Manahem BEGİN

BEGİN (Mçnahem), İsrailli devlet adamı (Brest-Litovsk 1913 1992). genç yaşta, revizyoncu siyonistleıuı gençlik örgütü Be-tar’a katıldı ve İkinci Dünya Savaşının hemen öncesinde bu hareketin başına geçti. Aşın bir Siyonizm savunuculuğu ile tanınan başkan Vladimir Jabotinsky’nin gözjü kapalı çömezi oldu. Varşova üniversitesi’nde hukuk okuduktan sonra, Londra’nın politikasına karşı gösteriler düzenlediği gerekçesiyle Polonya yetkililerince birçok kez tutuklandı, ikinci Dünya Savaşı sırasında Litvanya’nın Vilna kentine gitti. Burada Sovyet yetkililerince tutuklanıp Sibirya’ya gönderildi. 1941’de serbest bırakılınca, Polonyalı general Wladyslaw Anders komutasındaki birliklere yazıldı. 1942’de İngiliz askeri güçleriyle Filistin’e gitti.
Ingilizleri Filistin’den kovma isteği ile 1943’ te Irgun örgütüne girdi. Irgun, ülkedeki mandacı yöneticilerle işbirliğini reddeden milliyetçi bir Yahudi örgütüydü.
Begin, Irgun’un başkanlığına getirildi ve örgütü terörist komandoculuk anlayışıyla yönetti. Yalnızca İngiliz yetkililerine, ve silahlı Arap gruplarına karşı değil, Irgun’un terör yöntemlerini kullanmayı reddeden yeraltı Yahudi ordusu Haganah’a karşı da savaşım verdi. Kısa sürede izlenmeye, a-ranmaya başlandı. Aralarında Kudüs’teki İngiliz genel karargâhının dinamitlenmesi ve Deir Yassin’deki Arap köyü katliamı da bulunan bir dizi gösterişli eylemden sonra, 1948’de, David Ben Gurion, Irgun’a ve başkanına karşı önlemler almaya karar verdi.
Begin, İsrail devleti kurulduktan sonra, Ir-gun’u dağıtma kararı aldı ve Herut adlı yeni bir sağcı siyasal örgüt kurdu. Milletvekili seçildi. 1967’de Levi Eşkol başkanlığındaki ulusal koalisyon hükümetine girinceye kadar da muhalefette kaldı. 1970* de Golda Meir, ABD Dışişleri Bakanı William Rogers’ın İsrail-Arap bunalımının görüşmelerle çözülmesini öneren planını kabul edince, hükümetten ayrıldı. Begin için î„ İsrail halkının vatanı, Akdeniz’den Ürdün’e ‘dek uzanan topraklardı. Bu nedenle, Filistin topraklarında bir Filistin devletinin kurulmalına karşı çıktı; Şeria’nın batısında Yahudi kolonileri oluşturulmasını savundu. Aynı zamanda Güvenlik Konseyi’nin 1967 kasım tarihli kararma da karşı çıktı. Başkanı olduğu tüm sağ partiler koalisyonu Likud, 1977 seçimlerini kazanınca, mayıs ayında bir ulusal birlik hükümeti kurdu. Likud’ un politikası, Filistin’in tüm arap kesimlerine İsrail egemenliğini kabul ettirme ve Filistinlilerin tanınmaması düşüncesine dayanıyordu. 1977 temmuzunda, Washington’da ABD Başkanı Carter’le görüştü, 1977 kasımında aa Kudüs’te Enver Sedat’ı kabul etti. Böylece, bir Arap devlet başkanını kabul eden ilk İsrail yöneticisi oldu. Begin, Sedat ve Carter, o tarihte görüşmelere başladılar. Uzun ve zorlu tartışmalar, 26 mart 1979 günü Mısır ve İsrail arasında bir barış anlaşmasının imzalanmasıyla sonuçlandı. (Bk. Camp David anlaşmaları [Ek 2]).
Begin, Araplara karşı öteden beri izlediği Ödünsüz ve meydan okuyucu politikayı, Mısır’la anlaştıktan sonra da sürdürdü. Nitekim, 1981’de bunu, Irak’ta Tam uz nükleer santralını, Lübnan’da Beyrut’un Filistinliler kesimini bombalamak ve Suriye’ye ait Golan bölgesinin ilhakını paflamentoya o-naylatmakla gösterdiği gibi, 1982’de Lübnan’ın güneyini ve Beyrut’u işgal ederek de ortaya koydu. Bu girişimleri uluslararası tepkilere yol açtıysa da, onu yolundan alıkoyamadı. Begin BM kararlanna, uluslararası tepkilere ve Arapların şiddetli muhalefetine rağmen Batı Şeria’da Yahudi yerleşme yerleri kurulacağını ilan ederek uygulamaya başladı.
Begin 1977’de yüklendiği başbakanlık görevini, 1983 yılında kendi isteği ile bıraktı. (Mi)
BEGRAM, Afganistan’da arkeolojik yer. Kuşana imparatorluğunun başkentlerinden , birinin yerinde bulunan bu sit’te, R. Hac-kin, MS. II yy’dan kalma İskenderiye veya Suriye işi cam ve bronz eşyalar, Hint yapımı fildişi eşya ve Çin lakelerinden o-luşan bir «hazine» keşfetti (1937-1939).