÇÜMÜ…… ………… …….65.200 km
RESMÎ DİLİ …… …………………. ……..Litvanca
DÎNİ. 1…… …………… ………………..Hıristiyanlık
PARA BİRİMİ……. …………………… :……..,….Ruble
Baltık Denizi kıyısında yer alan bir Avrupa devleti.
Kuzeyinde Letonya, doğusunda Beyaz Rusya,
güneyinde Polonya, batısında Baltık denizi yer alır.
Târihi
Ülkenin yerleşik halkı olan Litvanlar, Baltık
kıyısına M.Ö 3000 yıllarında gelip yerleştiler.
Uzun yıllar ticâretle uğraşarak geçimlerini temin
ettiler. Baltık ülkeleri M.S. 9. asırda Vikinglerin istilâsına
uğradı. Fakat Litvanya bağımsızlığını korudu.
Litvanlar 1236’da Mindavgas’ın idâresinde
bir birlik sağladılar. Mindavgas, Hıristiyanlığı kabul
ederek kendini kral îlân etti ise de Litvanlar Hıristiyanlığı
kabul etmedi ve 1263’te Mindavgas’ı öldürdüler.
Litvanya Grandüklüğü 1290fda yeniden
birleşti. On dördüncü asır boyunca topraklarını
genişlettiler ve bölgede en önemli güçlerden biri
oldu. Litvanlar ancak 1387’de Hıristiyanlığı kabul
ettiler. Litvanların Hıristiyanlığı kabul etmeleri
Polonya ile sıkı ilişkilere girmelerine sebeb oldu.
Bu ilişkiler neticesinde 1569’da Litvanya Polonya’ya
bağlı bir bölge hâline geldi. On sekizinci
asrın sonlarında Polonya’nın parçalanması üzerine
Rusya Litvanya topraklarını ilhak etti.
Birinci Dünyâ Harbi sırasında Litvanya topraklarının
büyük bölümünü Almanlar işgâl etti.
Aralık 1917’de Litvanya Ulusal Konseyinin bağımsızLitvanya Devletini kurmasına ses çıkarmayan
Almanya, tam mânâsıyla bağımsız olarak hareket
etmelerine izin vermedi. Ertesi sene Litvanya
Almanya ile ilişkisini keserek yeniden bağımsızlığını
îlân etti ve aynı sene Kasım aymda Augustinan
Voldemanas başkanlığında bir hükümet kuruldu.
Bu sırada Ruslar bölgede sosyalist bir idâre kurmak
için Baltık ülkelerini işgâl ettiler. Kızılordu Litvanya,
Estonya ve Letonya tarafından mağlup edilerek
geri çekilmek mecbûriyetinde bırakıldı.
Litvanya bu sırada bölgede egemenliği kurmak
isteyen Almanlara bağlı kaldı. Almanlar Litvanyalılann
düzenli ordu kurmasına mâni oldu. Alman
orduları 15 Aralık 1919’da Litv any a’dan çekildi.
Bir süre sonra Litvanya ve diğer Baltık ülkelerini
tanıyan Rusya bir seri antlaşma imzâladı.
Litvanya’da 1926 senesi Aralık aymda otoriter
bir başkanlık rejimine geçildi. Milliyetçi tek parti
yönetimi, Cumhurbaşkanı Antanas Smetona’nın
1929’da başbakanı görevden alarak kendini halkın
lideri îlân etmesi ile iyice otoriter bir hal aldı.Almanya’nın 1939’da Polonya’yı yenmesinden
sonra Rusya Baltık ülkeleri ile karşılıklı yardımlaşma
anlaşmaları imzâladı ve bu ülkelerde
askerî üsler kurmak için izin verilmesini istedi. Diğer
Baltık ülkeleri gibi Litvanya da uluslararası
alanda bir müttefik bulamayınca Ruslara üs kurması
için izin verdi. 14-15 Temmuz 1940’ta yapılan
seçimleri Sovyet yanlısı adaylar kazandı. Seçimler
sonrası kurulan Litvanya hükümeti ve parlamentosu
Sovyetler Birliğine katılma kararı aldı.
SSCB Yüksek Sovyeti bu isteği onayladı ve Litvanya
Sovyetler Birliği cumhûriyetleri arasına
girmiş oldu.
İkinci Dünyâ Harbi sırasında Almanya’nın işgâline
uğrayan Litvanya’da 473.000’e yakın insan
öldü. Savaşın ardından bölgeye hâkim olan
Sovyet hükümeti çok sayıda Litvanyalıyı sürgüne
gönderdi. Sosyalist rejim yeniden kurulunca Litvanya’da
1951’e kadar gerilla harbi devâm etti.
1951’den sonra iç karışıklıklara kesin olarak son
verildi ve Sovyetler Birliği tamâmen Litvanya’da
hâkimiyeti ele geçirdi.
Litvanya 1991’e kadar Sovyetler Birliğini
meydana getiren 15 cumhûriyetten biri olarak kaldı.
Rusya’da başlayan reform hareketleri neticesinde
1991’de Litvanya bağımsızlığını îlâıı etti.
Rusya Federasyonu dâhil Avrupa devletleri Litvanya
Cumhûriyetini tanıdı.
Fizikî Yapı
Yüzölçümü 65.200 km2 olan Litvanya topraklarında,
geçmişteki buzulların tesiri yaygın
olarak görülür. Genelde ülke toprakları düzdür.
Kıyı düzlüklerinin ardından kum, çakıl ve çakıl taşlarından
meydana gelen Ziezmariai Ovası yer alır.
Ovadaki kum tepeleri sık çam ormanları ile kaplıdır.
Ülke topraklarını sulayan akarsular Menderes
meydana getirerek Baltık Denizine dökülür. Beyaz
Rusya sınırında irili ufaklı göller vardır.
İklim
İklimi ılımandır. Atlas Okyanusundan gelen
hava kütlelerinin etkisi altındadır. Yazlar genelde
serin ve yağışlı geçer.
Tabiî Kaynaklar
Mâdenler: Ülke topraklarında çeşitli mâdenler
bulunur. Denizde petrol arama çalışmaları devam
etmektedir. Başlıca mâdenleri sülfat, alçıtaşı,
kireçtaşı, demir cevheri, turba, dolomit’tir.
Bitki örtüsü ve hayvanlar: Ziezmariai Ovasında
bulunan kum tepeleri çam ormanları ile kaplıdır.
Yabânî hayvan bakımından ülke toprakları
çok zengindir. Başlıca av hayvanları sığır, mink,
vaşak, yaban domuzu, geyik, kurt, tilki, susamuru,
porsukdur. Ayrıca 300’den fazla kuş türü yaşar.
Nüfus ve Sosyal Hayat
3.750.000 olan Litvanya nüfûsunun % 80’ini
Litvanlar, % 9’unu Ruslar, % 8’ini PolonyalIlar, %2’sini Beyaz Ruslar meydana getirir. Nüfûsun büyük
kısmı tarımla uğraşır. İlk ve orta öğretim mecbûri
olup parasızdır. Ülkede 12 yükseköğretim
kurumu vardır. Seramik, ahşap oymacılığı ve dokumacılık
gibi el sanatları yaygın olarak yapılır.
Ekonomi
Ülke ekonomisi tarım ve sanâyiye dayalıdır.
Hayvancılık gelişmiş olup genelde mandıracılığa
ve domuz besiciliğine dayanır. Başlıca tarım ürünleri
keten, şekerkamışı, patates ve yem bitkileridir.
Ülke dört ekonomik bölgeye ayrılmıştır. Doğu
Litvanya’da metal işleme, ahşap işleme, genel
îmâlât ve hafif sanâyiden meydana gelen bir sanâyi
sektörü vardır. Güney Litvanya’da metal işleme,
îmâlât ve gıdâ işleme sanâyiinden meydana gelen
bir sanâyisi vardır. Hayvan yetiştiriciliği ve şekerkamışına
dayalı tarım yapılır. Ülkenin elektrik
üretimini karşılayan hidroelektrik santralleri bu
bölgededir. Kuzey Litvanya tarım bölgesidir. Batı
Litvanya ekonomisi ise gemi yapımı ve tâmiratı
ile balık işlemeciliğine dayanır.